Ο τίτλος της σημερινής στήλης είναι ένα από τα αποφθέγματα του Πιττακού του Μυτιληναίου (650 – 560 π. Χ.), ο οποίος ήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας. Με την παραπάνω ρήση ο Πιττακός εννοούσε πως με την ανάγκη και οι θεοί ήταν υποχρεωμένοι να συμβιβασθούν.
Η αποτυχία εξεύρεσης συμβιβαστικής λύσης στη συνάντηση του Eurogroup (Ομάδα Υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης) την περασμένη Δευτέρα αφήνει την Ελλάδα μετέωρη ως προς τις δανειακές της σχέσεις με την Ευρωζώνη μετά τις 28 Φεβρουαρίου, όταν λήγει το υπάρχον Μνημόνιο.
Ομολογουμένως οι όροι του Μνημονίου, και ο τρόπος εφαρμογής τους από την περασμένη Κυβέρνηση, επέφεραν μεγάλα δεινά στον ελληνικό λαό, με τις περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, και την επιδείνωση της ανεργίας από τα μέτρα λιτότητας.
Όμως, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, το 2014 ήταν η πρώτη χρονιά ανάπτυξης ύστερα από 6 χρόνια ύφεσης. Δυστυχώς, η άρνηση του Αλέξη Τσίπρα να υποστηρίξει το πρόσωπο που είχε προτείνει η προηγούμενη Κυβέρνηση για Πρόεδρο της Δημοκρατίας, οδήγησε στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου, με αποτέλεσμα την επικράτηση διεθνούς αβεβαιότητας για την πορεία που θα ακολουθούσε η ελληνική οικονομία.
Πράγματι, οι πρώτοι δείκτες δημιουργούν ερωτηματικά για το πώς θα κινηθεί η οικονομία της Ελλάδας το 2015, αποτέλεσμα των οποίων ήταν η υποβάθμιση της πιστοληπτικής της ικανότητας από τον Οίκο αξιολόγησης Standard and Poor’s, καθώς και η υποβάθμιση πέντε ελληνικών τραπεζών από τον Οίκο Moody’s.
Παράλληλα, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) ανακοίνωσε πως η ΕΚΤ στο μέλλον δεν θα δέχεται ελληνικά κρατικά ομόλογα ως εγγυήσεις για τη χρηματοδότηση των Ελληνικών Τραπεζών.
Πριν από τις τελευταίες εξελίξεις, Έλληνες καταθέτες, φοβούμενοι τα χειρότερα, απέσυραν από τις ελληνικές Τράπεζες το τεράστιο ποσό των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ, 10 δισεκατομμύρια από το οποίο διοχετεύθηκαν σε τράπεζες άλλων χωρών, και 10 δισεκατομμύρια προφανώς τα έχουν κρύψει στα σπίτια τους τα ελληνικά νοικοκυριά, θεωρώντας τα ασφαλέστερα από τις Τράπεζες.
Εάν η ανάληψη καταθέσεων από τις ελληνικές Τράπεζες συνεχισθεί, θα προκύψει μεγάλο πρόβλημα για τις ελληνικές Τράπεζες, ιδιαίτερα μετά από την απόφαση της ΕΚΤ, στην οποία αναφέρθηκα πιο πάνω.
Δεδομένου ότι η Ελληνική Κυβέρνηση δανείζεται από τις Τράπεζες για τη χρηματοδότηση διαφόρων προγραμμάτων της, η μειωμένη ρευστότητα των Τραπεζών θα επηρεάσει αρνητικά την ήδη χωλαίνουσα ελληνική οικονομία.
Τη μορφή αρχαίας ελληνικής τραγωδίας παίρνουν οι τελευταίες διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ελλάδας και των άλλων μελών του Eurogroup. Από τη μια ο Πρωταγωνιστής (Αλέξης Τσίπρας ή Γιάνης Βαρουφάκης, ανάλογα με την περίσταση) διακηρύσσει την εντολή που έλαβε από τον ελληνικό λαό να πραγματοποιήσει τις προεκλογικές του δηλώσεις (σχίσιμο του Μνημονίου), ενώ από την άλλη ο Χορός (Πρωθυπουργοί ή Υπουργοί Οικονομικών των άλλων μελών του Eurogroup), επαναλαμβάνει την υποχρέωση της Ελλάδας να αναγνωρίσει τις προηγούμενες δεσμεύσεις της.
