“ΘΕΛΟΥΜΕ επενδύσεις, όχι κατανάλωση” ήταν η πρόσφατη του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη (στα πρόθυρα των ευρωπαϊκών εκλογων) αναφορικά με το γιατί δεν προτίθεται να ικανοποιήσει το αίτημα για μείωση του συντελεστή Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ).
Η λογική ότι προέχει η αλλαγή οικονομικού μοντέλου με αύξηση παραγωγικών επενδύσεων, και ότι δεν θέλει να ενθαρρύνει περαιτέρω την κατανάλωση, η οποία ήδη είναι υψηλή ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ (ως έμμεσος φόρος) κυμαίνεται στο 24% και εφαρμόζεται στην πλειονότητα των αγαθών και υπηρεσιών.
Ο φόρος αγαθών και υπηρεσιών στην Αυστραλία (γνωστός ως GST) είναι ένας φόρος ευρείας βάσης 10% για την πώληση των περισσότερων αγαθών, υπηρεσιών και οτιδήποτε άλλο καταναλώνεται στην Αυστραλία, και συγκριτικά πολύ μικρότερος.
Όμως, πράγματι, τα στοιχεία της Eurostat επιβεβαιώνουν την ανισορροπία επενδύσεων–κατανάλωσης στο ελληνικό ΑΕΠ, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης καθώς η κατανάλωση αντιπροσωπεύει το 70% του ΑΕΠ σε σχέση με 52% της Ευρωζώνης και οι επενδύσεις είναι 14% του ΑΕΠ στην Ελλάδα, έναντι του 21% στην Ευρωζώνη.
Εκείνο που λείπει όμως είναι η εξήγηση και για τον ρόλο των αποταμιεύσεων στην σχέση επενδύσεων και κατανάλωσης.
Οι αποταμιεύσεις είναι κινητήριος για τις επενδύσεις, όμως είναι αρκετά χαμηλές στην Ελλάδα, και τούτο γιατί τα χαμηλά κατά κεφαλήν εισοδήματα είναι αποτρεπτικά για τις αποταμιεύσεις.
Ως εκ τούτου, η λογική ότι η μείωση του ΦΠΑ ενθαρρύνει περαιτέρω την κατανάλωση αποτελεί δείγμα οικονομικού αναλφαβητισμού ή πολιτικής σκοπιμότητας.
Άλλωστε, στην ευρωπαϊκή κλίμακα, οι Έλληνες βρίσκονται σταθερά σε χαμηλές θέσεις, εμφανίζοντας λίγες γνώσεις οικονομικών.
Αυτό προκύπτει και απο ενδείξεις ότι η Ελλάδα εμφανίζει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά πολιτών που αποταμιεύουν σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (λιγότερο από 30%) ή που έχουν δανειστεί από αυτά (περίπου 20%).
Και αυτό σημαίνει ότι οι αποταμιεύσεις είναι κατα κύριο λόγο τραπεζικές, και ώς εκ τούτου, χαμηλού ρίσκου και απόδοσης, κάτι το οποίο συνάδει και με πρόσφατα ερευνητικά αποτελέσματα της αποστροφής προς την αβεβαιότητα της ελληνικής κοινωνίας και της εξάρτησής της από ένα μη αποτελεσματικό κράτος.
Η εισαγωγή της επιστολικής ψήφου εν όψει των εκλογών είναι και μια ευκαιρία για την διασπορά να συμβάλλει προς την καλλιέργεια οικονομικού αλφαβητισμού και πολιτικής παιδείας στην ελληνική επικράτεια.
Αυτό θα πρέπει να προκύψει και μέσω παρεμβάσεων των θεσμικών οργάνων και μέσων ενημέρωσης της διασποράς.
Οι επισκέψεις πολιτικών εκπροσώπων της Ελλάδας σε χώρες της ελληνικής Διασποράς ΄θα πρέπει να είναι πέρα από συμβολικές – για εορτασμούς, παρελάσεις κτλ. Όταν αυτό δεν συμβαίνει αποτελεί σημάδι άγνοιας η και αδιαφορίας (από πλευράς της διασποράς) για τα τεκταινόμενα στην γενέτειρα.
Τέλος, ατενίζοντας προς το μέλλον, θα πρέπει να προσβλέπουμε σε ένα αύριο όπου η Ελλάδα θα μετράει και πάλι στον κόσμο για τα σύγχρονα επιτεύγματά της, και δεν θα έχει γίνει ένας απλός περιφερειακός τουριστικός προορισμός.
Επί τούτου, η εξάρτηση από τον τουρισμό της ελληνικής οικονομίας ως ποσοστό του ΑΕΠ κυμαίνεται στο 20 % ένα από τα πιο υψηλά στην ΕΕ, όπως και για την Αλβανία που είναι 20,3% του ΑΕΠ, για την Κροατία 24,8% του ΑΕΠ, και για το Μαυροβούνιο ακόμη και 30,8%.
Η μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό και τον κλάδο της φιλοξενίας συνιστά κινδύνους σε περιόδους κρίσεων και η Ελλάδα ήταν από τις πιο σοβαρώς πληγείσες από την κρίση που προκλήθηκε από τον Covid-19.
Τα ταξίδια και ο τουρισμός υψηλα και σε άλλες χώρες όπως στη Γαλλία, αλλά η οικονομία της δεν εξαρτάται πολύ από αυτή σε τόσο μεγάλο βαθμό όπως η Ελλάδα, όπως και για την Ιταλία και την Τουρκία.
Η ελληνική Διασπορά θα πρέπει να έχει αντίληψη αυτής της διαστρέβλωσης της ελληνικής οικονομίας και να μπορεί να συνεισφέρει ανάλογα με τις περιστάσεις.
*Ο Δρ. Στηβ Μπακάλης είναι ειδικός σε θέματα διεθνούς επιχειρηματικής εκπαίδευσης και διαχείρισης, έχει συνεργαστεί με το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, το Πανεπιστήμιο Αδελαΐδας, και σε διοικητικές θέσεις σε πανεπιστήμια της Ασίας-Ειρηνικού και τα Αραβικά Κράτη του Περσικού Κόλπου.
