Ένα… αντιπαθέστατο πράσινο τέρας σε υποδέχεται στο εργαστήριο του Γιώργου και του Ρούλη Αλαχούζου, εξπέρ των ειδικών εφέ. Υπάρχουν όμως και χειρότερα!
Και άλλα αποκρουστικά τέρατα, πετσοκομμένα σώματα και αιματοβαμμένα κεφάλια, που είναι στοιβαγμένα σε μια άκρη. Παραδίπλα, χαριτωμένες μαριονέτες συνυπάρχουν με κεφάλια εξωγήινων, με χέρια, πόδια και αυτιά, αλλά και με δεκάδες σοκολατένιες λιχουδιές. Και σ’ ένα ψηλό ράφι, είναι στρατολογημένα εκμαγεία γνωστών ηθοποιών: των Βλάση Μπονάτσου, Άννας Συνοδινού, Άκη Σακελλαρίου, Φιλαρέτης Κομνηνού, Γιώργου Μητσικώστα, Άλκη Παναγιωτίδη.
Από την πρώτη ελληνική ταινία που δούλεψαν οι αδελφοί Αλαχούζοι, το «Oh Babylon» του Κώστα Φέρρη, όπου επιμελήθηκαν διάφορα… παλουκώματα, έχουν περάσει είκοσι χρόνια. Μεσολάβησαν αρκετές ακόμα ελληνικές ταινίες στις οποίες χρειάστηκε να βάλουν το χεράκι τους. Και όχι μόνο. Είναι υπεύθυνοι για πολλά θεατρικά εφέ: από τις σπλήνες και τα συκώτια που είχαμε δει στην Επίδαυρο στις «Βάκχες» του Ματίας Λάνγκχοφ και τις κούκλες στρατιώτες που βγαίνουν στο φινάλε των «Δυο τρελών τρελών παραγωγών» του Σταμάτη Φασουλή, μέχρι φαγητά για το ντεκόρ παραστάσεων του Εθνικού. Και φυσικά πολλά διαφημιστικά, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το σκύλο που φώναζε «Έλα Αλέκο». Έβαλαν, όμως, τη σφραγίδα τους και στους Ολυμπιακούς Αγώνες, κατασκευάζοντας τα αρχαιοελληνικά κεφάλια των αγαλμάτων της πομπής.
Κάνουν όμως και άλλα τα δύο καταπληκτικά αδέλφια: αλλάζουν πρόσωπα, τα γερνούν αρκετές δεκαετίες ή τους φορτώνουν εγκαύματα. Φτιάχνουν τέρατα ή γοργόνες και κρύβουν στο εσωτερικό τους ολόκληρους μηχανισμούς. Πώς γίνονται όλα αυτά; Δεν μας κάνουν το χατίρι να μας αποκαλύψουν και πολλά. Γιατί οι «εφετζήδες» έχουν μια περίεργη «ομερτά» μεταξύ τους…
Πώς αρχίσατε να ασχολείστε με τα εφέ;
Γ.Α.: «Μόνοι μας μάθαμε, δεν πήγαμε σε σχολή. Οι παλιοί εφετζήδες στην Αμερική δεν πήγαιναν σε σχολές. Θέλει όμως πολύ διάβασμα. Έχω μια τεράστια βιβλιοθήκη -από τις μεγαλύτερες της Ευρώπης- που την ενημερώνω συνέχεια. Αγοράζω ό,τι κυκλοφορεί για το σινεμά και τα εφέ. Αλλά δεν περιοριζόμαστε σε αυτά. Χρειάζονται γνώσεις ανατομίας για ζώα, έντομα, ψάρια. Χρησιμοποιούμε τα χρώματά τους σε κατασκευές. Για παράδειγμα, για την κατασκευή ενός τέρατος, εμπνεύστηκα από έναν περίεργο γαλάζιο αστακό που υπάρχει στον Βόρειο Ατλαντικό».
Το είδατε σαν παιχνίδι;
Γ.Α.: «Γεννηθήκαμε στην Αυστραλία. Ξεκίνησα εγώ, ως μεγαλύτερος. Στο γυμνάσιο, όταν ήμουν 13 ετών, μας έδινε το σχολείο χρήματα για να γυρνάμε δικές μας ταινίες. Δεν υπήρχε βίντεο, τραβούσαμε super8. Τα κάναμε όλα μόνοι μας, από φώτα μέχρι μοντάζ. Τότε άρχισα να χρησιμοποιώ από μάσκες αποκριάτικες μέχρι οτιδήποτε μπορείς να φανταστείς».
