Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να γίνουν η πρώτη χώρα που θα εγκαταστήσει πυρηνικό αντιδραστήρα στη Σελήνη, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Μεταφορών των ΗΠΑ, Sean Duffy, ο οποίος, σύμφωνα με επίσημη εντολή εκ των έσω, έχει ήδη ζητήσει από τη NASA να επισπεύσει το σχέδιο.

«Θα φέρουμε την πυρηνική σχάση στην επιφάνεια της Σελήνης για να τροφοδοτήσουμε τη βάση μας», έγραψε ο κ. Duffy στην πλατφόρμα μέσων κοινωνικής δικτύωσης «X», συμπληρώνοντας:

«Αν πρωτοπορείς στο διάστημα, πρωτοπορείς και στη Γη».

Σύμφωνα με πληροφορίες του Politico, ο κ. Duffy ζητά από τη NASA να κατασκευάσει έναν πυρηνικό αντιδραστήρα ικανό να παράγει ενέργεια στη Σελήνη μέσα σε διάστημα πέντε ετών.

Πρόκειται για την πρώτη σημαντική πολιτική πρωτοβουλία του κ. Duffy από τότε που διορίστηκε προσωρινός επικεφαλής της διαστημικής υπηρεσίας από τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, και έρχεται μόλις τρεις μήνες μετά την κοινή ανακοίνωση Κίνας και Ρωσίας ότι εξετάζουν τη δυνατότητα να τοποθετήσουν πυρηνικό σταθμό ενέργειας στη Σελήνη.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑΣ ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑΣ;

Οι πυρηνικοί αντιδραστήρες παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα μέσω μιας προσεκτικά ελεγχόμενης πυρηνικής αλυσιδωτής αντίδρασης.

Σύμφωνα με τους New York Times, η οδηγία του κ. Duffy καλεί τη NASA να ζητήσει προτάσεις από εμπορικές εταιρείες για την ανάπτυξη ενός αντιδραστήρα ικανό να παράγει 100 κιλοβάτ ισχύος, με στόχο να είναι έτοιμος για εκτόξευση έως τα τέλη του 2029.

Η ποσότητα αυτή ηλεκτρικής ενέργειας επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες από 50 έως 100 νοικοκυριά στην Αυστραλία ταυτόχρονα.

Όσο εντυπωσιακή κι αν φαίνεται η ιδέα χρήσης πυρηνικής ενέργειας στο διάστημα, δεν είναι κάτι καινούριο.

Από το 2000, η NASA επενδύει στην έρευνα πυρηνικών αντιδραστήρων, ενώ το 2022 απένειμε τρεις συμβάσεις, αξίας 5 εκατομμυρίων δολαρίων η καθεμία, για την ανάπτυξη αρχικών σχεδίων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στη Σελήνη.

Ωστόσο, αυτά τα σχέδια ήταν μικρότερης ισχύος, παράγοντας 40 κιλοβάτ και προορίζονταν για επίδειξη, με στόχο να αποδείξουν ότι η πυρηνική ενέργεια «είναι μια ασφαλής, καθαρή και αξιόπιστη επιλογή», όπως είχε δηλώσει τότε η NASA.

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΤΟΠΟΘΕΤΗΘΕΙ ΣΤΗ ΣΕΛΗΝΗ;

Ένας πυρηνικός αντιδραστήρας θα ήταν χρήσιμος για μακροχρόνιες παραμονές στη Σελήνη, καθώς η διοίκηση Τραμπ επιδιώκει να «αναζωογονήσει» την εξερεύνηση του διαστήματος.

Μια σεληνιακή μέρα διαρκεί περίπου τέσσερις εβδομάδες στη Γη, με δύο εβδομάδες συνεχούς ηλιοφάνειας και ακολουθούμενες από δύο εβδομάδες ψυχρού σκοταδιού.

Αυτός ο κύκλος καθιστά ιδιαίτερα δύσκολη την επιβίωση ενός διαστημοπλοίου ή μιας βάσης στη Σελήνη, εάν βασίζονται αποκλειστικά σε ηλιακά πάνελ και μπαταρίες.

Η ύπαρξη πηγής ενέργειας ανεξάρτητης από τον Ήλιο κρίνεται απαραίτητη για τη διατήρηση μιας μόνιμης ανθρώπινης παρουσίας στην επιφάνεια της Σελήνης, για τουλάχιστον δέκα χρόνια, όπως έχει επισημάνει η NASA.

Στην οδηγία που δόθηκε εκ των έσω, ο κ. Duffy αναφέρεται επίσης στα σχέδια Κίνας και Ρωσίας να εγκαταστήσουν αντιδραστήρα στη Σελήνη έως τα μέσα της δεκαετίας του 2030.

«Η πρώτη χώρα που θα το πετύχει ενδέχεται να κηρύξει ζώνη απαγόρευσης εισόδου, εμποδίζοντας σημαντικά τις Ηνωμένες Πολιτείες να εγκαταστήσουν την προγραμματισμένη παρουσία τους Artemis, εάν δεν φτάσουν εκεί πρώτα», αναφέρεται στην οδηγία, σύμφωνα με το AFP.

