Πρόκειται για μια κουλτούρα σιωπής, στο χώρο των νοσοκομείων όπου οι γυναίκες-γιατροί που δέχονται σεξουαλικές παρενοχλήσεις από συναδέλφους, ιδιαίτερα ανώτερα στελέχη του επαγγέλματος, “κρατούν το στόμα τους κλειστό”, από φόβο μη χάσουν τη θέση τους.

Είναι ισχυρισμός της χειρουργού Gabrielle McMullin, o οποίος βρίσκει σύμφωνες πολλές γυναίκες του χώρου, μερικές από τις οποίες εξέφρασαν τις απόψεις τους στην εφημερίδα «The Age», χωρίς να αποκαλύψουν, από φόβο των επιπτώσεων στην καριέρα τους,., το όνομά τους.

Το ίδιο συνέβη και με γιατρούς που ήλθε σ’ επαφή ο “Νέος Κόσμος”.

Ο ισχυρισμός που προέχει είναι ότι ‘τα δοκίμασαν όλα, από χυδαία πειράγματα μέχρι σεξουαλικές παρενοχλήσεις, από ανώτερους του επαγγέλματος οι οποίοι είχαν τη δυνατότητα να καταστρέψουν την καριέρα τους. Όσο για το μηχανισμό χειρισμού παραπόνων αυτής της φύσης δεν είχαν καμία εμπιστοσύνη ότι θα τις δικαίωνε’ είπαν.

ΑΝΔΡΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΟΣ ΧΩΡΟΣ

Χειρουργός που ζήτησε να μην αναφερθεί το όνομά της, δήλωσε ότι το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα σοβαρό στο χώρο της χειρουργικής, που εξακολουθεί να είναι ανδροκρατούμενος.

Η ίδια πρόσθεσε ότι “η συμβουλή να μη μιλήσουν τα άτομα που δέχονται σεξουαλικές παρενοχλήσεις, πηγάζει από το γεγονός ότι τέτοιου είδους παράπονα συνήθως αποσιωπώνται.

Υπάρχει ένα ιστορικό, σύμφωνα με το οποίο τα θύματα, όχι μόνο δεν δικαιώθηκαν, αλλά κατηγορήθηκαν για εξημμένη φαντασία, το όνομά τους αμαυρώθηκε δημόσια, το μέλλον τους, στο χώρο αυτό καταστράφηκε, ενώ οι υπαίτιοι γιατροί εξακολούθησαν να λειτουργούν ως τίποτε επιλήψιμο να μην έχει συμβεί” είπε.

Μία άλλη γιατρός δήλωσε ότι στην αρχή της καριέρας της, δέχτηκε χυδαία πειράγματα από έναν χειρουργό, παρουσία άλλων γιατρών οι οποίοι διασκέδαζαν με το γεγονός. Η ίδια πρόσθεσε ότι ένας συνάδελφος, ανώτερης θέσης, έκανε άσεμνες χειρονομίες επανειλημμένα και όταν τον έβαλε στη θέση του, οι υπόλοιποι, ακόμη και όσοι δεν ήταν παρόντες, της γύρισαν την πλάτη.

“Από τη στιγμή που θα σηκώσεις το κεφάλι σου και θ’ ανοίξεις το στόμα σου για να διαμαρτυρηθείς, έχεις χάσει το παιχνίδι” είπε.

Χωρίς όμως και να χάσει το θάρρος της, όπως δηλώνει, ανάφερε το περιστατικό, στο Τμήμα Προσωπικού τρεις φορές. Η απάντηση που πήρε ήταν ότι σε κάποιο στάδιο θα οργανωθεί κάποια συνάντηση με τους συναδέλφους της. Αποφάσισε όμως να μην προχωρήσει, να ανακαλέσει και ν’ αφήσει την όλη υπόθεση “θαμμένη”, όταν συνάδελφοί της, της είπαν ότι αυτό θα είναι και το τέλος της καριέρας της.

Αποτέλεσμα να αλλάξει ιατρικό κλάδο.

ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ

Μία άλλη χειρουργός -η οποία επίσης ζήτησε να μην αναφερθεί το όνομά της-, είπε ότι ενώ πολλοί άντρες χειρουργοί είναι εξαιρετικοί άνθρωποι, υπάρχει η τάση σε ορισμένους να αντιμετωπίζουν τις γυναίκες συναδέλφους τους, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της εξάσκησης, ως δεύτερης κατηγορίας επιστήμονες.

Η ίδια πρόσθεσε ότι πολύ συχνά, για παράδειγμα, δέχεται σχόλια για την εμφάνισή της.

Συμφώνησε δε με την άποψη ότι ‘οι εκπαιδευόμενες δεν θα πρέπει να παραπονούνται για σεξουαλικές παρενοχλήσεις εις βάρος τους, προκειμένου να προστατεύσουν την καριέρα τους. Η διεύθυνση των νοσοκομείων, πρόσθεσε, είναι γνωστό ότι συνηθίζει να κλείνει τα μάτια στα παράπονα’.

Επιπλέον, τόνισε, δεν εμπιστεύεται ούτε το Κολλέγιο των Χειρουργών (College of Surgeons) να χειριστεί αυτού του είδους τα θέματα, δεδομένου ότι είναι ‘μια παρέα μεγάλων αγοριών (bunch of old boys) που γίνονται ένα.

Η ίδια, επεξηγεί, ότι απάντησε σε μια έρευνα που διενεργούσε η Επιτροπή του Συνδέσμου Εκπαιδευόμενων Χειρουργών, αναφορικά με την κακοποίηση, είχε όλη την καλή διάθεση να συζητήσει το θέμα διεξοδικότερα, δεν είχε όμως συνέχεια, εξατμίστηκε.

Η ίδια χειρουργός εξέφρασε την ελπίδα η δημοσιοποίηση του προβλήματος να ενθαρρύνει τα θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης να πάρουν το απαραίτητο θάρρος να μιλήσουν, τους δε δράστες να συνειδητοποιήσουν το λάθος τους. 

ΠΟΙΟ ΛΑΘΟΣ

Εκπρόσωπος του Κολλεγίου των Χειρουργών δήλωσε ότι ο οργανισμός δεν αποσιωπεί το πρόβλημα αυτό. Αντίθετα ενθαρρύνει όλα τα μέλη να αναφέρουν ό,τι γνωρίζουν σχετικά με την υπόθεση αυτή.

Επίσης και άλλες γυναίκες χειρουργοί, θέλοντας να υποτονίσουν προφανώς το όλο θέμα, εξέφρασαν την άποψη ότι σεξουαλικές παρενοχλήσεις γίνονται σ’ όλο το κοινωνικό φάσμα και δεν είναι ένα φαινόμενο που παρουσιάζεται στο δικό τους χώρο μόνο.

Πιο συγκεκριμένα, η νευροχειρουργός Kate Drummond, από το Royal Melbourne Hospital, η οποία είναι αντιπρόεδρος του Κολλεγίου Χειρουργών, δήλωσε ότι τα σχόλια της Dr. McMullin, ότι ‘οι σεξουαλικές παρενοχλήσεις στον κλάδο των χειρουργών γίνονται μέσα σ’ ένα κλίμα σιωπής και φόβου ότι όποια γυναίκα μιλήσει κινδυνεύει να καταστρέψει την καριέρα της’, είναι υπερβολικά και εμπεριέχουν τον κίνδυνο να αποθαρρύνουν ταλαντούχα άτομα ν’ ακολουθήσουν αυτόν τον κλάδο”.

Η ίδια κατέληξε ότι “αν θέλεις να δεις κάθε σχόλιο που γίνεται ως διάκριση ή προσβλητικό, τότε θα πρέπει να το δεις σ’ όλο το φάσμα της κοινωνίας και όχι μόνο στον συγκεκριμένο κλάδο. Σε τελευταία ανάλυση ίσως να είναι και ένα γενικότερο κοινωνικό πρόβλημα”.