Η αντιπαράθεση αυτή οδηγάει αναπόφευκτα στην σύγκρουση, από την οποία, σύμφωνα με τους νόμους της φύσης, θα υπερισχύσει ο δυνατός, εκτός και κάνει την εμφάνισή του ο από Μηχανής θεός, για να επιβάλει μια συμβιβαστική λύση.
ΕΚΤΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΣΤΟΜΙΕΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΤΣΙΠΡΑ
Οι καυχησιολογίες του Αλέξη Τσίπρα, όπως «θα αλλάξω την Ευρώπη», «η Ελλάδα σε έξι μήνες θα είναι μια άλλη χώρα», και άλλες σχετικές, θα ήταν μεν υπερβολικές, αλλά ίσως και συγχωρητέες, αν λέγονταν κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα. Το να τις εκστομίζει όμως και από τη θέση του Πρωθυπουργού της Ελλάδας παίρνουν τη χροιά της λέξης «ύβρις», με την έννοια που την χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες δραματικοί ποιητές.
Η «ύβρις» ήταν βασική αντίληψη της κοσμοθεωρίας των αρχαίων Ελλήνων. Όταν κάποιος, υπερεκτιμώντας τις ικανότητες και τη δύναμή του συμπεριφερόταν με αλαζονικό και προσβλητικό τρόπο απέναντι στους άλλους, θεωρούνταν ότι διέπραττε «ύβριν».
Πάλι σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες, εκείνος που διέπραττε ύβρι επέσυρε την τιμωρία της Νέμεσης, η οποία ήταν προσωποποίηση της εκδίκησης, αλλά δεν τιμωρούσε μόνο το έγκλημα, αλλά και την αλαζονεία και την υπεροψία.
Στην προκείμενη περίπτωση ο κ. Τσίπρας, από τη θέση του πρωθυπουργού, παρασυρμένος από την αμετροέπειά του υπέπεσε στο σφάλμα της «ύβρεως», προκαλώντας έτσι την «μήνιν» (οργή) των Ευρωπαίων εταίρων της Ελλάδας σε μια στιγμή που έχει την απόλυτη ανάγκη τους.
Αρχαία ελληνική τραγωδία φαίνεται να θυμίζει η παρούσα αντιπαράθεση της Ελληνικής Κυβέρνησης με τις κυβερνήσεις των Ευρωπαίων εταίρων της. Από τη μια ο Αλέξης Τσίπρας, επηρμένος από την πρόσφατη ανάληψη της πρωθυπουργίας, και πριν ακόμη συνειδητοποιήσει τις ευθύνες που συνοδεύουν τη θέση αυτή, ως πρωταγωνιστής της τραγωδίας μιλάει αφ’ υψηλού προς τον Χορό των άλλων πρωθυπουργών, λες και είναι υπουργοί του.
Μια τέτοια νοοτροπία οδηγεί, όπως και στην αρχαία ελληνική τραγωδία, σε αδιέξοδο, με αποτέλεσμα οι Έλληνες δραματικοί ποιητές να έχουν επινοήσει τον «από μηχανής θεό», ο οποίος παρουσιαζόταν με ειδικό μηχάνημα στο αρχαίο θέατρο, και με την παρέμβασή του έδινε λύση στο δράμα.
Μέχρι στιγμής ο από μηχανής θεός δεν έχει παρουσιασθεί στην σύγχρονη τραγωδία της Ελλάδας, και ως εκ τούτου η λύση του δράματος εκκρεμεί. Αν αυτόν το ρόλο τον αναλάβουν οι ΗΠΑ, οι οποίες πρόσφατα δείχνουν κατανόηση της δύσκολης θέσης στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα, θα το δούμε στις επόμενες ημέρες.
Μέχρι τότε όμως ο ελληνικός λαός, ο οποίος με πολλές προσδοκίες στην αρχή, και με αγωνία τώρα, παρακολουθεί την εξέλιξη του δράματος από τη θέση του θεατή. Η αλληλοδιαδοχή των απογοητευτικών επεισοδίων σίγουρα θα έχουν μετριάσει τον αρχικό του ενθουσιασμό από τον ρητορικό στόμφο του πρωταγωνιστή του δράματος, και από τη διαβεβαίωσή του πως η Ελλάδα θα γινόταν καταλύτης της καθεστηκυίας τάξης στην Ευρώπη.
