Στην ιουλιανή του συνάντηση το Φιλοσοφικό Καφενείο Μελβούρνης, εκτός από τις χρήσιμες γλωσσικές, γραμματικές και πολύ σημαντικές παρατηρήσεις, που έγιναν σχετικά με την παραγωγή στη ελληνική γλώσσα, στο δεύτερο και φιλοσοφικό μέρος, ασχολήθηκε με τη ζωή και το έργο του φιλόσοφου του Μυστρά, Γεωργίου Πλήθωνα.
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Ο Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1355 και πέθανε στη Σπάρτη το 1452, ένα χρόνο πριν από την άλωση της Πόλης.
Καταγόταν από επιφανή οικογένεια και απέκτησε καλή γενική παιδεία. Το 1380 εγκαταστάθηκε στην Αδριανούπολη, όπου μαθήτευσε δίπλα στον ελληνιστή Ελισσαίο και κατανόησε έγκαιρα την πνευματική αθλιότητα της βυζαντινής θεοκρατίας. Δίπλα του μελέτησε ιδιαίτερα τον Πλάτωνα και ενθουσιάστηκε από το έργο του και πρόσθεσε στο βυζαντινό επώνυμό του «Γεμιστός» το ελληνικό «Πλήθων». Αργότερα, όταν οι ιδέες του άρχισαν να γίνονται στόχος κάποιων σκληροπυρηνικών του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εγκαταστάθηκε με την ανοχή του φίλου του, αυτοκράτορος Μανουήλ του Β’ Παλαιολόγου, το 1400 στο Δεσποτάτο του Μυστρά, όπου ίδρυσε φιλοσοφική σχολή. Μεταξύ των μαθητών του συγκαταλέγονται οι Βησσαρίων, Γεννάδιος Σχολάριος (μελλοντικός εχθρός του δασκάλου του και πρώτος Πατριάρχης μετά την Άλωση), Ιωάννης Αργυρόπουλος, Δημήτριος Χαλκοκονδύλης κ.ά. Επίσης, στον Μυστρά ο Πλήθων έλαβε το αξίωμα του ανώτατου δικαστικού, το οποίο χρησιμοποίησε με υποδειγματική αμεροληψία.
ΟΙ ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ
Στην κοινωνία που οραματιζόταν, θα γινόταν εκ νέου αναδιανομή της γης σε ίσα μερίδια. Βασική συνιστώσα της ιδεολογίας του Γεμιστού ήταν η ανάγκη το Θεοκρατικό Βυζάντιο να αντικατασταθεί από ένα νέο κράτος με κύριο ενοποιητικό στοιχείο του τον Ελληνικό εθνισμό και την κοινή Ελληνική καταγωγή. Ο Πλήθων είναι ο πρώτος «Ελληνίζων» του Μυστρά που δεν θέλει να λέγεται «ρωμιός», αλλά Έλληνας. Είναι από τους πρώτους «πατέρες» της Ευρωπαϊκής Αναγέννησης οι οποίοι διαμόρφωσαν και το πνεύμα της Ελληνικής Συνείδησης, λίγο πριν από την άλωση της Πόλης το 1453. Είναι αυτός που είπε πως η Ελλάδα είναι ενιαία: Αρχαία, Μεσαιωνική και Νέα και για πρώτη φορά προτείνει μία κοινωνική μεταρρύθμιση και οργανωμένη αντίσταση κατά των Τούρκων, με την ελπίδα να σωθεί ο Ελληνισμός.
