Την Κυριακή 14 Ιανουαρίου 2024, η παροικία μας έκλεισε δύο χρόνια χωρίς τον Nick Polites- μία ιδιαίτερα αγαπητή, και εμβληματική προσωπικότητα στη μουσική τζαζ σκηνή της Μελβούρνης.
Εκτός από επιτυχημένος επιχειρηματίας, ο ομογενής μουσικός, ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 94 ετών, υπήρξε επίσης από τους πρώτους υποστηρικτές που τάχθηκε υπέρ των δικαιωμάτων των μεταναστών, ενώ τον διακατείχε επίσης ένα βαθύ φιλοσοφικό ενδιαφέρον για κοινωνικά ζητήματα.
Προσωπικά, είχα το τεράστιο προνόμιο να ονομάζομαι φίλος του Nick τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια της ζωής του.
Η οικογένειά του αλλά και της μητέρας μου, γνωρίζονταν καλά μεταξύ τους, καθώς προέρχονταν από την ίδια περιοχή της Μικράς Ασίας, η οποία πριν από 100 περίπου χρόνια, ανακυρήχθηκε ως μέρος των εδαφών που ανήκουν σήμερα στην Τουρκία.
Ωστόσο η δική μου γνωριμία μαζί του, έγινε μέσω της μητέρας, μου το 2007.
Η μητέρα του Nick, Philia, και η γιαγιά μου από τη μεριά της μητέρας μου, Αργυρώ, κατέφθασαν στη Μελβούρνη τη δεκαετία του 1920, μετά την ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923, κατά την οποία αναγκάστηκαν να μετεγκατασταθούν πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι.
Εκτός από την καριέρα του, ως μουσικός της τζαζ, ο Nick ήταν επίσης ο πρώτος διευθυντής της Ελληνοαυστραλιανής Κοινωνικής Πρόνοιας, που σήμερα είναι γνωστή ως «Πρόνοια».
Επιπροσθέτως, υπήρξε θερμός υποστηρικτής των δικαιωμάτων των μεταναστών κατά τη δεκαετία του 1970, καθώς και μέλος του πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου του οργανισμού «Fronditha Care».
Νωρίτερα στην καριέρα του διηύθυνε την οικογενειακή επιχείρηση παραγωγής ζαχαρωδών προϊόντων, μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, στα τέλη της δεκαετίας του 1940.
Η καριέρα του Nick στην τζαζ μουσική άρχισε το 1951 όταν εντάχθηκε στους Fabulous Dixielanders του Frank Johnson – οι οποίοι μάλιστα έναν χρόνο πριν – το 1950 – έπαιξαν μουσική στον γάμο των γονιών μου!
Τα μέλη του συγκροτήματος ήταν φίλοι του πατέρα μου και φρόντισαν να μάθουν, για την περίσταση, μερικά ελληνικά λαϊκά τραγούδια από τη δισκοθήκη της γιαγιάς μου από τη μεριά του πατέρα μου.
Ο πατέρας μου και ο θείος μου πάτησαν το πόδι τους στη Μελβούρνη με τη μητέρα τους ως δύο νεαροί από την Κύπρο, το 1936, ακολουθώντας την προηγούμενη άφιξη του παππού μου από τη μεριά του πατέρα μου, κατά την αρχή της Μεγάλης Ύφεσης.
Μετά τη γνωριμία μου με τον Nick το 2007, η σύντροφός μου Julie και εγώ γίναμε τακτικοί θαμώνες στις κυριακάτικες απογευματινές παραστάσεις των Louisiana Shakers: πρώτα σε μια παμπ στην οδό Gurtrude στο Fitzroy και στη συνέχεια στο ξενοδοχείο The Clyde στο Carlton.
Συναντιόμασταν συχνά με τον Nick και μάθαμε πολλά για την ιστορία της τζαζ και την κουλτούρα της τζαζ από αυτόν.
Περίπου δέκα χρόνια αφότου τον γνώρισα για πρώτη φορά, ο Nick δώρισε τριάντα τόμους με αναμνηστικά από την καριέρα του στην τζαζ που είχε συλλέξει από τη δεκαετία του 1940 στο Australian Jazz Museum (AJM).
Ως εθελοντής του AJM, όπου πρόσφερα τη βοήθειά μου μία φορά την εβδομάδα επί δύο χρόνια, μελέτησα προσεκτικά όλο αυτό το υλικό.
Αρχικά ψηφιοποίησα και τους τριάντα τόμους ακριβώς όπως τους είχε δωρίσει ο Nick – και οι οποίοι, είναι επί του παρόντος εφικτό να προβληθούν διαδικτυακά, μέσω του AJM.
Υπό την επίβλεψη του Διευθυντή διαχείρισης των συλλογών του AJM, Mel Blachford, μετέφερα στη συνέχεια το περιεχόμενο σε τριάντα νέους φακέλους, οι οποίοι είναι οργανωμένοι σε αρχεία, τα οποία φυλάσσονται στο AJM στην Wantirna, και είναι διαθέσιμα μέσω ελεύθερης πρόσβασης, για το κοινό.