Με την άποψη αυτή φαίνεται να συμφωνεί και η Δρ. Alison Wray, διακεκριμένη νευροχειρουργός η οποία υποστηρίζει ότι “η σιωπή δεν είναι η λύση του προβλήματος, τα νοσοκομεία δε σήμερα έχουν πολύ καλά συγκροτημένες διαδικασίες για τη διαχείριση οποιουδήποτε προβλήματος”.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ 

ΗΤΑΝ ΠΑΝΤΑ ΕΚΕΙ

Ελληνίδα γιατρός η οποία επιθυμεί να μην αναφερθεί το όνομά της, πιστεύει ότι το πρόβλημα της σεξουαλικής παρενόχλησης ήταν εκεί πάντοτε με τη μόνη διαφορά ότι σήμερα δεν κρύβεται κάτω από το χαλί, όπως πριν δέκα ή είκοσι χρόνια. Οι νέες επιστήμονες ας μη μας διαφεύγει, είναι όπως οι περισσότερες γυναίκες που ξεκινούν την καριέρα τους με την επίγνωση ότι έχουν πολλά να μάθουν. Αυτό, από μόνο του, τις βάζει σε μια μειονεκτική θέση, θα έλεγα, απέναντι στους άντρες του ιδίου χώρου οι οποίοι είναι μεγαλύτεροι και διαθέτουν περισσότερη πείρα. 

Ρόλο, θα πρέπει να πω, παίζει τόσο το παρουσιαστικό της γυναίκας, όσο και η προσωπικότητά της. Ο τρόπος που ντύνεται και η συμπεριφορά της. Είναι γυναίκες που προκαλούν μόνο και με το τολμηρό ντεκολτέ κάτω από την μπλούζα του γιατρού. Οπότε το θέμα δεν είναι άσπρο – μαύρο. Ότι υπάρχει η τάση από μέρους ορισμένων στο χώρο μας να κάνουν σχόλια τα οποία θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως σεξουαλικού περιεχομένου δεν υπάρχει καμιία απολύτως αμφιβολία.

Μερικοί, μάλιστα, προχωρούν και πέρα από τα προφορικά σχόλια, οπότε μιλάμε στην περίπτωση αυτή για σεξουαλική βία.

Εδώ όμως είναι που πέφτει το μπαλάκι στο τερέν της γυναίκας να το αντιμετωπίσει σωστά, από την αρχή και να βάλει το πρόσωπο που το επιχείρησε στη θέση του. Έχω δει νέες εκπαιδευόμενες γιατρούς να αντιμετωπίζουν τέτοιες καταστάσεις με τρόπο που πραγματικά θαύμασα. Ευγενικά, διακριτικά αλλά πολύ δυναμικά. Ο δράστης παίρνει το μήνυμα και αποχωρεί. Δεν υπάρχει συνέχεια. Αυτή είναι και η καλύτερη λύση. Το θέμα σταματά εκεί που ξεκίνησε. Λέγοντας αυτό δε σημαίνει ότι όλες οι γυναίκες -γιατροί στην περίπτωση αυτή- είναι σε θέση να διαχειριστούν μια τέτοια κατάσταση αποτελεσματικά, ούτε ότι όλοι οι δράστες παίρνουν άμεσα το μήνυμα. Στην πορεία της καριέρας μου, έχω δει όντως γυναίκες που δεν μπόρεσαν να διαχειριστούν σωστά το πρόβλημα των σεξουαλικών παρενοχλήσεων, να αποχωρούν από το συγκεκριμένο χώρο και να χάνουν πολύ σπουδαίες ευκαιρίες προαγωγής. Εκείνο το οποίο δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει είναι ότι το πρόβλημα δεν παρουσιάζεται μόνο στο συγκεκριμένο χώρο. Όπως οι περισσότεροι γνωρίζουμε βρίσκεται σ’ όλον τον εργασιακό και κοινωνικό ιστό. Αυτό δεν το κάνει βέβαια λιγότερο σοβαρό. Αντίθετα θα πρέπει να μας απασχολήσει περισσότερο και να υπάρξουν οι κατάλληλοι μηχανισμοί, ιδιαίτερα στον επαγγελματικό χώρο ώστε να αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά και να μη λειτουργεί σε βάρος του θύματος”. 

Συμπερασματικά, θα πρέπει να πούμε ότι στην περίπτωση αυτή, όπως και σε άλλες η σιωπή δεν είναι χρυσός. Το θάψιμο… δεν ωφέλησε, άλλωστε, από ό,τι είμαι σε θέση να γνωρίζω, κανέναν.