Κείμενο και φωτογραφίες:
Κλαίρη Γαζή
Όνειρο ζωής ήταν να επισκεφτώ την Κρήτη. Και να, που ο Θεός με αξίωσε και το πραγματοποίησα τον περασμένο Ιούλη. Έζησα επτά μαγευτικές και ηλιόλουστες μέρες με τον υδράργυρο να σκαρφαλώνει στα ύψη, και, επτά ονειρεμένες και φεγγαρόλουστες βραδιές σε παραδοσιακά ταβερνάκια χωμένα στο πράσινο, παρέα με το κύμα και κρητικό μεζέ.
Κρήτη. Φυσικές ομορφιές που κόβουν την ανάσα και ένας κόσμος φιλόξενος, έτοιμος να σε δεχτεί στην αγκαλιά του. Αν ήμουν ζωγράφος, θα ζωγράφιζα την αρμονία της φύσης με όλες τις αποχρώσεις του πράσινου. Αν ήμουν ποιητής, θα εξυμνούσα τις δαντελωτές ακρογιαλιές της και αν ήμουν τραγουδοποιός, θα έφτιαχνα μια μελωδία, που να με ταξιδεύει στο χθες, στο σήμερα, στο πάντα.
Η Κρήτη, κατ΄ εξοχήν ορεινή, είναι το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας και το 5ο στη Μεσόγειο θάλασσα. Πρωτεύουσα είναι το Ηράκλειο. Χωρίζεται δε σε τέσσερις περιφερειακές ενότητες: του Ηρακλείου, των Χανίων του Λασιθίου και του Ρεθύμνου.
Το ξενοδοχείο μου, ήταν σε ένα πολύ στενό πεζόδρομο, με μαγαζάκια από σουβενίρ μέχρι μπαράκια, στο κέντρο των Χανίων. Βολική τοποθεσία, γιατί με τα πόδια σε πέντε λεπτά ήμουν στο σιντριβάνι στην παραλία, όπου ήταν και ο τόπος συνάντησης με τους καλούς μου φίλους Κρητικούς, Γιώργο και Ερασμία Τριανταφυλλίδη, οι οποίοι και με ξενάγησαν στις ομορφιές και στα μνημεία του τόπου τους και με την Μελβουρνιώτισσα φίλη μου και αδελφή τους, Τασούλα Κόρδαρη.
Από τα πρώτα που επισκέφτηκα ήταν το Ναυτικό Μουσείο, το οποίο βρίσκεται στον παραλιακό δρόμο των Χανίων και εντυπωσιάζει τον επισκέπτη με τις μακέτες πλοίων, διάφορα ναυτικά όργανα και συσκευές, όπως βαρόμετρα, ανεμόμετρα, επιλέμβιες μαγνητικές πυξίδες, μετεωρολογικά όργανα, και άλλα κειμήλια.
Απόγευμα και κάτι, συντροφιά με την φίλη Τασούλα, ανεβήκαμε τα σκαλοπάτια προς τη Μητρόπολη Χανίων, αφιερωμένη στα Εισόδια της Παναγίας, στην παλιά πόλη. Από τον εφημέριο μάθαμε ότι χτίστηκε στη θέση παλαιότερου ναού του 14ου αιώνα. Ο θρύλος μαζί με ιστορικά γεγονότα μαρτυρούν ότι επί Τουρκοκρατίας, η Μητρόπολη είχε μετατραπεί σε σαπωνοποιείο. Ωστόσο, σε μια αποθήκη μέσα στο ναό εξακολουθούσε να φυλάσσεται η εικόνα των Εισοδίων της Παναγίας και μπροστά της άναβε πάντα ένα καντήλι, με την ανοχή του Τούρκου Πασά, διοικητή των Χανίων.
Η κατασκευή του νέου Καθεδρικού ναού, ολοκληρώθηκε το 1860 στη μορφή της τρίκλιτης βασιλικής, εξού και «Τριμάρτυρη» και κοσμείται με εντυπωσιακές αγιογραφίες.
Δίπλα βρίσκεται το κατάστημα της Μητρόπολης, με «αγιασμένα ενθυμήματα», εικόνες κλπ. και το μαγειρείο, όπου η φιλόπτωχος ετοιμάζει και μοιράζει γεύματα σε αναξιοπαθούντες.
