Ένα ακόμα «αγκάθι» φαίνεται πως φύτρωσε στις σχέσεις με τις Αυστραλίας-ΗΠΑ, καθώς το Πεντάγωνο επανεξετάζει το αμυντικό Σύμφωνο AUKUS για να διασφαλίσει ότι συνάδει με την ατζέντα «America First» (Πρώτα η Αμερική) του προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ.
Ο υπουργός Άμυνας, Richard Marles, έκανε λόγο για μια «απολύτως φυσιολογική» εξέλιξη από μια νέα κυβέρνηση (το AUKUS είχε υπογραφεί από τον Δημοκρατικό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν) και εμφανίστηκε αισιόδοξος ότι το Σύμφωνο -το οποίο προβλέπει την προμήθεια πυρηνοκίνητων υποβρυχίων από την Αυστραλία με κόστος που ξεπερνά τα 350 δισ. δολάρια- θα παραμείνει «ανέπαφο».
Οι διμερείς σχέσεις είναι ήδη… κάπως τεταμένες, εξαιτίας των δασμών -δίχως εξαιρέσεις- που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ και τη «διαφωνία» σε σχέση με το ύψος των αμυντικών δαπανών της Αυστραλίας, ενώ «λάδι στη φωτιά» έριξε και η επιβολή κυρώσεων (από την Αυστραλία από κοινού με άλλες χώρες) σε δύο Ισραηλινούς υπουργούς.
Μια κίνηση που κάθε άλλο παρά άρεσε στην κυβέρνηση Τραμπ η οποία επέκρινε τις κυρώσεις ως αντιπαραγωγικές για την ειρήνη στην περιοχή.
Μάλιστα, ενώ αναμένονται συνομιλίες του πρωθυπουργού, Anthony Albanese, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ στη Σύνοδο Κορυφής της G7 (15-17 Ιουνίου στον Καναδά), «ανώτερες πηγές» ανέφεραν στο ABC ότι «είναι πολύ νωρίς για να είναι ‘οριστικό’ το ενδεχόμενο συνάντησης» των δύο ηγετών και ότι υπάρχουν «πολλά μεταβλητά στοιχεία».
Ο κ. Albanese αναχωρεί για την G7, αύριο, Παρασκευή, εν μέσω προσδοκιών ότι θα συναντηθεί με τον κ. Τραμπ για να συζητήσουν τους δασμούς, καθώς και τη συνεργασία στον τομέα της άμυνας.
«Θα μιλήσω απευθείας με τον πρόεδρο των ΗΠΑ για τις σχέσεις μεταξύ της Αυστραλίας και των ΗΠΑ, και θα το κάνω με σεβασμό, και θα το κάνω απευθείας και όχι μέσω των μέσων ενημέρωσης», δήλωσε ο ομοσπονδιακός πρωθυπουργός στο ABC την Τετάρτη.
«Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι σημαντικές για την Αυστραλία. Πρόκειται για σημαντικές σχέσεις ασφάλειας, αλλά και σημαντικές οικονομικές σχέσεις».
Ωστόσο, υπάρχει επίσης η «συνειδητοποίηση» ότι η απόφαση της Αυστραλίας να επιβάλει κυρώσεις σε δύο «ακροδεξιούς» υπουργούς του Ισραήλ — τον Itamar Ben-Gvir και Bezalel Smotrich — θα μπορούσε να προκαλέσει την οργή του προέδρου των ΗΠΑ.
ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΡΑΜΠ
Ο κ. Τραμπ δε θα είναι και ιδιαίτερα ευχαριστημένος σε σχέση με το τι πιστεύουν στην Αυστραλία για το ποιόν του.
Όπως έγραψε η The Age, σύμφωνα με την ετήσια έρευνα του Pew Research Centre, οι Αυστραλοί έχουν από τις πιο επικριτικές στάσεις απέναντι στον ίδιο και την κυβέρνησή του μεταξύ των ψηφοφόρων σε όλο τον Κόσμο, καθώς οι περισσότεροι τον θεωρούν «αλαζόνα», «επικίνδυνο» και «απειλή» για την παγκόσμια οικονομία.
Οι Αυστραλοί ανησυχούν ακόμη περισσότερο από τους Καναδούς και τους Μεξικανούς, οι οποίοι νιώθουν άμεσα τις επιπτώσεις της πολιτικής ατζέντας του.