Το πρόβλημα που θέτει ο Μυστράς είναι η γέννηση του νέου Ελληνισμού, η γέννηση του Νέου Ελληνικού Έθνους και η τύχη του. Η σκέψη με την οποία ο Πλήθων και η Σχολή του Μυστρά αντικρίζει το θεμελιώδες αυτό πρόβλημα είναι νεοπλατωνική. Δηλαδή, ξανακάνω σκέψη μου τον Πλάτωνα και τον ξανατοποθετώ στην εποχή μου. Πηγαίνω σε αυτόν όχι για να βρω έτοιμες λύσεις, αλλά για να δω πώς εκείνος αντιμετώπιζε τα προβλήματα που έθετε η δική του εποχή. Ο Πλήθων ζητάει να αφυπνιστεί και να καλλιεργηθεί η εθνική συνείδηση των συμπατριωτών του και να σωθεί ο Ελληνισμός. Αυτές είναι οι κεντρικές του ιδέες οι οποίες μεταφυτεύονται – μετά την άλωση – στην Ευρώπη και με το Ρήγα φτάνουμε στην επανάσταση του 1821. Χωρίς το κίνημα του Μυστρά δεν θα υπήρχε νεοελληνική συνείδηση.
ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΤΙΝΑ
Ο Πλήθων το 1437-39 συνόδευσε τον αυτοκράτορα Ιωάννη Η’ στη Σύνοδο της Φεράρα-Φλωρεντίας για την ένωση των δύο Εκκλησιών (Ορθόδοξης – Καθολικής).
Ουσιαστικά, η Σύνοδος αυτή ήταν μια απελπισμένη προσπάθεια του αυτοκράτορα Ιωάννη Παλαιολόγου, να εξασφαλίσει την στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη των Δυτικών και του πάπα με αντίτιμο την επικράτηση του καθολικού δόγματος. Ο Πλήθων-Γεμιστός αντιτάχθηκε αδύναμα σε αυτή την προοπτική, καθώς πίστευε πως η σωτηρία του Μεσαιωνικού Ελληνισμού θα ερχόταν μόνο μέσα από τον ίδιο και την αναγέννησή του και όχι από τρίτους.
Ασχέτως, όμως, πόσο ανεφάρμοστο ήταν το σχέδιο του Γεμιστού, ο ίδιος συνέλαβε ορθά την κοινωνική παρακμή, ως αποτέλεσμα της παντελούς έλλειψης ευρύτερης κοινωνικής συνοχής.
Πρέπει να παραδεχτούμε πως η δημόσια χρήση της έννοιας της εθνικότητας αλλά και η χρήση του όρου Έλληνας, χωρίς ειδωλολατρικό περιεχόμενο την εποχή εκείνη, αποτέλεσε ένα μοναδικό πνευματικό επίτευγμα του Γεμιστού. Σε επιστολή του προς τον Αυτοκράτορα Εμμανουήλ Παλαιολόγο το 1412 αναφέρει: «…εμείς πάνω στους οποίους είστε ηγεμόνας και βασιλέας, είμαστε Έλληνες κατά την καταγωγή, όπως μαρτυρεί η γλώσσα και η πατροπαράδοτη παιδεία».
Σημαντικό έργο του Πλήθωνα ήταν « Οι Νόμοι», , ένα πλήρες σχέδιο για επανελληνοποίηση της Πελοποννήσου. Δυστυχώς όμως το έργο τούτο κάηκε δημόσια – μετά τον θάνατό του – από τον μετέπειτα πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο, καθώς θεωρήθηκε «ειδωλολατρικό» και «σατανικό» βιβλίο.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ο Πλήθων πέθανε από φυσικά αίτια στο Μυστρά το 1452 και λόγω της καθόδου των Οθωμανών που ακολούθησε μετά από λίγα χρόνια, οι περισσότεροι μαθητές του, , έφυγαν στην Ιταλία όπου συνέβαλαν σημαντικά στην λεγόμενη Αναγέννηση.
Το 1466 Ιταλοί θαυμαστές του με επικεφαλής τον Σιγισμούνδο Μαλατέστα εισέβαλαν στη Λακεδαίμονα, πήραν τα οστά του και τα μετέφεραν στο Ναό των Μαλατέστα στο Ρίμινι, όπου βρίσκονται μέχρι σήμερα, «για να βρίσκεται ο μεγάλος διδάσκαλος μεταξύ ελεύθερων ανθρώπων».
