Σε ένα μήνα και μία μέρα από την 1η Ιουλίου έως και την 1η Αυγούστου, εκδηλώθηκαν πάνω από 1.500 πυρκαγιές σε εκτάσεις ανά την Ελλάδα, εκ των οποίων οι δέκα πολύ μεγάλες και καταστροφικές, ενώ μέσα σε επτά μήνες μόνο φέτος -και κυρίως το δεύτερο μισό του Ιουλίου- έχουν καεί κατά 30% περισσότερες εκτάσεις από τον 12μήνο μέσο όρο.
Πιο αναλυτικά, συνολικά 44 δασικές πυρκαγιές εκδηλώθηκαν την 1η Αυγούστου ανά τη χώρα, εκ των οποίων οι περισσότερες αντιμετωπίστηκαν άμεσα, στο αρχικό τους στάδιο, σύμφωνα με ενημέρωση της Πυροσβεστικής, αργά την Τρίτη το απόγευμα (τοπική ώρα).
Λίγο νωρίτερα, ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην ΕΡΤ, επεσήμανε ότι «ο Ιούλιος ολοκληρώθηκε με 1.470 πυρκαγιές, από τις οποίες οι δέκα ήταν μεγάλες και τις αντιμετωπίσαμε με πολύ μεγάλη δυσκολία και πολύ μεγάλη προσπάθεια».
Ο κ. Κικίλιας επεσήμανε ότι ήδη έχει ξεκινήσει από τα κλιμάκια της Γραμματείας Αρωγής του Υπουργείου η καταγραφή των ζημιών.
«Δεν πρόκειται να ωραιοποιήσω καμία κατάσταση», είπε και προσέθεσε: «Οι άνδρες και οι γυναίκες του Πυροσβεστικού Σώματος, μαζί με όλους τους άλλους, Αστυνομία, Λιμενικό, τις Ένοπλες Δυνάμεις, τους εθελοντές, τους δημότες, τους πολίτες παλεύουν καθημερινά σε αυτές τις μάχες».
«Αξίζει να τους στηρίξουμε, να τους βοηθήσουμε σε μια προσπάθεια η οποία πολλές φορές είναι πάνω από τις δυνάμεις τους. Το λέω αυτό γιατί είδαμε ότι οι συνθήκες αυτές του ακραίου καύσωνα, δηλαδή η κλιματική κρίση που είναι εδώ μαζί -δυστυχώς με το ανθρώπινο χέρι είτε εμπρησμών είτε αμέλειας εγκληματικής- έχουν οδηγήσει σε τεράστια πίεση αυτόν τον μήνα με πολλαπλές εστίες καθημερινά».
«Πάνω από 60 πυρκαγιές την ημέρα και πολλές από αυτές τις μέρες, ειδικά αυτές στις οποίες είχαμε 44, 45, 46 βαθμούς καύσωνα μαζί με μποφόρ, δοκίμασαν τις αντοχές μας. Κάθε χρόνο είμαστε μία από τις μεσογειακές χώρες που δοκιμαζόμαστε από φωτιές από πυρκαγιές».
Μιλώντας και στον ΣΚΑΪ, ο κ. Κικίλιας προανήγγειλε ακόμα και εκατονταπλασιασμό των προστίμων για τους εμπρηστές και ενδεχόμενο «επιστράτευσης» δορυφόρων για παρακολούθηση έκτακτων περιστατικών σε πραγματικό χρόνο, παράλληλα με τις νέες προσλήψεις πυροσβεστών το φθινόπωρο.
Ειδικότερα, μίλησε για 117 συλλήψεις (107 από αμέλεια και 10 με πρόθεση) για εμπρησμό από την αρχή του 2023.
Ερωτηθείς αν τα πρόστιμα για πρόκληση φωτιάς από αμέλεια θα προσεγγίζουν τα 30.000 ευρώ όπως για την κακοποίηση ζώων, απάντησε ότι «τα πρόστιμα θα πολλαπλασιαστούν, και θα φτάσουν στα επίπεδα των προστίμων κακοποίησης των ζώων. Μιλάμε δεκαπλασιασμό, εικοσαπλασιασμό, εκατονταπλασιασμό αν χρειαστεί».
