Χωρίς άλλο, όλοι σας θα έχετε επαναλάβει πολλές φορές τη διάπυρη ευχή προς μελλονύμφους «Η ώρα η καλή!». Είναι μία πολύ χαρούμενη ευχή που κλείνει μέσα της πολλά συναισθήματα αγάπης, αλλά και υπερηφάνειας για το νέο ζευγάρι που σύντομα θα έρθουν «εις γάμου κοινωνίαν». Στην έκφραση λείπει το ρήμα, το οποίο φυσικά εννοείται: Η ώρα η καλή να έρθει για το ευτυχές γεγονός.
Από τη άλλη πλευρά, υπάρχει και η αντίθετη έκφρασή μας «η ώρα η κακιά», η οποία λέγεται όταν κάποιος άθελά του πράττει κάποιο κακό. Είναι σαν να λέμε πως η ώρα η κακιά φταίει για το κακό που έγινε.
Η λέξη «ώρα» μάς έχει δώσει πολλές τέτοιες πετυχημένες εκφράσεις που ομορφαίνουν το λόγο μας και τον χρωματίζουν κατάλληλα. Ας πάρουμε εδώ μόνο μερικές για να δούμε το πώς λειτουργεί αυτή η πολυσήμαντη λέξη μας: Σε περιμένω από ώρα σε ώρα. Ήρθες πάνω στην ώρα σου. Όλη την ώρα. Σκοτώνω την ώρα μου! Μπουγάτσα της ώρας. Για την ώρα φτάνουν αυτά τα παραδείγματα, γιατί όλοι σας σκεφτήκατε τόσες άλλες εκφράσεις… της ώρας.
ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ Η ΛΕΞΗ ΩΡΑ;
Οι αρχαίοι μας φαίνεται πως την πρόφεραν ως Χ-ώρα και για το λόγο αυτό έφτασε σε μας με τη δασεία: ώρα. Δηλώνει μία χρονική περίοδο η οποία επαναλαμβάνεται τακτικά, αλλά και κυκλικά. Λέμε η ώρα της ημέρας, η ώρα του γάμου, η ώρα του φαγητού, η ώρα του ύπνου, η ώρα της εργασίας κ.λπ. Κάθε πράγμα που είναι στην ώρα του είναι το καλύτερο.
Έτσι και ο ωραίος είναι αυτός που βρίσκεται στην πιο όμορφη ώρα του, στην καλύτερή του εμφάνιση, αυτός που είναι ευχάριστος, αυτός που είναι άρτιος από κάθε πλευρά. Από εδώ έγινε και η ωραιότητα, η ωραία γυναίκα, ακόμη και το ωραίο φύλο. Επίσης, έτσι έγιναν και η ωραιολογία, ο ωραιοπαθής, η ωραιοπάθεια, το ωράριο, το ωρολόγιο πρόγραμμα, το ωροσκόπιο, ο ωροσκόπος, το ωρομίσθιο, και τόσα και τόσα άλλα, για τα οποία μπορούμε να μιλάμε για ώρες. Σκεφτείτε το λίγο, δεν έχω άδικο.
Η ΩΡΑ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ
Η λέξη μας ώρα μπήκε στα Αγγλικά μέσω της λατινικής γλώσσας και ορθογραφήθηκε ως HOUR και μικρογράμματη ως hour. Δύσκολα αναγνωρίζεται ως ελληνική εάν δεν την προσέξεις και περισσότερο αν δεν την αναλύσεις. Τα αγγλικά λεξικά το τονίζουν και λένε: Hour comes from Greek hora which means season, time of the day, period of time, hour.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα χρήσης με αυτές τις σημασίες: α.) At what hour did you tell him to come? Τι ώρα τού είπες να έρθει; β.) Is this your lunch hour? Είναι αυτή η ώρα του μεσημεριανού σου; γ.) The beautiful singing made him the idol of the hour. Το όμορφο ‘τραγούδισμα’ τον έκανε είδωλο της ώρας.
Η ώρα, επίσης, έδωσε και παράγωγες λέξεις στην αγγλική γλώσσα όπως: Horologe = ωρολόγιον, Horoscope = ωροσκόπιον και παράγωγες από αυτές όπως: horologer, horologist, horologist, horoscopy, horoscopic, horoscopical και άλλες.
ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΙΜΥΘΙΟ ΜΑΣ
Δεν ξέρω εάν το έχετε διαπιστώσει πως και η ΩΡΙΜΟΤΗΤΑ από την ίδια λέξη βγήκε. Τι σημαίνει πως κάποιος είναι ώριμος ή κάποια ιδέα ωρίμασε; Σημαίνει πως ήρθε η ώρα τους! Τα πάντα είναι προϊόντα της φύσης. Γεννιούνται, ωριμάζουν και στον καιρό τους φεύγουν. Όπως και όλοι μας. Αυτά δεν λέει και ο ποιητής μας Βιτσέντζος Κορνάρος στον Ερωτόκριτο;
Tου Κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν,
και του Τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν.
και του Καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν,
μα στο Kαλό κ’ εις το Kακό περιπατούν και τρέχουν.
Η ελληνική γλώσσα μέσα από τη γλωσσική της Ιστορία και μέσα σε χιλιάδες χρόνια ωρίμαζε τις λέξεις της, αλλά ο κορμός έμενε ο ίδιος -όπως και η ανθρώπινη ζωή- για να θυμίζει τη συνέχεια.
Ιδού η ΑΘΑΝΑΣΙΑ της, -που θα την ανακαλύπτουν «ες αεί»- όσοι ωριμάζουν στις ιδέες και τις σκέψεις τους. Η ωρίμαση (και όχι ωρίμα-ν-ση), είναι η κατάσταση που έρχεται ως αποτέλεσμα του ωριμάζω, ενώ η ωριμότητα είναι η ιδιότητα που χαρακτηρίζει τον ώριμο.
Για την ώρα σάς αφήνω μέχρι την επόμενη βδομάδα, αν και μπορούμε να μιλάμε για ώρες για αυτό το θέμα. Εύχομαι να μπορώ να σας δω τότε, γιατί « όσα φέρνει η ώρα, δεν τα φέρνει ο χρόνος». Άλλο φιλοσοφικό ζήτημα και αυτό. Τι είναι αλήθεια ο ΧΡΟΝΟΣ που στα Αγγλικά έγινε CHRONOS;