Έχει καθένας σας συγκεκριμένο τομέα ή κάνετε και οι δύο τα πάντα;
Ρ.Α.: «Εγώ κάνω οτιδήποτε εκτός από γλυπτά και χρώμα. Είμαι καλός στα τεχνικά και φτιάχνω τους μηχανισμούς. Με λίγα λόγια, δουλεύω το εσωτερικό μιας κατασκευής και ο Γιώργος το εξωτερικό»
Γ.Α.: «Από μικρός έφτιαχνα τερατάκια και ζωγράφιζα. Δεν προλάβαμε, όμως, να δουλέψουμε επαγγελματικά στην Αυστραλία. Ήρθαμε εδώ τέλη του ’70 και τότε αποφασίσαμε να το κάνουμε. Μόλις είχαν αρχίσει να κυκλοφορούν οι πληροφορίες για τα εφέ των ταινιών. Τα πρώτα δέκα χρόνια στο επάγγελμα, δεν είχαμε δει δουλειά άλλων. Μόνο σε φωτογραφίες και περιοδικά. Δεν ξέραμε καν αν τα κάναμε σωστά. Τα πρώτα εφέ που είδαμε από κοντά ήταν στην έκθεση του Κρόνεμπεργκ στη Θεσσαλονίκη».
Τα μεγάλα στούντιο κρατούσαν επτασφράγιστο μυστικό τις τεχνικές;
Γ.Α.: «Αυτοί που δούλευαν σε ταινίες ήταν υπάλληλοι των στούντιο. Μετά τον «Πόλεμο των Άστρων» το ’76, άρχισαν να ανεξαρτητοποιούνται. Άλλωστε δεν συνέφερε πια να τους κρατούν ως υπαλλήλους. Έτσι πολλοί έφυγαν κι έφτιαξαν τα δικά τους εργαστήρια».
Τότε διέρρευσαν τουλάχιστον κάποια μυστικά;
Ρ.Α.: «Όχι και πολλά. Εξαρτάται κι από το θέμα. Και τώρα συμβαίνει κάτι παρόμοιο. Για τον Χάρι Πότερ π.χ., δεν έχουν διαρρεύσει πληροφορίες -εδώ δεν ξέρουμε καν πότε και αν θα γυριστεί η επόμενη ταινία. Κι ενώ για όλες τις ταινίες βγαίνουν μετά βιβλία για τα εφέ, για τον «Χάρι Πότερ», δεν κυκλοφορεί τίποτε».
Γ.Α.: «Αλλά εμείς έχουμε δει πώς δούλεψαν κι εκεί, γιατί είναι γνωστός μας αυτός που φτιάχνει τα τέρατα για τον «Χάρι Πότερ». Τα μυστικά διαρρέουν μεταξύ μας, δεν επιτρέπεται, όμως, να τα συζητάμε. Γι’ αυτό, κάθε επισκέπτης σε ένα εργαστήριο υποχρεώνεται να υπογράψει μια «non disclosure agreement», γιατί ορισμένα εφέ είναι πατέντες».
Υπάρχει κάποιο τρικ που μπορείτε να μας αποκαλύψετε;
Γ.Α.: «Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε. Θα σας πω για το αίμα που βλέπετε στις ταινίες. Είναι μια συνταγή που εφηύρε ο Ντικ Σμιθ -ο δάσκαλος όλων των μακιγιέζ- για τον «Νονό» το ’71. Έχει μείνει η πατέντα του και απλά την τροποποιούμε λίγο. Παλιά, στις ασπρόμαυρες ταινίες χρησιμοποιούσαν σοκολάτα. Π.χ. στο διάσημο μαχαίρωμα στο μπάνιο στο «Ψυχώ» του Χίτσκοκ, είχε χρησιμοποιηθεί σιρόπι σοκολάτας».
