Εάν δεν γνωρίζετε τι σημαίνει αυτή η λέξη, μην ανησυχείτε, δεν είστε οι μόνοι. Το 80% των Ελλήνων -ίσως και περισσότεροι- ανήκει στην ίδια κατηγορία. Άμεση απάντηση: Στην αρχαία μας γλώσσα σημαίνει: Θα δούμε!

Στο σημερινό μου σημείωμα θα ασχοληθούμε με αυτήν, γιατί είναι μία πολύ σημαντική λέξη, που αξίζει τον κόπο να την δούμε από πολλές πλευρές, να την αναλύσουμε και, τελικά, να την κάνουμε κτήμα μας και να την χρησιμοποιούμε, αφού πρώτα δούμε επισταμένως το μεγάλο της γλωσσικό εκτόπισμα. Είμαι βέβαιος ότι ο κόπος σας θα δικαιωθεί πλήρως και τελικά θα είστε υπερήφανοι για τη γνώση αυτή.

ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΡΗΜΑ ΜΑΣ ΒΛΕΠΩ

Με τη λέξη μας βλέπω εκφράζουμε την ικανότητα της όρασης. Οι επιστήμονες λένε ότι περίπου το 80% της γνώσης μας προέρχεται από την όρασή μας, από αυτό που βλέπουμε. Άρα, βλέπω και όραση είναι πολύ σημαντικές μας λέξεις. Το βλέπω σήμερα το κατέχουμε καλά και λέμε: Βλέπω, έβλεπα, είδα, θα βλέπω, θα δω, έχω δει, είχα δει, θα έχω δει. Επίσης, στην παθητική φωνή λέμε: βλέπομαι, βλεπόμουν, ειδώθηκα, είμαι ιδωμένος κ.λπ. Είναι λίγο ανώμαλο αφού έχουμε και βλέπω, αλλά και είδα. Το θεωρούμε όμως ομαλό, γιατί το ξέρουμε από τα μικρά μας χρόνια.

Το βλέπω μάς έδωσε και πολλές άλλες λέξεις στη σημερινή μας γλώσσα: βλέμμα, βλέψη, βλέφαρο, αβλεψία, αβλέπτημα και σύνθετα όπως διαβλέπω, υποβλέπω, πρόβλεψη και τόσα άλλα. Επίσης, έχουμε πάμπολλες όμορφες εκφράσεις όπως: βλέπω το φως της ημέρας, δεν βλέπω τη μύτη μου, όπως σε βλέπω και με βλέπεις, δεν βλέπω άσπρη μέρα, όλα τα βλέπω μαύρα, όποιος έχει μάτια βλέπει, ποιος είδε το θεό και δεν φοβήθηκε!, άκου να δεις, βλέποντας και κάνοντας και πάρα πολλές άλλες εκφράσεις και παροιμίες.

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΜΑΣ ΡΉΜΑ ΟΡΑΩ = ΒΛΕΠΩ

Οι αρχαίοι μας το βλέπω το έλεγαν οράω=ορώ, όπως αγαπάω=αγαπώ. Το ρήμα μας αυτό πέρασε μέσα από σαράντα κύματα της γλώσσας μας και τροφοδότησε την όρασή μας για πολλές χιλιάδες χρόνια και έπαθε διάφορες αλλοιώσεις από την πολλή και καθημερινή χρήση. Το έβλεπα το έλεγαν οι αρχαίοι μας εώρων. Το θα βλέπω ή θα δω, ήταν όψομαι και το έχω δει ήταν εόρακα. Είχαν και ένα δεύτερο παρακείμενο όπωπα=έχω δει. Όλα αυτά είχαν και τις κλίσεις τους σε όλα τα πρόσωπα όπως σήμερα λέμε: βλέπω, βλέπεις, βλέπει, βλέπουμε, βλέπετε βλέπουν. Ή, ακόμη, θα βλέπω και θα δω οι αρχαίοι μας το έλεγαν: όψομαι, όψει, όψεται, οψόμεθα, όψεσθε, όψονται.