Μόνο οι ψηφοφόροι στη Σουηδία έχουν πιο έντονες «αντι-Τραμπ» απόψεις από αυτούς στην Αυστραλία, οι οποίοι πιστεύουν ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είναι σε θέση να κατανοήσει σύνθετα προβλήματα, δεν έχει τα προσόντα για να ασκεί τα καθήκοντά του και είναι απίθανο να αντιμετωπίσει σημαντικά ζητήματα, όπως οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Γάζα.
Πιο συγκεκριμένα, ο ανεξάρτητος οργανισμός Pew Think Tank παρακολουθεί την παγκόσμια κοινή γνώμη για περισσότερα από δύο δεκαετίες, εντοπίζοντας τάσεις και αλλαγές στις στάσεις απέναντι σε βασικά ζητήματα και κυβερνητικές ενέργειες.
Με βάση τις απαντήσεις 28.333 ατόμων σε 24 χώρες, το Pew διαπίστωσε ότι η στάση απέναντι στις ΗΠΑ έχει «σκουρύνει» από την έναρξη της δεύτερης θητείας του Τραμπ.
Φέτος, το 71% των Αυστραλών που συμμετείχαν στην έρευνα είχε αρνητική άποψη για τις ΗΠΑ, σε σύγκριση με το 60% το 2024.
Μόνο οι Σουηδοί είχαν υψηλότερο ποσοστό αρνητικής άποψης για τις ΗΠΑ, με 79%, ενώ χώρες όπως ο Καναδάς (64%), το Μεξικό (69%) και η Βρετανία (49%) είχαν χαμηλότερα ποσοστά.
Σημαντική πτώση της θετικής αξιολόγησης σημειώθηκε στο Μεξικό (μείωση 32 μονάδων) και στον Καναδά (μείωση 20 μονάδων), που έχουν αντιμετωπίσει άμεσες οικονομικές απειλές από τις ΗΠΑ.
Σε τρεις χώρες, η θετική αξιολόγηση αυξήθηκε, μεταξύ των οποίων το Ισραήλ (όπου ο Αμερικανός πρόεδρος έχει θετική εικόνα στο 69% των ερωτηθέντων) και η Νιγηρία (θετική στο 79%).
Οι Αυστραλοί κάθε άλλο παρά έχουν θετική γνώμη για τον κ. Τραμπ ως παγκόσμιο ηγέτη, με το 77% να δηλώνει ότι δεν έχει καθόλου ή έχει ελάχιστη εμπιστοσύνη σε αυτόν.
Το 2019, κατά την πρώτη θητεία του στην Προεδρία το 64% είχε ελάχιστη ή καθόλου εμπιστοσύνη σε αυτόν.
Το Μεξικό (91%), η Σουηδία (85%), η Γερμανία (81%), η Τουρκία (80%) και η Γαλλία (78%) ήταν οι μόνες χώρες με ακόμα λιγότερη εμπιστοσύνη στον κ. Τραμπ από την Αυστραλία.
Επίσης, πάνω από το 70% των Αυστραλών δήλωσε ότι η δημοκρατία στις ΗΠΑ λειτουργεί κάπως ή άσχημα, το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό από όλες τις χώρες.
Η έρευνα έδειξε ορισμένες διαφορές στην Αυστραλία ως προς το φύλο και την ιδεολογία. Μόνο το 7% των ατόμων που αυτοπροσδιορίστηκαν ως αριστεροί είχαν εμπιστοσύνη στον κ. Τραμπ, σε σύγκριση με το 57% των δεξιών (και το 18% των κεντρώων).
Οι άνδρες (28%) ήταν πιο πιθανό να του έχουν εμπιστοσύνη από τις γυναίκες (17%).
Στοιχεία της ατζέντας του προέδρου των ΗΠΑ υιοθετήθηκαν από τον Peter Dutton και τον Συνασπισμό πριν από τις ομοσπονδιακές εκλογές της 3ης Μαΐου.
Ωστόσο, η έρευνα δείχνει ότι οτιδήποτε συνδέεται με τον Τραμπ απορρίπτεται από τους Αυστραλούς πολίτες.
Όσον αφορά στα προσωπικά χαρακτηριστικά του, στην Αυστραλία ήταν έντονα αρνητικοί.
Το 91% των ψηφοφόρων τον χαρακτήρισε αλαζόνα, το 81% επικίνδυνο και μόλις το 18% ειλικρινή.
Μόνο το 21% συμφώνησε ότι είναι κατάλληλος για την Προεδρία των ΗΠΑ, ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά μεταξύ όλων των χωρών, ενώ το 26% δήλωσε ότι μπορεί να κατανοήσει πολύπλοκα προβλήματα.