Σε ποιες ελληνικές ταινίες έχετε δουλέψει;
Γ.Α.: «Η πρώτη ήταν το «Oh Babylon» του Φέρρη. Στο «Μετέωρο βήμα του πελαργού» του Θεόδωρου Αγγελόπουλου είχαμε μια σκηνή όπου κάποιος έκοβε τις φλέβες του με ένα γυαλί. Παίξαμε και εμείς -κάναμε τους Κούρδους- για να ελέγχουμε το εφέ. Έχουμε επίσης δουλέψει στο «Δυο ήλιοι στον ουρανό» του Γιώργου Σταμπουλόπουλου, στα «Σημάδια της νύχτας» του Αντώνη Κόκκινου. Είχαν πέσει οι ταινίες αλλά τώρα υπάρχει κινητικότητα. Δουλέψαμε πρόσφατα στο «Μαύρο Λιβάδι» του Βαρδή Μαρινάκη, στο «Κακό» του Γιώργου Νούσια, στην «Ιστορία 52» του Αλέξη Αλεξίου, στον «Κυνόδοντα» του Γιώργου Λάνθιμου. θα δουλέψουμε στον «Μαχαιροβγάλτη» του Γιάννη Οικονομίδη. Σε πολλές ταινίες δεν προλαβαίνουμε καν να πάμε στο γύρισμα. Μας ζητούν κάτι και τους λέμε πώς να το κάνουν, γιατί μπορεί να είναι και ένα απλό μαχαίρωμα».
Υπάρχουν άλλοι σαν κι εσάς στην Ελλάδα;
Ρ.Α.: «Τον μεγαλύτερο όγκο της δουλειάς μας δεν μπορεί να τον κάνει άλλος. Προσπάθησαν διάφοροι κατά καιρούς, αλλά δεν τα κατάφεραν. Το κακό με τους καινούργιους είναι ότι έχουν στη διάθεσή τους χιλιάδες υλικά. Και δεν λέω, καλή η σιλικόνη, αλλά αν δεν περάσουν απ’ τα χέρια σου παλιά υλικά…»
Η χρήση της τεχνολογίας, το photoshop και τα ψηφιακά εφέ, δεν περιορίζουν τη δουλειά σας;
Ρ.Α.: «Ένας σκηνοθέτης μπορεί να τραβήξει από όποια γωνία θέλει μια κατασκευή-εφέ. Στο ψηφιακό είναι δεσμευμένος. Ύστερα, τα ψηφιακά μοιάζουν με video game. Το καλύτερο ψηφιακό βέβαια είναι ο Γκόλουμ του «Άρχοντα των δαχτυλιδιών». Ακόμα δεν έχει ξεπεραστεί. Συμμετείχε όμως και ηθοποιός».
Γ.Α.: «Στον «Άρχοντα των δαχτυλιδιών» υπήρχαν όλες οι τεχνικές: μακέτες (κτίρια, φρούρια), make up εφέ, τέρατα. Χρησιμοποίησαν τεχνικές από τη βωβή εποχή του 1910 μέχρι την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Ήταν ένα μεγάλο μάθημα».
Γ.Α.: «Πολλά ψηφιακά χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί για να δείχνουν ότι ξοδεύουν λεφτά. Υπάρχουν εφετζήδες που μεγάλωσαν στην εταιρεία του Λούκατς και λένε στους παραγωγούς ότι κάποια πράγματα μπορούν να γίνουν με τους παλιούς τρόπους. Οι Αμερικανοί όμως είναι της λογικής: «Δεν μπορούμε να πούμε στον κόσμο ότι το κάναμε απλά». Βλέπω λίγες ταινίες φαντασίας. Με ξενερώνει ο ανελέητος βομβαρδισμός εφέ. «Το Αυτό» του Τζον Κάρπεντερ, είχε έξι λεπτά εφέ, αλλά ήταν δυνατά. Πρέπει να υπάρχει δυνατό σενάριο και σκηνοθεσία για να στηρίξει τα εφέ, αλλιώς οι ταινίες είναι γελοίες, όπως το «Βαν Χέσλινγκ». Μου αρέσουν τα «Hellboy». Και φυσικά ο «Λαβύρινθος του Πάνα» του Γκιγέρμο ντελ Τόρο».
Ρ.Α.: «Ο ντελ Τόρο ξεκίνησε ως εφετζής στο Μεξικό. Ήταν μαθητής του Ντικ Σμιθ. Αργότερα έγινε σκηνοθέτης. Αυτόν δεν μπορούν να τον κοροϊδέψουν ούτε οι εφετζήδες, γιατί ξέρει καλά τη δουλειά»