Το οράω μάς έχει δώσει πολλές λέξεις ολκής όπως: όραμα και πανόραμα, ορατός, όραση, ορατέον, όμμα, όψη, οπτικός, οπτασία, οπή, είδος, είδωλο, ιδέα, ύποπτος, οφθαλμός (οπ+θάλαμος), φρουρός (προ+ορώ), τιμωρός (τιμή + ορώ) και πολλές άλλες. Άρα το αρχαίο ρήμα μας ορώ είναι ολοζώντανο και στη σημερινή μας γλώσσα. Οι παραπάνω παραγωγικές μας λέξεις κατατάσσουν το ρήμα ορώ στις ύψιστες ελληνικές γλωσσικές συλλήψεις. Θέλω να πιστεύω, πως όλοι σας βλέπετε το ολύμπιο μέγεθος του ρήματος.

ΤΟ ΟΡΑΩ ΚΑΙ ΟΠΩΠΑ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ

Η Αγγλική δεν έμεινε αμέτοχη στη γλωσσική εσοδεία από το ρήμα οράω. Οικειοποιήθηκαν πολλές μας λέξεις από το θέμα του όπωπα και μέσω της Λατινικής και Γαλλικής έφτασαν στο Λονδίνο πάνοπλες και εκφραστικότατες και πλούτισαν το λεξιλόγιό της όσο καμία άλλη γλώσσα της οικουμένης και μόνο έτσι η Αγγλική απέκτησε παγκόσμιο κύρος.

Ας δούμε μερικές από αυτές που βρίσκονται σε καθημερινή βάση στο στόμα των αγγλόφωνων, αλλά και πολύ περισσότερο στον καθημερινό Τύπο και σήμερα στο Διαδίκτυο: Optic και optical = οπτικός, Optics = οπτικά και σήμερα fibre optics είναι οι οπτικές ίνες, autopsy = αυτοψία, catoptric = κατοπτρικός, dioptrics = διόπτρα, ophthalmia = οφθαλμία, synopsis = σύνοψις, synoptic = συνοπτικός, panorama etc. Χωρίς άλλο θα υπάρχουν και άλλες. Επίσης, από το ορώ είναι και η Idea = Ιδέα που στην προφορά ή αυτό που λένε οι Άγγλοι άκσεντ έγινε… αηδία!! ( Τι να πει κανείς;). Όσο για το είδωλο στην Αγγλική έγινε idol και η ειδωλολατρεία κατέληξε ως idolatry αφού κατάπιαν μια ολόκληρη συλλαβή. (Τι άσχημη λέξη, αλήθεια!). 

Για όλες μπορούν να γίνουν πάμπολλα σχόλια.Όπως αυτό που καθημερινά βλέπουμε στην τηλεόραση: Synoptic Chart = Συνοπτικός Χάρτης στην πρόγνωση του καιρού. Βλέπετε επίσης πως όλες ακολούθησαν την ελληνική ορθογραφία, για να μην… παραπονιόμαστε ότι η δική μας είναι τόσο …δύσκολη!

ΚΑΙ ΩΣ ΕΠΙΜΎΘΙΟ

Για να συμβάλλουμε και στην ελληνική προεκλογική περίοδο και να καταλάβουμε το νόημα των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου 2015, θα τελειώσω το σημείωμα τούτο με το συμπέρασμα του αγαπητού μου φίλου, Σταύρου Καλαϊτζόγλου στα «Χανιώτικα Νέα»: «… Μένει να δούμε, αν μετά τις εκλογές στις οποίες κατά τις δημοσκοπήσεις η Αριστερά (με ό,τι σημαίνει πια η λέξη αυτή για το ΣΥΡΙΖΑ, τη “διεύρυνση” και τις συνιστώσες του, αλλά και την καπιταλιστική προσαρμογή του), θα μπορέσει να εφαρμόσει τις εξαγγελίες της δημιουργώντας ένα νέο “πολιτικό πολιτισμό” και μια νέα κοινωνία ανθρώπων; Οψόμεθα…»!