Εδώ ταιριάζει το κλείσιμο της τραγωδίας του Σοφοκλή «Αντιγόνη» με τα ακόλουθα λόγια του Χορού:
«Η σωφροσύνη είναι η υπέρτατη προϋπόθεση της ευτυχίας, και δεν πρέπει καθόλου στους θεούς ασέβεια να δείχνουμε. Οι αλαζονικοί άνθρωποι, αφού πληρώσουν τα φουσκωμένα τα λόγια τους με μεγάλες συμφορές, στα γεράματα φρόνιμοι να είναι μαθαίνουν».
Για το καλό της Ελλάδας, ελπίζω ο σαραντάχρονος Αλέξης Τσίπρας θα συνετισθεί πριν από τα γεράματά του…
ΑΤΥΧΗΣ Η ΑΝΑΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ
Ατυχής, κατά την άποψή μου, ήταν η ανακίνηση των πολεμικών αποζημιώσεων από την Γερμανία, και η αποπληρωμή του υποχρεωτικού δανείου από τις ναζιστικές κατοχικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, σε αυτήν τη συγκυρία.
Για το ότι η Γερμανία οφείλει να επιστρέψει στην Ελλάδα το εν λόγω δάνειο, με τους τόκους που έχουν συσσωρευτεί από τότε, και να πληρώσει για τις καταστροφές που προξένησε στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Κατοχής, έγραψα από τη στήλη αυτή στο παρελθόν.
Στην παρούσα όμως συγκυρία εκείνο που προέχει είναι η θετική στάση της Γερμανίας προς την Ελλάδα κατά τη διάρκεια των πρόσφατων διαπραγματεύσεων. Με την ανακίνηση του κατοχικού δανείου από τη μια, και την αναφορά στο ναζιστικό παρελθόν της Γερμανίας από τον Υπουργό Οικονομικών, Γιάνη Βαρουφάκη, σε πρόσφατη συνάντησή του με τον Γερμανό ομόλογό του Β. Σόιμπλε, το μόνο που επιτεύχθηκε ήταν η σκλήρυνση της γερμανικής στάσης αναφορικά με τα αιτήματα για βοήθεια εκ μέρους της Ελλάδας.
Στο τέλος του Φεβρουαρίου λήγει το υπάρχον πρόγραμμα βοήθειας προς την Ελλάδα. Σε περίπτωση που στο άμεσο μέλλον δεν επιτευχθεί συμφωνία με τους δανειστές, δηλαδή την Ε.Ε., την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, για ανανέωση του προγράμματος, η Ελλάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη με οικονομικό πρόβλημα τεραστίων διαστάσεων.
Είναι γνωστό πως το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης με δυσκολία μπορεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των θυμάτων της οικονομικής κρίσης, ενώ ένα εκατομμύριο 300 χιλιάδες Έλληνες πολίτες είναι χωρίς δουλειά, και εκατοντάδες χιλιάδες δεν έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Η κατάσταση αυτή απαιτεί την άμεση χρηματοδότηση διά μέσου κάποιου προγράμματος βοήθειας, αφού το ελληνικό δημόσιο δεν έχει πλεονάσματα ούτε για την πληρωμή των τόκων για το δημόσιο χρέος.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες οι δηλώσεις του Αλέξη Τσίπρα, πως από την Ελλάδα θα αρχίσει η αλλαγή της Ευρώπης, και κατ’ επέκταση η ανατροπή του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος, αποτελούν καθαρές φαντασιώσεις.
Στις παρούσες συγκυρίες εκείνο που προέχει είναι η εξαγωγή της Ελλάδας από την οικονομική κρίση, και όχι η προβολή των ιδεολογικών στόχων του ΣΥΡΙΖΑ. Για τον σκοπό αυτό σήμερα χρειάζεται έναν ρεαλιστή πρωθυπουργό, όχι έναν σύγχρονο ονειροπόλο Δον Κιχώτη…
