O διοικητής της Αποθεματικής Τράπεζας της Αυστραλίας (RBA), Philip Lowe, ουκ ολίγες φορές έκανε λόγο για «συμπληγάδες» στην προσπάθεια να τιθασευτεί ο πληθωρισμός.

Χρησιμοποιήσε βέβαια την έκφραση «narrow path» (στενό μονοπάτι), αλλά επί της ουσίας, τα περιθώρια αύξησης των επιτοκίων, χωρίς να πληγεί η οικονομική ανάπτυξη δεν ήταν ευνοϊκά.

Πόσο μεγάλο είναι εντέλει το ρίσκο για ύφεση; Μία προηγουμένως αδημοσίευτη «εσωτερική έρευνα» της RBA εκτιμά ότι ο κίνδυνος για συρρίκνωση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) κατά τη διάρκεια του τρέχοντος και του επόμενου έτους θα μπορούσε να ανέλθει στο 80%, αν συνεχιζόταν η ταχεία άνοδος των επιτοκίων.

Δεν το λες και λίγο.

Άλλωστε, παρότι οι «τεχνικοί όροι» που προσδιορίζουν μία ύφεση στα χαρτιά τουλάχιστον δεν είναι πληρούνται (ακόμη), αν ρωτήσεις νοικοκυραίους και επιχειρηματίες, θα σου πουν ότι η κατάσταση στα οικονομικά τους και την αγορά είναι τέτοια, που τη βιώνουν ήδη.

Ειδικότερα, η «εσωτερική έρευνα», η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα ως αποτέλεσμα αιτήματος για την ελευθερία της πληροφόρησης και δημοσιεύτηκε από το ABC και την The Age, περιλαμβάνει μοντελοποίηση από τον ανώτερο αναλυτή του Τμήματος Οικονομικής Ανάλυσης της RBA.

Διεξήχθη τον Σεπτέμβριο του 2022 και βασίστηκε στις οικονομικές προβλέψεις της τράπεζας από τον Αύγουστο του 2022. Εξέτασε τον κίνδυνο ύφεσης καθώς η RBA αύξανε τα επιτόκια με τον ταχύτερο ρυθμό στην πρόσφατη ιστορία.

Χρησιμοποιώντας τον Κανόνα Sahm -ο οποίος ορίζει ως ύφεση την περίπτωση που ο τριμηνιαίος μέσος όρος του ποσοστού ανεργίας αυξάνεται κατά τουλάχιστον 0,75 % πάνω από το ελάχιστό του κατά τους προηγούμενους 12 μήνες- ο αναλυτής επεσήμανε ότι ορισμένα μοντέλα τοποθετούν τον κίνδυνο ύφεσης στο 65% ή και περισσότερο κατά τα επόμενα δύο χρόνια.

«Οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι η πιθανότητα ύφεσης κατά τα επόμενα δύο χρόνια θα μπορούσε να φτάσει το 80%», αναφέρεται.

«Εάν όντως υπάρξει ύφεση, το πιθανότερο είναι (αυτό να συμβεί) κάποια στιγμή μέσα στα επόμενα τέσσερα τρίμηνα. Αυτό συνάδει με τα εντεινόμενα σχόλια της αγοράς που προβλέπουν ύφεση το πρώτο εξάμηνο του 2023».

Η χρήση ενός διαφορετικού τύπου μοντέλου μείωσε τον κίνδυνο ύφεσης, αλλά εξακολουθούσε να βρίσκει τις πιθανότητες η Αυστραλία να παραμείνει στο «στενό μονοπάτι» για το οποίο μίλησε ο Δρ Lowe -να επιστρέψει ο πληθωρισμός κάτω από το 3% χωρίς σημαντική οικονομική συρρίκνωση- λίγο καλύτερες από 50-50.

«Η πιθανότητα να καταλήξουμε στο ‘στενό μονοπάτι’ είναι περίπου μία στις δύο», ανέφερε ο αναλυτής.

