Η φθινοπωρινή ισημερία της 21ης Μαρτίου 2016 στην Αυστραλία, σημαδεύτηκε με την ανακοίνωση του πρωθυπουργού, ότι εάν δεν ψηφιστεί στην Γερουσία ο νόμος για την ABCC, τότε θα έχουμε την Double Dissolution ή DD – λες και μιλάμε για μέγεθος… σουτιέν! 

Εδώ θα συζητήσουμε τον όρο αυτό από μία γλωσσική χροιά.

ΔΙΠΛΗ ΔΙΑΛΥΣΗ

Τα σώματα της Βουλής είναι δύο: η Βουλή των Αντιπροσώπων και η Γερουσία και, αφού θα διαλυθούν και τα δύο -για τις εκλογές-, τότε η διάλυση αυτή είναι όντως διπλή και την προσδιορίζουν αυτές οι λέξεις: Double Dissolution.

Οι δύο αυτές λέξεις είναι -και φαίνονται- ελληνικές, αλλά έχουν υποστεί λατινοαγγλική παραφθορά στην ορθογραφία και την προφορά τους. Η γλωσσική τους ανατομία, όμως, παρουσιάζει μία άκρως ενδιαφέρουσα πτυχή και γι’ αυτό -θαρρώ- αξίζει τον κόπο να την ερευνήσουμε, γιατί θα μάς δώσει γλυκούς καρπούς. 

Και αυτό, φυσικά, γι’ αυτούς που ενδιαφέρονται! 

Ο ΔΙΠΛΟΣ ΚΑΙ ΔΙΠΛΟΥΣ

Αυτός που αποτελείται από δύο όμοια μέρη λέγεται διπλός, διπλή, διπλό. Οι αρχαίοι μας αυτά τα έλεγαν ο διπλούς, η διπλή, το διπλούν. Από το πλέω έγινε η λέξη μας πλοίο και από εδώ έγινε και το πλόος. Όταν πλέει κάτι δυο φορές ονομάστηκε διπλούς. Εάν ήταν μόνο μία = ε ι ς – με δασεία, έγινε απλούς και αυτή η δασεία στα αγγλικά το έκανε simple.

Από το Δύο -όπως δυϊκός αριθμός- οι Άγγλοι έκαναν το Dual και από εδώ… φτούρησαν οι λέξεις: double = διπλός, deuce = δύο, doublet = εσωτερικό διπλό, doubt= (to be of two minds), άρα = αμφιβάλλω, (τώρα μην αμφιβάλλετε, εκείνο το εσωτερικό b πρέπει να είναι εκεί μέσα!), dozen = δύο και δέκα = έτσι κάναμε την ντουζίνα, dubious = αμφίβολος, duel = πάλη μεταξύ δύο, duet = το ντουέτο, duplicate = επαναλαμβάνω, κάνω αντίγραφα, duplicity = επανάληψη, dual= διπλός, indubitable=αναμφίβολος και πολλές-πολλές άλλες, για να μην σας κουράζω, αλλά: Please do not doubt ALL the above. Όλα τα καλά Λεξικά λένε: All from Greek λύω.

Η ΔΙΑΛΥΣΗ

Ο χωρισμός ενός συνόλου σε επιμέρους κομμάτια ή και η έντονη φθορά, αλλά και η διάσπαση ενός συνόλου, η ακύρωση μιας συμφωνίας, η ρευστοποίηση ή ακόμη και η αραίωση ενός σώματος, λέγεται διάλυση. Έχουμε και διάφορες εντυπωσιακές φράσεις, όπως βαράω διάλυση ή και διάλυση ενός κόμματος, διάλυση μιας οικογένειας, διάλυση του γάμου, η διάλυση του φόβου και πολλά άλλα.