Η ΑΡΧΑΙΑ ΚΝΩΣΟΣ
Κυριακή, 23 του Ιούλη και με τον υδράργυρο να σκαρφαλώνει στους 43 βαθμούς, παρέα με τους καλούς μου φίλους Γιώργο, Ερασμία και Τασούλα, και, εφοδιασμένοι με καπέλα και αντιηλιακό, πήγαμε στην Αρχαία Κνωσό.
Ουρά οι επισκέπτες, κυρίως από τις Σκανδιναβικές χώρες οι οποίοι μέσω των ξεναγών τους, προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν εισιτήριο εισόδου, πριν κλείσουν οι πόρτες.
Εδώ πρέπει να αναφέρουμε, ότι λόγω των υψηλών θερμοκρασιών, τις μεσημεριανές ώρες ο αρχαιολογικός χώρος κλείνει χωρίς προειδοποίηση. Δεν τους αδικώ. Μιλάμε για την ζέστη…
Στον χώρο λοιπόν των Ανακτόρων, γινόταν το έλα να δεις. Λες και βρισκόσουν στον Πύργο της Βαβέλ. Παντού άκουγες τους ξεναγούς που με τη βοήθεια εικονογραφημένων βιβλίων και φυλλαδίων, προσπαθούσαν να εξηγήσουν στη γλώσσα της ομάδας τους, την μυθική ιστορία του τόπου.
Κνωσσός: Ο μύθος ξεκινάει με τη γέννηση του Κρήτη, του πρώτου Δάκτυλου και πρώτου βασιλιά της Κρήτης. Ακολουθεί η ανάπτυξη των πρωτόγονων τεχνών και η δημιουργία των πρώτων ανθρώπινων κοινωνιών. Μετά η Ρέα γεννάει τον Δία στο όρος Ίδα, ο οποίος ανατρέφεται εκεί από τις Νύμφες Αδράστεια και Ίδα. Την 2η χιλιετία π.Χ. μεταξύ 3000 π.Χ. – 1400 π.Χ. αναπτύσσεται ο Μινωικός πολιτισμός, ο οποίος αποτελεί έναν από τους αρχαιότερους πολιτισμούς της Ευρώπης.
Χωμένη, μάλλον χαμένη μέσα στο πλήθος των τουριστών, περιδιάβηκα τα περικαλλή ανάκτορα του βασιλιά Μίνωα και έστησα αυτί κοιτώντας από ψηλά την είσοδο του λαβύρινθου.
Δυστυχώς δεν άκουσα τους βρόγχους του τρομακτικού Μινώταυρου, του τέρατος με σώμα ανθρώπου και κεφάλι και ουρά ταύρου, όπου ο Μίνωας τον είχε κρύψει στα έγκατα της Κνωσού. Ούτε άκουσα το κλάμα των επτά αγοριών και των επτά κοριτσιών, από του καλύτερους των Αθηνών, που ταξίδεψαν στην Κρήτη για να γίνουν τροφή του
Στα μάτια μου ζωντάνεψε η εικόνα του Θησέα, που φτάνοντας στην Κρήτη, συνάντησε την κόρη του Μίνωα, τη βασιλοπούλα Αριάδνη και την ερωτεύτηκε. Η Αριάδνη ζήτησε τότε βοήθεια από τον τεχνίτη Δαίδαλο, ο οποίος είχε κατασκευάσει το σκοτεινό και πολύπλοκο κτίσμα και εκείνος της έδωσε τη λύση. Έδωσε στον Θησέα μαζί με ένα σπαθί και ένα κουβάρι κλωστή, το μίτο, για να δέσει τη μια άκρη της κλωστής στην είσοδο και ύστερα τον ορμήνευσε ξετυλίγοντας το, να αφήσει ίχνη ώστε να μπορέσει να βρει το δρόμο προς τα πίσω και να βγει από το λαβύρινθο.
Η Μυθολογία λέει ότι ο Θησέας, κατάφερε και σκότωσε το Μινώταυρο και βγήκε θριαμβευτής μαζί με τους νέους. Πήρε την Αριάδνη μαζί του και έφυγαν από την Κρήτη…
Αξίζει να αναφέρω ότι σε όλα τα μονοπάτια υπήρχαν πλακάτ με πληροφορίες για τα ευρήματα, ράμπες για άτομα με ειδικές ανάγκες, τουαλέτες και ένα μικρό καφενείο για το δροσιστικό μας ποτό.