Γι’ αυτό λοιπόν, αγαπητοί αναγνώστες, παρακαλώ ενημερώστε τυχόν συγγραφείς τζαζ, φοιτητές της τζαζ (ιδίως υποψήφιους διδάκτορες) ή ακαδημαϊκούς ερευνητές που ενδιαφέρονται να γράψουν για την κληρονομιά του Nick, για αυτή την υπέροχη και εύκολα προσβάσιμη πηγή.
Από το 2017 έως το 2022, έγραψα έξι σύντομα άρθρα για τον Nick που δημοσιεύτηκαν στον «Νέο Κόσμο» (αγγλική έκδοση).
Ορισμένα από αυτά μεταφράστηκαν στα ελληνικά, ενώ άλλα δημοσιεύτηκαν και αλλού.
Το πρώτο άρθρο συμπεριλήφθηκε αρχικά στη σειρά μεταναστευτικών ιστοριών «Recalling The Journey» της Lella Cariddi , οι οποίες δημοσιεύτηκαν από την Multicultural Arts Victoria, ενώ δημοσιεύθηκε επίσης στο περιοδικό Ajazz της AJM.
Στο ραδιόφωνο, το πιο πιθανό είναι να ακούσετε ηχογραφήσεις του Nick Polites στο
«Jazz on a Saturday», το οποίο μπορείτε να ακούσετε από τις 4:00μμ έως τις 5:30μμ τα απογεύματα του Σαββάτου, στο Melbourne Community Radio 3CR , στη συχνότητα 855 στο ραδιοφωνικό κανάλι AM.
Το ραδιοφωνικό πρόγραμμα Jazz on a Saturday του 3CR βρίσκεται στον αέρα εδώ και 48 χρόνια, και παρέχει στους ακροατές εξαιρετική παραδοσιακή και κλασική τζαζ, καθώς και ειδήσεις και συνεντεύξεις που παρουσιάζονται από το Victorian Jazz Club.
Είχα την τύχη να βρεθώ στην τελευταία δημόσια εμφάνιση του Nick το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων 2020 έξω από το Degani Café στο εμπορικό κέντρο Ivanhoe της περιοχής του- και μάλιστα ήμουν μαζί με την Jill Morgan AM.
Παρά το γεγονός ότι η κηδεία του Nick, αποτέλεσε ένα κοσμικό γεγονός πριν από δύο χρόνια, βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στις παραδόσεις της τζαζ της Νέας Ορλεάνης.
Ένα συγκρότημα χάλκινων πνευστών οδήγησε το φέρετρο και την πομπή των πενθούντων στο παρεκκλήσι- και οι επικήδειοι λόγοι ήταν διακοσμημένοι με ζωντανές τζαζ μελωδίες που έφεραν σημασία για τον Nick.
Μάλιστα, ένας από τους επικήδειους λόγους που διαβάστηκε από τον λειτουργό της κηδείας ήταν στην πραγματικότητα μία συνέντευξη του Nick, την οποία είχα γράψει και είχε δημοσιευθεί σε άρθρο του «Νέου Κόσμου» το 2017.
Στο τέλος της τελετής, το συγκρότημα των χάλκινων πνευστών που έπαιζε μουσική της Νέας Ορλεάνης – το οποίο απαρτιζόταν από φίλους και μουσικούς συνεργάτες του Nick – οδήγησε στη συνέχεια την ομάδα των ατόμων που μετέφεραν το φέρετρο και την πομπή της «δεύτερης γραμμής» ( second line procession – μια παραδοσιακή παράδοση πένθους της Νέας Ορλεάνης, όπου οι άνθρωποι ακολουθούν την πομπή με πιο εορταστικό τρόπο) των πενθούντων, από τον θρησκευτικό ναό που διεξήχθη η κηδεία, στο νεκροταφείο.
Ως τελευταίο φόρο τιμής, πριν αναχωρήσει η νεκροφόρα, και με όλους εμάς να στεκόμαστε εκεί στο πάρκινγκ του γραφείου τελετών, η μπάντα ερμήνευσε το «Βάρκα στο γυαλό» του Γρηγόρη Μπιθικώτση, το οποίο υπήρχε στη δισκοθήκη της γιαγιάς μου πριν από εβδομήντα χρόνια.
Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να διαβάσει τα έξι άρθρα τα οποία έγραψε ο Nick Pagonis, για τον Nick ακολουθώντας τον παρακάτω σύνδεσμο είναι αρχειοθετημένα στον ιστότοπο του «Νέου Κόσμου», εδώ.
Επιπλέον, για όποιον ενδιαφέρεται να εξερευνήσει τον πλούτο των πηγών της αυστραλιανής τζαζ στο Australian Jazz Museum που βρίσκεται στη διεύθυνση 15 Mountain Highway, Wantirna – στα εξωτερικά ανατολικά της Μελβούρνης, μπορεί να επισκεφθεί την ιστοσελίδα του AJM εδώ: www.ajm.org.au