«Πρέπει να προστατεύσουμε τους πολλούς, έναντι εκείνων των λίγων που θέτουν σε κίνδυνο τις ζωές μας, την περιουσία μας την οικολογία», υπογράμμισε.
Αναφορικά με τις προτεραιότητες για την Πολιτική Προστασία, όπως είπε, «είναι η πρόσληψη πυροσβεστών και ‘δασοκομάντος’ που θα γίνουν το φθινόπωρο, ένα ομογενοποιημένο σύγχρονο σύστημα που θα βοηθήσει στην πρόληψη και την έγκαιρη ανίχνευση όπως και η αναβάθμιση των επικοινωνιών», ανακοινώνοντας ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο της χρήσης δορυφόρων.
«Η κλιματική κρίση είναι εδώ, δυστυχώς την αντιμετωπίζουμε καθημερινά, όλες οι χώρες της Μεσογείου, με ακραίες καιρικές συνθήκες», τόνισε.
ΣΤΑΧΤΗ 550.000 ΣΤΡΕΜΜΑΤΑ
Από την αρχή του χρόνου μέχρι και τις 31 Ιουλίου 2023 έχουν καεί συνολικά στην Ελλάδα περίπου 550.000 στρέμματα, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για Δασικές Πυρκαγιές.
Ο αριθμός αυτός είναι ήδη κατά 30% μεγαλύτερος σε σχέση με τις συνολικές εκτάσεις που κατά μέσο όρο καίγονται στη χώρα μας ετησίως (περίπου 435.000 στρέμματα), όπως επεσήμανε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr
Οι μεγάλες δασικές πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στην Ελλάδα από 15 έως και 31 Ιουλίου (Κέρκυρα, Αίγιο, Δερβενοχώρια, Αττική/Κουβαράς, Κάρυστος, Νέα Αγχίαλος, Ρόδος) κατέκαψαν συνολική έκταση που προσεγγίζει τα 470.000 στρέμματα, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ταχείας Χαρτογράφησης Copernicus της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και οι περισσότερες καμένες εκτάσεις βρίσκονται στη Ρόδο (176.500 στρέμματα).
Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, ανέφερε ότι οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες και οι ξηρές ατμοσφαιρικές συνθήκες που επηρέασαν τη χώρα κατά το πρόσφατο κύμα καύσωνα, δημιούργησαν ένα περιβάλλον εξαιρετικά ευνοϊκό για την εκδήλωση μεγάλων δασικών πυρκαγιών.
Μάλιστα, καταγράφηκε σημαντική αύξηση της ευφλεκτότητας (ευκολία ανάφλεξης) και της ταχύτητας εξάπλωσης στο σύνολο σχεδόν της χώρας εξαιτίας των πολύ υψηλών θερμοκρασιών και των ξηρών ατμοσφαιρικών συνθηκών του πρόσφατου κύματος καύσωνα.
Σε ό,τι αφορά στις μεγάλες δασικές πυρκαγιές του Ιουλίου 2023, παρατηρείται ότι κατά την εκδήλωσή τους και την κύρια φάση εξάπλωσής τους, οι αντίστοιχοι νομοί που επηρεάστηκαν βρίσκονταν σε υψηλή ή και σε πολύ υψηλή εκτιμώμενη ευκολία ανάφλεξης και ταχύτητα εξάπλωσης.
Αυτή η παρατήρηση, σημειώνεται, υπογραμμίζει την επιτακτική ανάγκη της επιτήρησης των πυρομετεωρολογικών συνθηκών με αξιοποίηση υφιστάμενων δικτύων μετεωρολογικών σταθμών και την ανάπτυξη νέων πυρομετεωρολογικών δικτύων.
Μέσα από τις μετρήσεις των δικτύων αυτών είναι δυνατή η σε πραγματικό χρόνο παρακολούθηση της πορείας των πυρομετεωρολογικών συνθηκών και, συνεπώς, η ενίσχυση της ετοιμότητάς μας απέναντι στην εκδήλωση δυνητικά μεγάλων και καταστροφικών δασικών πυρκαγιών.