Ο ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ
ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ
Δεν μπορώ να φανταστώ ότι πάτε στην Κρήτη και να μην επισκεφτείτε τον Πλατανιά. Βρίσκεται στο δυτικό μέρος του νησιού, είναι μόνο 11 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης των Χανίων και ένα από τα δημοφιλέστερα τουριστικά θέρετρα του τόπου.
Με το Γιώργο στο τιμόνι και τα τρία κορίτσια να μιλάμε ασταμάτητα, ούτε που κατάλαβα πότε φτάσαμε. Πρέπει να πω ότι η διαδρομή ήταν πολύ ευχάριστη. Με συντροφιά τον παραλιακό δρόμο και με τη θάλασσα να παιχνιδίζει με τις τελευταίες ακτίνες του ήλιου και το κύμα να σπάει απαλά στα βράχια, γίναμε μάρτυρες ενός ονειρικού ηλιοβασιλέματος!
Οι ξενοδοχειακές μονάδες, σκαρφαλωμένες στις γύρω πλαγιές, η μια καλύτερων προδιαγραφών από την άλλη, έδιναν την αίσθηση ότι καλούσαν τους οδηγούς για μια έστω εθιμοτυπική επίσκεψη στις εγκαταστάσεις τους.
Κατά γενική ομολογία ο Πλατανιάς, είναι ένας κοσμοπολίτικος προορισμός, με πολύ έντονη την παρουσία των τουριστών και της νεολαίας. Έχει έντονη νυχτερινή ζωή, μπαρ, εστιατόρια, παραδοσιακές ταβέρνες και μια μεγάλη αμμουδερή παραλία για το μπάνιο σας. Αληθινά με μάγεψε. Το συστήνω ανεπιφύλακτα!
Στο πρόγραμμα των εκδρομών ήταν και αυτή στους Τάφους των Βενιζέλων. Λιτοί και απέριττοι, του χαρισματικού Έλληνα πολιτικού και επτά φορές πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου και του γιου του Σοφοκλή Βενιζέλου, που διετέλεσε για μικρά διαστήματα πρωθυπουργός της Ελλάδας στα μέσα του 20ου αιώνα, βρίσκονται δίπλα από την ιστορική εκκλησία του Προφήτη Ηλία, σε περίχωρο ανατολικά της πόλης των Χανίων, και, σε ένα ειδυλλιακό πευκόδασος με πανοραμική θέα προς την πόλη.
Προσκύνημα πραγματοποίησα επίσης στο Συμμαχικό Νεκροταφείο στη Σούδα Κυδωνιάς, όπου κοιμούνται ήσυχα 1527 παλληκάρια. Δυστυχώς, οι μισοί τάφοι, αφορούν στρατιώτες αγνώστων στοιχείων. Βρίσκεται στην περιοχή Βλητές, σε ένα πολύ όμορφα διαμορφωμένο, πεντακάθαρο και δεντροφυτεμένο χώρο, όπου κάθε χρόνο γίνονται εκδηλώσεις στη μνήμη των θυμάτων των Συμμάχων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που έχασαν τη ζωή τους κυρίως κατά τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης.
Υπάρχουν επίσης και 19 τάφοι στρατιωτών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και 37 της Μεταπολεμικής εποχής. Ανάμεσά τους και τάφοι 197 Αυστραλών και 446 Νεοζηλανδών. Σε μερικούς ήταν αφημένο ένα μπουκέτο ή μια γλάστρα με λουλούδια. Η ησυχία και η ηρεμία που επικρατούσε, με καθήλωσαν.
Το κοιμητήριο κτίστηκε και συντηρείται από την Κοινοπολιτειακή Επιτροπή Στρατιωτικών Τάφων.
Η ιστορική Μονή Αρκαδίου βρίσκεται σε ένα εύφορο οροπέδιο 23 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Ρεθύμνου. Είναι καλά οχυρωμένη και περιβάλλεται από ένα χοντρό και ψηλό τείχος.