«Η δυνατότητα αντίδρασης αυξάνει αυτήν την πιθανότητα σε μικρό βαθμό, τόσο επειδή οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορούν να ‘σφίξουν’ πιο επιθετικά για να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό, όσο και επειδή μπορούν να μειώσουν τα επιτόκια για να αποφύγουν την ύφεση, όταν απαιτείται».

Η έρευνα αυτή προσφέρει επίσης κάποια εικόνα σχετικά με το γιατί η RBA μπορεί να έχει χαλαρώσει τη σύσφιξη της νομισματικής της πολιτικής, από αυξήσεις 0,5% από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο, σε 0,25% τον Οκτώβριο.

Ταυτόχρονα, η RBA ήταν πρόθυμη να ανεχτεί τον πληθωρισμό να βρίσκεται λίγο πάνω από τον στόχο του 2-3% μέχρι το τέλος του διετούς ορίζοντα πρόβλεψής της.

«Περίπου το 70% όλων των προσομοιώσεων όπου ο πληθωρισμός επιστρέφει λίγο πάνω από τη ζώνη-στόχο μέχρι το τέλος του ορίζοντα δε συνεπάγεται ύφεση», επισημαίνει η μοντελοποίηση.

Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί ο Δρ Lowe και το Διοικητικό Συμβούλιο της RBA αντιστέκονται γενικά στις εκκλήσεις για ταχύτερη επιστροφή του πληθωρισμού εντός της ζώνης στόχου.

Ο Δρ Lowe έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι η ταχύτερη μείωση του πληθωρισμού θα κόστιζε δεκάδες και ενδεχομένως εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και ότι πιστεύει ότι αυτή η συνέπεια για να τιθασευτεί γρήγορα ο πληθωρισμός δεν το αξίζει.

«Ορισμένες από τις προσομοιώσεις με την επιστροφή του πληθωρισμού στο στόχο συνεπάγονται σημαντικές αυξήσεις στο ποσοστό ανεργίας», σημειώνεται στην έρευνα του Σεπτεμβρίου.

«Κορυφώνεται μεταξύ 4,5% και 5% και στις δύο προσομοιώσεις».

«Σύμφωνα με τον Κανόνα Taylor, το χειρότερο αποτέλεσμα έχει το ποσοστό ανεργίας 2% υψηλότερο από ό,τι στην κεντρική πρόβλεψη».

«Αυτό υποδηλώνει ότι η επιστροφή του πληθωρισμού στο στόχο θα μπορούσε να συνεπάγεται σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας, ακόμη και όταν η νομισματική πολιτική ανταποκρίνεται στις εξελίξεις».

Ενδεικτικά μία αύξηση της ανεργίας κατά 1% σημαίνει ότι περίπου 200.000 άτομα θα χάσουν τη δουλειά τους κατά τους επόμενους 12 μήνες.

Όσον αφορά στο διεθνές περιβάλλον, ο αναλυτής σημείωσε ότι οι πιθανότητες μιας ύφεσης στην Αυστραλία μειώνονταν σημαντικά εάν η αμερικανική οικονομία παρέμενε εκτός ύφεσης, ενώ μια σοβαρή ύφεση στις ΗΠΑ καθιστούσε μια τοπική ύφεση πολύ πιο πιθανή.

Σημειώνεται ότι στις προοπτικές του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού, το Υπουργείο Οικονομικών προβλέπει ότι ο πληθωρισμός έχει φθάσει στο αποκορύφωμά του και θα μειωθεί στο εύρος στόχου μέχρι το 2024-2025.

Αναμένεται να μειωθεί από 7% το πρόσφατο τρίμηνο του Μαρτίου σε 6% τον Ιούνιο και πριν από μια πιο δραστική πτώση στο 2,75% τον Ιούνιο του 2025.

Αυτό είναι σύμφωνο με τον στόχο της RBA για τον πληθωρισμό που κυμαίνεται μεταξύ 2 και 3%.