Η ιστορία που ακολουθεί δημοσιεύεται στο πλαίσιο της καμπάνιας του «Νέου Κόσμου» για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία. Το όνομα «Ηλέκτρα» είναι ψευδώνυμο, επιλεγμένο για την προστασία της ιδιωτικότητας της γυναίκας που μοιράζεται την εμπειρία της.
Η Ηλέκτρα είναι 58 ετών, μητέρα πέντε παιδιών, εργαζόμενη και φοιτήτρια Νοσηλευτικής. Η πορεία της ζωής της σημαδεύτηκε από τη βία, τόσο ως παιδί όσο και ως ενήλικη, με αποτέλεσμα να βιώσει έναν ισχυρό «δεσμό τραύματος», έναν ψυχολογικό μηχανισμό που καθηλώνει τα θύματα σε κακοποιητικές σχέσεις.
ΟΤΑΝ Η ΒΙΑ ΜΕΤΑΜΦΙΕΖΕΤΑΙ ΣΕ ΑΓΑΠΗ
Η Ηλέκτρα μεγάλωσε σε ένα σπίτι όπου η βία αποτελούσε καθημερινή πραγματικότητα. Οι γονείς της, παγιδευμένοι σε έναν φαύλο κύκλο κακοποίησης, της πέρασαν, χωρίς να το καταλάβουν, την αντίληψη ότι η βία είναι μια μορφή αγάπης. Ήταν ο τρόπος που επικοινωνούσαν τόσο μεταξύ τους όσο και μαζί της.
Αυτή η εμπειρία την έκανε να συνδέσει, ασυνείδητα, τη βία με την αγάπη, διαμορφώνοντας τις σχέσεις της στο μέλλον. Ο «δεσμός τραύματος» που αναπτύχθηκε στη ζωή της έγινε το νήμα που τη συνέδεε με κακοποιητικούς συντρόφους, δημιουργώντας μια βαθιά και ανθυγιεινή εξάρτηση.
ΟΚΤΩ ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΕΝΑΝ ΚΥΚΛΟ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΕΛΠΙΔΑΣ
Η τελευταία της σχέση διήρκησε οκτώ χρόνια, στη διάρκεια των οποίων υπήρξαν 18 ασφαλιστικά μέτρα για την προστασία της από τη βία του συντρόφου της. Στο αποκορύφωμα, εκείνος επιχείρησε να τη στραγγαλίσει, αφήνοντάς την σε κώμα. Μετά από αυτό το περιστατικό, η Ηλέκτρα πούλησε το σπίτι της, τον άφησε, και προσπάθησε να χτίσει μια νέα ζωή με τα δύο μικρότερα παιδιά της που ζούσαν ακόμα μαζί της.
Όμως, ο δεσμός τραύματος την έκανε να επιστρέψει σε αυτόν. Άρχισαν να επικοινωνούν τηλεφωνικά και, τελικά, την έπεισε να ζήσουν ξανά μαζί. Στην αρχή όλα ήταν «τέλεια και καταπληκτικά».
«Ήταν στιγμές που πίστευα ότι μπορούσαμε να φτιάξουμε τα πράγματα. Με έπειθε ότι θα άλλαζε και τον πίστευα», παραδέχεται η ίδια.
Όμως, το όνειρο δεν κράτησε πολύ. Σύντομα, ο κύκλος της κακοποίησης ξανάρχισε.
Ο σύντροφος της Ηλέκτρας έφτασε στο σημείο να ελέγχει κάθε πτυχή της καθημερινότητάς της. Την επισκεπτόταν στο μεσημεριανό της διάλειμμα στη δουλειά, όχι από ενδιαφέρον, αλλά για να διασφαλίσει ότι δεν συναναστρεφόταν κανέναν άλλον. Της απαγόρευε να βγαίνει έξω, να συναντά την αδελφή της ή φίλους, απομονώνοντάς την πλήρως.
Παράλληλα, εκμεταλλευόταν τα χρήματά της, ενώ την κακοποιούσε λεκτικά και σωματικά όποτε εκείνη επιχειρούσε να εργαστεί περισσότερο, καθώς αυτό επηρέαζε το δικό του εισόδημα από το επίδομα του Centrelink. Η εξάρτηση αυτή ενίσχυσε τον έλεγχο που ασκούσε πάνω της, κάνοντάς την να νιώθει παγιδευμένη.
ΤΟ ΘΡΑΣΟΣ ΤΟΥ ΘΥΤΗ
Αγανακτισμένη, η Ηλέκτρα βρέθηκε έξω από το αστυνομικό τμήμα όπου στεκόταν αναποφάσιστη για τρεις ώρες, βασανιζόμενη από αμφιβολίες. «Να μπω μέσα; Να μην μπω;» ψιθύριζε στον εαυτό της, παλεύοντας με τον φόβο και την ανασφάλεια. Ήξερε ότι έπρεπε να τον καταγγείλει, αλλά ο δεσμός τραύματος και οι συνεχείς απειλές του την καθήλωναν. «Θα σε σκοτώσω…» της φώναζε συχνά, απειλώντας τη ζωή της.
Όταν τελικά βρήκε τη δύναμη να προχωρήσει, εκείνος έκανε την κίνηση να την προλάβει. Ενοχλημένος από την απόφασή της να επιστρέψει στη δουλειά με πλήρες ωράριο —μια απόφαση αναγκαία για την επιβίωση της οικογένειας, καθώς είχαν εξαντληθεί οι οικονομίες της— ο σύντροφός της πήγε πρώτος στην Αστυνομία. Εκεί προχώρησε σε μια παράλογη κατηγορία εναντίον της, ισχυριζόμενος ότι του παρακολουθούσε το τηλέφωνο και του άλλαζε τα στοιχεία σε λογαριασμούς του σε ιστοσελίδες διαδικτυακών αγορών(!). Ζήτησε, μάλιστα, ασφαλιστικά μέτρα που να την υποχρεώνουν να μείνει 200 μέτρα μακριά από το σπίτι – ένα σπίτι που πλήρωνε εκείνη.