ΡΟΔΟΣ
Το Copernicus υπολογίζει τη συνολική καμμένη έκταση στη Ρόδο σε 176.500, εκ των οποίων, όπως εκτιμά το Πανεπιστήμιο Αθηνών, τα 135.000 ήταν «καθαρό» δάσος,
Σύμφωνα με τον καθηγητή Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας & Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και προέδρου του ΟΑΣΠ (Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας), Ευθύμιο Λέκκα, απαιτούνται προσεγμένες δράσεις, άμεσα, για να «θωρακίσουμε» τις καμένες περιοχές από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και πλημμυρικά φαινόμενα, αλλά και να τις προστατεύσουμε από το φαινόμενο της «ερημοποίησης».
Ο κ. Λέκκας δήλωσε ότι πρόκειται για «μία πολύ μεγάλη καταστροφή για τη Ρόδο, σε μία κομβική περιοχή».
Από εκεί και πέρα, είπε, εκτός από το δάσος -που είναι μέριμνα του κράτους- εκείνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να δούμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, οι οποίες αντιστοιχούν στη χλωρίδα και την πανίδα, στον αέρα, το έδαφος και το υπέδαφος, στα υπόγεια και επιφανειακά νερά.
«Πρέπει να γίνει ένα σύνολο δράσεων έτσι ώστε να αποφύγουμε τις επιπτώσεις απ’ όλα αυτά τα φαινόμενα, τα οποία δε θα αργήσουν, επίκεινται το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Γιατί οι καμένες περιοχές είναι ιδιαίτερα ευάλωτες και στις κατολισθήσεις και στη διάβρωση και στην ερημοποίηση και στα πλημμυρικά φαινόμενα. Συνεπώς, πρέπει να κινηθούμε γρήγορα».
Ερωτηθείς ο καθηγητής πότε να περιμένουμε να «φύγει» η εικόνα του μαύρου, εκτίμησε: «Πολύ φοβάμαι ότι δε θα το δούμε σύντομα. Έχοντας την εμπειρία και από άλλες περιοχές, θα πρέπει να περάσουν ίσως και μερικά χρόνια. Και βεβαίως μπορούμε να παρέμβουμε σε κάποιες κομβικές, τουριστικές, περιοχές έτσι ώστε να απομειώσουμε την εικόνα αυτή, αλλά δε θα είναι κάποια δράση η οποία θα υποβοηθήσει το δάσος. Απλά και μόνο θ’ απαλύνουμε λιγάκι την όλη κατάσταση».
«Η εικόνα που έχω πάντως από τις δασικές περιοχές είναι ότι σε μία πενταετία το δάσος θα μπορέσει να πάρει τα πάνω του με μία προσεκτική υποβοήθηση δικιά μας ή όπου μπορέσει να αναγεννηθεί το ίδιο, διαφορετικά η περιοχή θα καταλήξει μία περιοχή ερημοποιημένη, η οποία δν θα είναι η εικόνα μιας ερήμου αλλά μία περιοχή που δεν έχει τα φυσικά χαρακτηριστικά και τους φυσικούς πόρους να αναγεννηθεί από μόνη της και να υποστηρίξει την πανίδα και τη χλωρίδα. Θέλει πολλή μεγάλη προσοχή οι παρεμβάσεις που θα γίνουν καθώς πρέπει να έχουμε υπομονή στις πιο πολλές και στις άλλες βέβαια πρέπει να δράσουμε άμεσα».
Σε ερώτηση για το εάν ζούμε τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης και αν στο μέλλον γίνουν πιο έντονα αυτά τα φαινόμενα, καταρχάς σημείωσε ότι στη Ρόδο δεν είχαμε τις λεγόμενες «megafires», όπως αυτές στην Εύβοια και την Αττική, αλλά η φωτιά εδώ ήταν στα όρια.
«Θεωρώ ότι, η κλιματική κρίση -όπως πρώτοι την είχαμε επισημάνει-στην Ελλάδα είναι παρούσα, υπάρχει μία απορρύθμιση των φυσικών φαινομένων και τη βιώνουμε τώρα. Υπολογίζαμε το 2010 ότι θα τη βιώσουμε το 2040 και 2050 αλλά, δυστυχώς, ήρθε πολύ πιο πριν», κατέληξε.