Το Artemis είναι το όνομα του προγράμματος της NASA για την εξερεύνηση της Σελήνης, με στόχο την αποστολή τεσσάρων αστροναυτών στην επιφάνειά της το 2026, προκειμένου να εγκαταστήσουν μια μόνιμη βάση κοντά στον νότιο πόλο.

Παράλληλα, ο κ. Duffy τονίζει ότι αυτή η πρωτοβουλία θα ανοίξει το δρόμο για μελλοντικές αποστολές εξερεύνησης του Άρη.

«Για να προωθήσουμε αποτελεσματικά αυτήν την κρίσιμη τεχνολογία, να στηρίξουμε τη μελλοντική σεληνιακή οικονομία, την παραγωγή υψηλής ισχύος ενέργειας στον Άρη και να ενισχύσουμε την εθνική μας ασφάλεια στο διάστημα, είναι απαραίτητο η υπηρεσία να δράσει άμεσα», αναφέρεται ότι δήλωσε ο υπουργός Μεταφορών των ΗΠΑ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, παρά τον ανανεωμένο ανταγωνισμό μεταξύ χωρών για την κυριαρχία στο διάστημα -περισσότερα από 50 χρόνια μετά τον Ψυχρό Πόλεμο που οδήγησε στην ιστορική στιγμή κατά την οποία ο πρώτος άνθρωπος πάτησε στη Σελήνη- η Συμφωνία των Ηνωμένων Εθνών του 1967 ορίζει ρητά πως καμία χώρα δεν μπορεί να διεκδικήσει ιδιοκτησία στη Σελήνη.

Ο κ. Duffy φαίνεται να αναφέρθηκε επίσης στην πιθανότητα κάποια χώρα να κηρύξει «ζώνη απαγόρευσης εισόδου» στην επιφάνεια της Σελήνης, παραπέμποντας στη συμφωνία γνωστή ως Artemis Accords.

Το 2020, επτά χώρες υπέγραψαν αρχικά τη συμφωνία που καθορίζει τις βασικές αρχές συνεργασίας των κρατών στη Σελήνη.

Έκτοτε, άλλες 49 χώρες, ανάμεσά τους και η Αυστραλία, προσχώρησαν στη συμφωνία, με την Κίνα να απουσιάζει εμφανώς από τη λίστα.

Οι εν λόγω αρχές προβλέπουν τη δημιουργία «ζωνών ασφαλείας» γύρω από τις επιχειρήσεις και τις εγκαταστάσεις που αναπτύσσουν οι χώρες στη Σελήνη, με στόχο την αποτροπή παρεμβολών.

ΤΙ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ «ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΗ ΚΟΥΡΣΑ»;

Η κούρσα προς… τη Σελήνη κινείται από την επιστημονική γνώση και τις τεχνολογικές εξελίξεις, καθώς και από την προοπτική πρόσβασης σε πολύτιμους πόρους.

Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε το 2015 στην ιστοσελίδα της, η NASA εξηγεί γιατί σχεδιάζει να εξορύξει τη Σελήνη και πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει αυτή η «κούρσα» μεταξύ κρατών για την εξερεύνηση και εκμετάλλευση πολύτιμων πόρων.

Αναφερόμενη σε δεδομένα γεωλογικών ερευνών, η διαστημική υπηρεσία επισημαίνει ότι η Σελήνη περιέχει τρία βασικά στοιχεία: νερό, ήλιο και σπάνιες γαίες.

Τα αποθέματα νερού, παγωμένα μέσα σε σκιερούς κρατήρες, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για πόση, ενώ παράλληλα να μετατραπούν σε καύσιμο πυραύλων για την υποστήριξη μελλοντικών αποστολών στον Άρη, σύμφωνα με τη NASA.

Η υπηρεσία τονίζει επίσης ότι το ήλιο θα συμβάλει στην ανάπτυξη ενεργειακών τεχνολογιών, όπως η πυρηνική σύντηξη.

Όσον αφορά τις σπάνιες γαίες, η NASA αναφέρει ότι θα ενισχύσουν τις προμήθειες που απαιτούνται για αναδυόμενες τεχνολογίες, όπως τα smartphones, οι υπολογιστές και ο ιατρικός εξοπλισμός.

Παράλληλα, η Κίνα αξιοποιεί ενεργά το δυναμικό της Σελήνης και έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην εξερεύνηση του διαστήματος και στην τεχνολογία τα τελευταία χρόνια.

Έχει κατασκευάσει διαστημικό σταθμό επανδρωμένο από Κινέζους αστροναύτες, έχει προσγειώσει ρόβερ (ρομποτικό όχημα) στον Άρη και έγινε η πρώτη χώρα που έστειλε αστροναύτες να πατήσουν στην απομακρυσμένη πλευρά της Σελήνης.

Η Κίνα επιδιώκει επίσης να δημιουργήσει σεληνιακή βάση και να στείλει ανθρώπους στον Άρη, εντείνοντας τον πολιτικό ανταγωνισμό στην παγκόσμια «διαστημική κούρσα».