Όταν ρωτήθηκαν για συγκεκριμένα παγκόσμια ζητήματα, οι Αυστραλοί ήταν εξίσου αρνητικοί.
Μόνο το 31% είχε εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να χειριστεί τη μεταναστευτική πολιτική των ΗΠΑ, μόνο το 25% ο συμφώνησε ότι μπορεί να χειριστεί τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας και μόλις το ένα πέμπτο πίστευε ότι μπορεί να χειριστεί τα παγκόσμια οικονομικά προβλήματα.
AUKUS
Της «επανεξέτασης» του AUKUS, ηγείται ο Elbridge Colby, υφυπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, ο οποίος έχει εκφράσει σκεπτικισμό για το Σύμφωνο, σύμφωνα με την εφημερίδα Financial Times.
Από την πλευρά του, ο κ. Marles, επισήμανε ότι «οι συναντήσεις που είχαμε με τις ΗΠΑ ήταν πολύ θετικές όσον αφορά το AUKUS».
«Κάτι που συνέβη και κατά την πιο πρόσφατη συνάντησή μου με τον (υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ) Pete Hegseth στη Σιγκαπούρη».
Ο υπουργός Άμυνας της Αυστραλίας απέρριψε την πρόταση ότι η χώρα χρειάζεται ένα «σχέδιο Β».
«Υπάρχει ένα σχέδιο. Το τηρούμε και θα το υλοποιήσουμε», δήλωσε.
«Οι αλλαγές και οι ανατροπές εγγυώνται ότι δεν θα αποκτήσετε ποτέ τη δυνατότητα (πυρηνοκίνητων υποβρυχίων)».
Η Αυστραλία, είπε, θα εξασφαλίσει πυρηνοκίνητα υποβρύχια στο πλαίσιο του AUKUS.
«Είμαι πολύ σίγουρος ότι αυτό θα συμβεί», τόνισε.
«Η συμφωνία προβλέπει την παράδοση των υποβρυχίων στις αρχές της δεκαετίας του 2030 και όλοι εργαζόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση».
Η «επανεξέταση», ανέφερε, δεν ήταν έκπληξη για την κυβέρνηση.
«Το γνωρίζαμε εδώ και αρκετό καιρό… Το χαιρετίζουμε. Είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό για μια νέα κυβέρνηση».
Υπενθύμισε δε ότι το Εργατικό Κόμμα εξέτασε το AUKUS όταν πραγματοποίησε την Αναθεώρηση της Αμυντικής Στρατηγικής το 2022.
Ο πρώην πρέσβης στις ΗΠΑ, Φιλελεύθερος Joe Hockey, εικάζει ότι ο κ. Colby μπορεί να ξεκίνησε ο ίδιος την «επανεξέταση», υποδηλώνοντας ότι «είδε την ευκαιρία» όταν ο κ. Albanese αντέδρασε στα αιτήματα των ΗΠΑ για αύξηση των αμυντικών δαπανών της Αυστραλίας.
«Τελικά, εξακολουθεί να υπάρχει ισχυρή υποστήριξη για το AUKUS στο Κογκρέσο και στον Λευκό Οίκο», δήλωσε στο ABC.
Σύμφωνα με τον «Πυλώνα Ι» του AUKUS, το πρώτο πυρηνοκίνητο υποβρύχιο θα φτάσει στην Αυστραλία το νωρίτερο το 2032.
Θα είναι ένα μεταχειρισμένο σκάφος από τις ΗΠΑ, της κατηγορίας Virginia.
Στη συνέχεια, οι ΗΠΑ θα προμηθεύσουν στην Αυστραλία τρία έως πέντε υποβρύχια, προτού η Αυστραλία αρχίσει να κατασκευάζει τα δικά της στην Αδελαΐδα, βάσει βρετανικών σχεδίων.
Οι επικριτές του AUKUS, μεταξύ των οποίων οι πρώην πρωθυπουργοί Malcolm Turnbull και Paul Keating, έχουν προειδοποιήσει ότι το Σύμφωνο είναι «άδικο» και «επικίνδυνο».