Η Ηλέκτρα, ήδη εξουθενωμένη από την κακοποίηση, βρέθηκε για άλλη μια φορά εγκλωβισμένη σε μια κατάσταση όπου η αλήθεια διαστρεβλωνόταν εις βάρος της. Το θράσος του να αναστρέψει τους ρόλους του θύτη και του θύματος ενίσχυσε την αίσθηση της αδικίας που τη συνόδευε όλα αυτά τα χρόνια.
Η ΚΛΙΜΑΚΩΣΗ
Η κατάσταση έφτασε σε κρίσιμο σημείο πριν από τρεις μήνες, όταν εκείνος της έσπασε δύο δόντια και προσπάθησε ξανά να τη στραγγαλίσει. Αυτή τη φορά, ο 17χρονος γιος της παρενέβη, υπερασπιζόμενος τη μητέρα του. Ο δράστης, εξαγριωμένος, επιτέθηκε στον έφηβο, ενώ η Ηλέκτρα προσπαθούσε να τον προστατεύσει. Εκείνη κατέληξε με σοβαρά τραύματα στο πρόσωπο, ενώ οι γείτονες κάλεσαν την Αστυνομία.
Η παρέμβαση των Αρχών οδήγησε σε ασφαλιστικά μέτρα προστασίας μόνο για την Ηλέκτρα, αφήνοντας τον γιο της απροστάτευτο, κάτι που αναδεικνύει τα κενά στο σύστημα διαχείρισης τέτοιων περιστατικών.
«Την ημέρα εκείνη ένιωσα ότι θα μας σκοτώσει. Είχα φτάσει στα όριά μου, αλλά ακόμη και τότε, κάτι μέσα μου με εμπόδιζε να πιστέψω ότι έπρεπε να φύγω για πάντα», λέει.
Ο ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΔΕΣΜΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟ
Παρά τα γεγονότα, η Ηλέκτρα παραδέχεται ότι της λείπει ο κακοποιητής της.
«Ξέρω ότι αυτό που έκανε δεν είναι σωστό, αλλά μου είναι δύσκολο. Τον σκέφτομαι συνέχεια», λέει. Ο δεσμός τραύματος τη δένει συναισθηματικά μαζί του, καθώς αυτός είναι ο τρόπος που έχει μάθει να βιώνει την αγάπη.
Η εξάρτηση αυτή δείχνει πόσο βαθιά ριζωμένες είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις της κακοποίησης. «Είναι σαν να ζω σε δύο κόσμους. Ο ένας είναι ο κόσμος του φόβου, και ο άλλος είναι η ανάμνηση των καλών στιγμών, που με κρατά δέσμια», εξηγεί.
Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ
Η ιστορία της Ηλέκτρας καταδεικνύει ότι η ευαισθητοποίηση για την ενδοοικογενειακή βία δεν είναι αρκετή. Τα θύματα χρειάζονται μακροχρόνια υποστήριξη για να μπορέσουν να απεμπλακούν από τους κακοποιητές τους. Σήμερα, οι υπηρεσίες στήριξης προσφέρουν υποστήριξη από case managers μόνο για 12 εβδομάδες, ενώ στη συνέχεια η επαφή περιορίζεται σε εβδομαδιαίες συναντήσεις με εθελόντριες, κάτι που είναι μεν χρήσιμο, αλλά ανεπαρκές για γυναίκες που έχουν απομονωθεί πλήρως.
Οι μετακινήσεις θυμάτων από την περιοχή τους σε μέρη που δεν γνωρίζουν, χωρίς επαρκή κοινωνική στήριξη, καθιστούν ακόμη πιο δύσκολη την απομάκρυνση από το κακοποιητικό περιβάλλον. Είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν ολοκληρωμένα προγράμματα στήριξης που να προσφέρουν στα θύματα ψυχολογική βοήθεια, οικονομική ανεξαρτησία και επανένταξη στην κοινωνία.
ΣΠΑΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΔΕΣΜΟ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ
Για να μπορέσει η Ηλέκτρα –και κάθε γυναίκα σε παρόμοια κατάσταση– να μείνει μακριά από την κακοποίηση, απαιτείται όχι μόνο νομική προστασία αλλά και μακροπρόθεσμη ψυχολογική στήριξη. Η θεραπεία τραύματος, σε συνδυασμό με την κοινωνική επανένταξη και την εκπαίδευση για τις δυναμικές της κακοποίησης, είναι ζωτικής σημασίας για να σπάσει ο κύκλος.
Η Ηλέκτρα, παρά τις κακουχίες, παραμένει ένα πρότυπο ανθεκτικότητας. Αγωνίζεται για τα παιδιά της, ολοκληρώνει τις σπουδές της και συνεχίζει να δουλεύει, δείχνοντας ότι ακόμη και στις πιο σκοτεινές στιγμές υπάρχει φως.
Η ιστορία της είναι μια υπενθύμιση ότι η ενδοοικογενειακή βία δεν είναι προσωπικό ζήτημα αλλά κοινωνικό πρόβλημα που απαιτεί συλλογική δράση. Ο στόχος δεν είναι μόνο να σωθεί μια γυναίκα από τη βία, αλλά να της δοθεί η δυνατότητα να ζήσει μια ζωή γεμάτη ελπίδα και αξιοπρέπεια.