Η λέξη μας είναι σύνθετη από την πρόθεση δια και το ρήμα λύω, που σήμερα το λέμε λύνω. Από το ρήμα αυτό έγινε και η διάλυση, αλλά το ίδιο μάς έδωσε και πολλές παράγωγες λέξεις… ολκής όπως: λύση, λυτός, λύσιμο, διάλυμα, διαλυτός, αδιάλυτος, λύτρα = χρηματικό ποσό για την απελευθέρωση προσώπου, λυτρώνω = απαλλάσσω κάποιον, γλυτώνω. Ακόμη και η Λυσιστράτη από εδώ απέκτησε το όνομά της. Υπάρχουν και άλλα, αλλά ήδη σάς κούρασα… αδιαλείπτως. Προσοχή εδώ στην ορθογραφία!

Στην Αγγλική η λέξη μπήκε τον 17ο αιώνα με το ανεπανάληπτο σημασιολογικό της κύρος και έγινε Dialysis κρατώντας την ελληνική της ορθογραφία. Τα λεξικά λένε: Origin of dialysis: From Greek, dialyein, to separate, dissolve; from dia-, apart + lyein, to loose. Kαι προσθέτουν ότι από τη διάλυση έχουμε και τις ακόλουθες λέξεις: nondialysis, haemodialysis, dialyze, electrodialysis, dialytic, predialysis, dialyzation και πολλές άλλες.

ΠΩΣ ΕΓΙΝΕ Η DISSOLUTION;

Πρώτα έχουμε το ρήμα λύω. Οι Λατίνοι το πήραν αυτούσιο και το έγραψαν ως luo. 

Γιατί όχι με υ = y; Διότι όταν οι Λατίνοι/Ρωμαίοι πήραν το αλφάβητο από τους Ετρούσκους δεν υπήρχε το Υ, γιατί δεν το χρειάζονταν. Οι Λατίνοι, όμως, οικειοποιήθηκαν χιλιάδες ελληνικές λέξεις που είχαν το Υ. Μετά από αιώνες το έβαλαν στο άκρως καταχρηστικά ονομαζόμενο «Λατινικό Αλφάβητο», με άλλα δύο ελληνικά γράμματα και τα «κόλλησαν» στο τέλος: XYZ και εκεί βρίσκονται μέχρι σήμερα. Το Υ το λένε ως υ γκραίκουμ = υ ελληνικό!

Οι Λατίνοι δεν είχαν λέξεις να πουν: Λύω τον εαυτό μου = απελευθερώνομαι. Αυτό σημαίνει ότι η λατινική γλώσσα δεν έχει αυτοπαθείς αντωνυμίες. Οι αυτοπαθείς αντωνυμίες φανερώνουν ότι το ίδιο πρόσωπο ενεργεί και το ίδιο δέχεται την ενέργεια. Λύνω τον εαυτό μου. Οι αρχαίοι μας έλεγαν «Γνώθι σαυτόν» = Γνώριζε τον εαυτό σου. 

Η αυτοπάθεια αυτή εκφράστηκε -μάλλον, με την ελληνική επιρροή- με το So και έτσι το «λύω τον εαυτό μου» έγινε στα Λατινικά Soluo. Αυτό το νέο ρήμα κατέληξε… στραπατσαρισμένο στα αγγλικά ως Solve! = λύω και λύνω. Και η διάλυση έγινε -άκρως… στραπατσαρισμένως!- dissolution – αφού εδώ οι Λατίνοι μπέρδεψαν τα ελληνικά δια, δις και δυς = dia, dis and dys και γεννήθηκε τέρας ως Dissolution!! NB: Dissolute has only a bad meaning: corrupt, loose, immoral and unethical, but the noun dissolution is neutral and means disbanding as in dissolution of Parliament or the dissolution of marriage. Γιατί όχι μόνο η ελληνική Διάλυση; Dialysis!

ΕΠΙΜΥΘΙΟ

Και τα πιστεύετε όλα αυτά για το λύω; Απολύτως! (= Absolutely!!). What an analysis!…