Από τον 16ο αιώνα, το μοναστήρι ήταν χώρος επιστήμης και τέχνης και διέθετε σχολείο και πλούσια βιβλιοθήκη. Γνωστή και η συμβολή του στην κρητική αντίσταση της Τουρκοκρατίας κατά την Κρητική εξέγερση του 1866, όπου ένας μεγάλος αριθμός, κυρίως γυναίκες και παιδιά, είχαν αναζητήσει καταφύγιο. Μετά από τρεις μέρες μάχης και με εντολή του ηγουμένου της μονής, οι Κρήτες ανατίναξαν βαρέλια με πυρίτιδα, επιλέγοντας να θυσιαστούν παρά να παραδοθούν. Στον προαύλιο χώρο και σε ειδικά διαμορφωμένο κτίσμα, υπάρχει βιτρίνα με τα κρανία, όπου ο επισκέπτης γίνεται μάρτυρας αυτών που απανθρακώθηκαν. Για καλή μας τύχη, αν και κοντά μεσημέρι, οι μοναχοί τελούσαν παράκληση στην Παναγία και έτσι λειτουργηθήκαμε.
ΣΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ
Με τον Γιώργο στο τιμόνι, επισκεφτήκαμε το μικρό ημιορεινό χωριό Θέρισο, που βρίσκεται 15 χιλιόμετρα από την πόλη των Χανίων. Η διαδρομή κόβει την ανάσα. Μας συνοδεύουν πανύψηλα, κατάφυτα βουνά, που γονατίζουν, για να δώσουν δρόμο στο αυτοκίνητο, καθώς ανηφορίζει αφήνοντας πίσω την είσοδο του φαραγγιού. Προορισμός μας το Μουσείο-Στρατηγείο της Επανάστασης, που έχει συνδεθεί με μια ιστορική καμπή της ιστορίας του νησιού.
Πρόκειται για ένα διώροφο κτίριο και περιλαμβάνει πρωτότυπο μουσειακό και αρχειακό υλικό, όπως η αυθεντική σημαία, το λάβαρο της Επανάστασης, φωτογραφίες, αυθεντική κρητική στολή, όπλα, και την χειροκίνητη πρέσα που χρησιμοποιήθηκε από τους επαναστάτες το 1905.
Τελευταία, άφησα την επίσκεψή μου στον Σταυρό. Το ψαροχώρι το οποίο βρίσκεται 17 χιλιόμετρα βορειοανατολικά από τα Χανιά, με τη διπλή παραλία, την απάνεμη αμμουδιά και τα κυανοπράσινα νερά.
Ναι. Καλά μαντέψατε. Πρόκειται για το μέρος που το 1960 είχαν γίνει τα γυρίσματα της γνωστής ταινίας «Αλέξης Ζορμπάς». Μη περιμένετε όμως να δείτε πολλά πράγματα. Τίποτε δεν έχει μείνει από την αίγλη της εποχής. Μια αφίσα όλη κι όλη με τη φωτογραφία του πρωταγωνιστή. Εκεί και τα ερείπια του παλαιού βενετσιάνικου λατομείου και ο θεόρατος βράχ
ος που υψώνει το ανάστημά του απέναντι από το λιμάνι.
«Ξεχασμένος ήταν για πολλά χρόνια ο τόπος μας. Τελευταία και ευτυχώς για μας οι ντόπιοι δείχνουν την προτίμησή τους στις παραλίες μας. Η επισκεψιμότητα έχει αυξήσει επίσης τις ξενοδοχειακές υποδομές. Εύχομαι να συνεχιστεί», μάς είπε ο μαγαζάτορας που καθίσαμε για ένα καφέ.
Λοιπόν. Μετά από τέτοια ξενάγηση και την τόσο ζεστή φιλοξενία, πώς τελειώνεις αυτό το ονειρικό ταξίδι; Πώς κλείνεις αυτό το κεφάλαιο;
Γιατί πραγματικά πολύ απλά και ταπεινά, η Κρήτη με μάγεψε. Σε ένα επταήμερο έζησα μέρος της Ιστορίας, της λαογραφίας και της πολιτιστικής της παράδοσης και επισκέφτηκα μνημεία, μοναστήρια και εκκλησιές, που οι εικόνες που κρατώ στην ψυχή μου, θα μού κρατούν συντροφιά για πάντα.
Μια μεγάλη αγκαλιά και πολλά ευχαριστώ στους ξεναγούς μου Κρητικούς Γιώργο και Ερασμία Τριανταφυλλίδη και στην φίλη Τασούλα Κόρδαρη.