Ο «σκιώδης υπουργός» Άμυνας Angus Taylor ανέφερε ότι «η [είδηση ότι] το Σύμφωνο AUKUS βρίσκεται υπό επανεξέταση από το Πεντάγωνο των ΗΠΑ είναι βαθιά ανησυχητική και προστίθεται στον αυξανόμενο κατάλογο των προβλημάτων στις σχέσεις της Αυστραλίας με τις ΗΠΑ — σχέσεις που δέχθηκαν ένα ακόμα πλήγμα (με τις κυρώσεις σε υπουργούς του Ισραήλ».
«Ο πρωθυπουργός πρέπει να ζητήσει επειγόντως άμεση συνάντηση με τον πρόεδρο Τραμπ για να διασφαλίσει το Σύμφωνο AUKUS και να εγγυηθεί την προστασία των εθνικών συμφερόντων της Αυστραλίας».
Σε σχέση με τα της αναμενόμενης συνάντησης κατά την G7 και ότι δεν υπάρχει τίποτε «οριστικό» είπε ότι «οι αναφορές… είναι ανησυχητικές».
«Δεν προβάλλεις δύναμη υπονομεύοντας συμμαχίες. Η Αυστραλία πρέπει να δείξει ότι είναι σοβαρή, συνεπής και αφοσιωμένη», πρόσθεσε.
«Αν το AUKUS καταρρεύσει, η Αυστραλία θα πληρώσει το τίμημα. Θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα επικίνδυνο κενό δυνατοτήτων σε μια εποχή που δεν έχουμε την ικανότητα να τα βγάλουμε πέρα μόνοι μας. Η κυβέρνηση πρέπει να ανταποκριθεί στις σοβαρές ανησυχίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εκφράστηκαν από τον [Υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ] Hegseth και από ιδρύματα όπως το Australian Strategic Policy Institute (ASPI) σχετικά με την πορεία των αμυντικών δαπανών μας».
Οι Πράσινοι έχουν προτείνει ένα «σχέδιο Β» για την αμυντική πολιτική, το οποίο θα οδηγούσε τελικά στην ακύρωση του AUKUS.
Από πλευράς ΗΠΑ, ο Δημοκρατικός Joe Courtney, ο οποίος είναι συμπρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας «Φίλοι της Αυστραλίας», δήλωσε: «Η νέα κυβέρνηση έχει σίγουρα το δικαίωμα να επανεξετάσει την τριμερή αποστολή του AUKUS, αλλά όπως κατέληξε η πρόσφατη αναθεώρηση της βρετανικής κυβέρνησης για την άμυνα, πρόκειται για μια συμμαχία που εξυπηρετεί κατά κόρον τα συμφέροντα και των τριών χωρών του AUKUS, καθώς και της ευρύτερης περιοχής του Ινδο-Ειρηνικού».
«Η εγκατάλειψη του AUKUS — η οποία βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο — θα προκαλούσε μόνιμη ζημιά στη θέση της χώρας μας έναντι των στενών συμμάχων της και σίγουρα θα προκαλούσε μεγάλη χαρά στο Πεκίνο».
Επί του θέματος τοποθετήθηκε ο Scott Morrison -η κυβέρνηση του οποίου υπέγραψε την αρχική συμφωνία για το AUKUS- προειδοποιώντας να μη δοθεί «υπερβολική σημασία» στην επανεξέταση του Πενταγώνου.
«Πρόκειται για μια επανεξέταση του Υπουργείου (Άμυνας των ΗΠΑ), όχι για μια πολιτική απόφαση…».
«Το επίκεντρο της επανεξέτασης δεν είναι καινούργιο και επικεντρώνεται σωστά στους ρυθμούς παραγωγής υποβρυχίων των ΗΠΑ. Πρόκειται για μια γνωστή και πραγματική πρόκληση για τη βιομηχανική βάση των ΗΠΑ».
«Αυτό αφορά άμεσα τη συντήρηση και την επέκταση του στόλου υποβρυχίων των ΗΠΑ, και είναι ένας τομέας στον οποίο η Αυστραλία ήδη συμβάλλει με μοναδικό τρόπο στο πλαίσιο του Πυλώνα Ι του AUKUS».
«Είναι σημαντικό ότι αυτή είναι επίσης μια πρόκληση που η κυβέρνηση Τραμπ έχει δεσμευτεί να αντιμετωπίσει».
Υποστήριξε δε ότι τώρα είναι η ώρα για την Αυστραλία να «υποστηρίξει εκ νέου» το AUKUS.
«Έχουμε καλά επιχειρήματα τόσο για τα δικά μας συμφέροντα όσο και για τα συμφέροντα των εταίρων μας στο AUKUS, ιδίως των ΗΠΑ».
