Πολλές κατασκευαστικές στην Αυστραλία αντί να χτίζουν κατοικίες, παρότι έχουν λάβει τις σχετικές εγκρίσεις, φαίνεται πως… φυλούν τα ρούχα τους, ώστε να μην μπουν στον κατάλογο των εταιριών του κλάδου που «βάρεσαν κανόνι» τα τελευταία χρόνια.

Το πρόβλημα είναι πιο έντονο στη Βικτώρια, σύμφωνα με ανάλυση της KPMG, καθώς περίπου 10.500 σπίτια, townhouses και διαμερίσματα  -συνολικά αξίας 4,3 δισ. δολ.- που έχουν λάβει το πολεοδομικό «πράσινο φως» δεν είχαν ακόμη θεμελιωθεί μέχρι το τέλος Μαρτίου. Ο αριθμός αυτός ήταν υπερδιπλάσιος σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα και ο υψηλότερος από τον Δεκέμβριο του 2017.

Αλλά και στη Νέα Νότια Ουαλία σχεδόν 16.400 κατοικίες, με έγκριση ,δεν είχαν ξεκινήσει να χτίζονται μέχρι το τέλος Μαρτίου, ένας αριθμός αυξημένος κατά 2.600 τους τελευταίους 12 μήνες.

Παρότι υπάρχει σημαντικό έλλειμμα κατοικιών, σύμφωνα με τον οικονομολόγο πόλεων της KPMG, Terry Rawnsley, οι εργολάβοι είτε ακυρώνουν, είτε καθυστερούν το χτίσιμο, καθώς το κόστος έχει… ξεφύγει -αυξήθηκε κατά 29% στο Σίδνεϊ και κατά 32% στη Μελβούρνη τα τελευταία χρόνια- ενώ οι τιμές στην αγορά ακινήτων -άρα και τα περιθώρια κέρδους- υποχώρησαν.

Πολλοί κατασκευαστές άλλωστε έχουν ήδη «βαρέσει κανόνι», ενώ παράλληλα ουκ ολίγοι επίδοξοι ιδιοκτήτες «κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα».

«Τόσο στη Βικτώρια, όσο και στη Νέα Νότια Ουαλία υπάρχει αυξημένη ζήτηση για εγκρίσεις νέων κατοικιών, αλλά αυτές απέχουν πολύ από το να υλοποιηθούν, λόγω του σημαντικά υψηλότερου κόστους κατασκευής και της δυνητικά χαμηλότερης απόδοσης της επένδυσης», ανέφερε ο κ. Rawnsley.

Επεσήμανε δε ότι το κόστος κατασκευής «αυξήθηκε κατά ένα σημαντικό ποσοστό και δεν φαίνεται ότι θα ξαναπέσει … θα είναι μια μόνιμη μετατόπιση», καθώς έχει σταθεροποιηθεί στο +1% έως +2% ανά τρίμηνο.

«Για παράδειγμα, πριν από δύο χρόνια ένας εργολάβος μπορεί να εξέταζε την κατασκευή κατοικιών, η ανέγερση των οποίων μπορεί να του κόστιζε 350.000 δολάρια η καθεμία, αλλά τώρα θα κοστίζει 500.000 δολάρια. Πριν από δύο χρόνια, πίστευε ότι θα μπορούσε να τις πουλήσει για 550.000 δολάρια, αλλά ίσως τώρα θα πωληθούν μόνο για 450.000 ή 500.000 δολάρια, οπότε το ανέστειλε προς το παρόν», εξήγησε ο κ. Rawnsley, προσθέτοντας ότι «αυτός ο κίνδυνος είναι μικρότερος για ένα σπίτι από ό,τι για ένα κτίριο 50 διαμερισμάτων, για το οποίο μπορεί να χρειαστεί να βρουν 30 εκατ. δολάρια για να το χτίσουν».

«Με μια στενή αγορά ενοικίων, αύξηση του πληθυσμού και έλλειψη κατοικιών, θα περίμενε κανείς ότι θα έρχονταν περισσότερες κατοικίες, αλλά έχουμε το αντίθετο … Οι εργολάβοι λένε ‘δεν ξέρω πόσο θα κοστίσει η κατασκευή, δεν είμαι σίγουρος για το πόσο θα πουληθεί, οπότε θα περιμένω να δω τι θα συμβεί’ … Αυτή τη στιγμή αισθάνονται αρκετά νευρικοί…».

Σύμφωνα δε με την The Age, η κυβέρνηση της Βικτώριας εξετάζει το ενδεχόμενο να αφαιρέσει αρμοδιότητες χωροταξίας από την τοπική αυτοδιοίκηση, στο πλαίσιο μιας ώθησης για την ενίσχυση της αστικής πυκνότητας και την τελική «συμπίεση» ενός επιπλέον εκατομμυρίου κατοικιών στα προάστια της Μελβούρνης μέχρι το 2050.

«Αυτό έχει να κάνει με την αύξηση του αποθέματος κατοικιών στην αγορά, διότι … θα σημαίνει ότι θα υπάρξει πίεση προς τα κάτω στις τιμές και οι άνθρωποι θα έχουν τις επιλογές σε κατοικίες που απλά δεν έχουν τώρα και αν υπάρχουν, συχνά είναι τιμολογημένες», είπε.

Οι κυβερνήσεις, σε πολιτειακό και ομοσπονδιακό επίπεδο, έχουν αναδείξει τα Δημοτικά Συμβούλια ως «βασικούς ενόχους» για την κρίση στέγασης, υπονοώντας ότι ευθύνονται για την παρεμπόδιση κατασκευών εκ μέρους των φορολογούμενων NIMBY (not in my backyard) που ασκούν πίεση.

Αλλά η παραπάνω ανάλυση της KPMG υποδηλώνει μια πιο σύνθετη εικόνα για το πρόβλημα, καθώς οι κατασκευαστές που παλεύουν με την εκτίναξη του κόστους και την εξασθένιση των κερδών φαίνεται να καθυστερούν επίσης τα έργα.

Όπως αναφέρεται ακόμη, το Κουίνσλαντ και η Δυτική Αυστραλία δεν έχουν δει την ίδια επιβράδυνση στην κατασκευή κατοικιών, κυρίως επειδή οι τιμές τους εκεί έχουν παραμείνει συγκριτικά πιο ισχυρές.

Ο κ. Rawnsley επεσήμανε πάντως ότι «με τις αυξήσεις στις τιμές κατασκευής να αρχίζουν να μετριάζονται και τις τιμές των ακινήτων στη Νέα Νότια Ουαλία και τη Βικτώρια να σταθεροποιούνται, η ταχεία αύξηση του αριθμού των κατοικιών που δεν έχουν ακόμη αρχίσει να κατασκευάζονται αρχίζει να επιβραδύνεται».

Το «κύμα καθυστερήσεων» έρχεται σε μια ταραγμένη περίοδο για τον κατασκευαστικό κλάδο, ο οποίος έχει πληγεί από την εκτίναξη του κόστους των πρώτων υλών, όπως το ξύλο, το σκυρόδεμα, ο χάλυβας και το γυαλί, την ταχεία αύξηση των επιτοκίων και την έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

Μία κρίση που «εκφράστηκε» και με την κατάρρευση της Porter Davis τον Μάρτιο.

Ο εκτελεστικός διευθυντής Βικτώριας της Housing Industry Association, Keith Ryan, ανέφερε ότι δεν είναι μόνο οι εργολάβοι που καθυστερούσαν έργα, αλλά και οι πελάτες τους που ανέβαλαν το «πράσινο φως», εν μέσω των… αναταράξεων.

«Ας είμαστε ειλικρινείς. Υπάρχει ένας αριθμός κατασκευαστών που έχουν τεθεί υπό εκκαθάριση, οπότε φυσικά ορισμένοι πελάτες είναι λίγο νευρικοί και περιμένουν να δουν τι θα συμβεί», δήλωσε ο κ. Ryan.

«Το μεγαλύτερο μέρος της αβεβαιότητας προκαλείται από την υπερβολική ρύθμιση και την περιττή γραφειοκρατία που καθιστά όλο και πιο δύσκολο για τους ανθρώπους να πάρουν την απόφαση να προχωρήσει μια κατασκευή».

Προ ημερών, ο κ. Andrews, έκανε γνωστό ότι στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων για τις οικοδομικές συμβάσεις στη Βικτώρια, οι εργολάβοι θα υποχρεούνται σύντομα από το νόμο να συνάπτουν ασφαλιστήριο συμβόλαιο πριν πάρουν χρήματα από πελάτες τους.

Περίπου 560 οικογένειες στην Πολιτεία έχασαν πολλά χρήματα και από το «κανόνι» της Porter Davis, ενώ ανακάλυψαν ότι δεν τους είχε δοθεί ασφάλεια από την εταιρία.

Η προκαταβολή τους περιλάμβανε ένα ασφάλιστρο, αλλά αποκαλύφθηκε ότι η Porter Davis δεν είχε καταθέσει τα συμβόλαια στην αρμόδια πολιτειακή Αρχή, Victorian Managed Insurance Authority (VMIA).

Ο κ. Andrews έχει δηλώσει ότι η κυβέρνηση θα παρέμβει και θα αποζημιώσει τις οικογένειες.

Ο πρωθυπουργός της Βικτώριας ανακοίνωσε επίσης τον διορισμό της Επιτρόπου Anna Cronin, ως νέας επικεφαλής Victorian Building Authority (VBA), μετά την παραίτηση της Sue Eddy.