Στις 27 Σεπτεμβρίου 2025, περισσότεροι από 100.000 φίλαθλοι κατέκλυσαν το Melbourne Cricket Ground για να δουν τους Brisbane Lions να κατακτούν το πρωτάθλημα της Australian Football League (AFL) απέναντι στους Geelong Cats.
Για τους φιλάθλους, ήταν ένα εντυπωσιακό αθλητικό θέαμα. Για μένα όμως είχε και μια προσωπική διάσταση μέσα από την καθημερινότητά μου. Ο Leon Harris — πρώην παίκτης της Fitzroy και σήμερα υπεύθυνος μεταγραφών των Lions, τον οποίο και συναντώ συχνά στην τοπική κοινότητα της St Kilda — έχει διαδραματίσει έναν αθόρυβο αλλά κρίσιμο ρόλο στην άνοδο της ομάδας. Η δουλειά του αναδεικνύει κάτι που ίσως ξενίζει τους Ευρωπαίους: στην Αυστραλία, το πνεύμα των “ίσων ευκαιριών” (γνωστό ως fair go) δεν είναι απλώς ρητορική∙ είναι ενσωματωμένο στους κανόνες δημιουργίας ενός ανταγωνιστικού περιβάλλοντος.
Σε αντίθεση με το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, όπου οι πλουσιότεροι σύλλογοι κυριαρχούν, το AFL εφαρμόζει ένα σύστημα επιλογής (draft) και ανώτατου πλαφόν που διασφαλίζει την ανανέωση. Οι ομάδες με τη χαμηλότερη βαθμολογία έχουν προτεραιότητα στους καλύτερους νέους παίκτες, ενώ τα οικονομικά όρια εμποδίζουν τους ισχυρούς να συσσωρεύουν αχρείαστα ταλέντο. Αυτό δεν συνιστά απλώς καλή διοίκηση, εκφράζει την αυστραλιανή πολιτισμική παράδοση του «Fair Go».
Το «Fair Go» στην Πράξη
Το draft δίνει σάρκα και οστά στην αρχή της ισότητας ευκαιριών. Κάθε φίλαθλος μπορεί να πιστεύει ρεαλιστικά ότι η ομάδα του θα ξανασηκώσει κάποτε το τρόπαιο. Το 2025 AFL Draft, που θα διεξαχθεί στις 19–20 Νοεμβρίου, θα φέρει για άλλη μια φορά κατά προτεραιότητα νέο ταλέντο στις ομάδες με τη χαμηλότερη κατάταξη.
Η αρχή αυτή συνδέεται βαθιά με την αυστραλιανή ταυτότητα. Ο εθνικός ύμνος Advance Australia Fair αποτυπώνει στο ίδιο του το όνομα το “fair go” ως εθνική αξία. Ακόμη και η ελληνική παροικία της Αυστραλίας — μια από τις μεγαλύτερες εκτός Ελλάδας, με περισσότερους από 425.000 πολίτες ελληνικής καταγωγής — έχει αφήσει ισχυρό αποτύπωμα στην AFL μέσα από το draft και τους παίκτες που έχει αναδείξει.
Η Αντίθεση με την Ευρώπη
Η εικόνα στην Ευρώπη είναι πολύ διαφορετική. Στην Premier League, στη Ligue 1 ή στη Bundesliga, η επιτυχία ανήκει σε όσους συλλόγους έχουν οικονομική ισχύ. Οι Manchester City, Paris Saint-Germain και Bayern Munich κυριαρχούν επί χρόνια, ενώ οι μικρότεροι σύλλογοι παλεύουν για επιβίωση. Η ιεραρχία σπάνια αλλάζει. Για πολλούς φιλάθλους, η ελπίδα μετριέται με το σταγονόμετρο.
Αντίθετα, η επιτυχία των Brisbane Lions δείχνει πώς μια αδύναμη ομάδα μπορεί να ξαναχτίσει το μέλλον της και να φτάσει στην κορυφή. Χωρίς το draft και το μισθολογικό πλαφόν, οι Lions (όπως και άλλες ομάδες) δεν θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν τα παραδοσιακά μεγαθήρια της Μελβούρνης.
Μαθήματα Πέρα από τον Αθλητισμό
Το σύστημα της AFL δίνει ένα μήνυμα που υπερβαίνει τον αθλητισμό: οι θεσμοί μπορούν να ενσωματώνουν τη δικαιοσύνη. Όπως το draft ανακυκλώνει την ευκαιρία στο γήπεδο, έτσι και η Αυστραλία έχει σχεδιάσει μηχανισμούς που εγγυώνται ισότητα στην κοινωνία. Το Medicare εξασφαλίζει πρόσβαση στην υγεία για όλους, η υποχρεωτική συνταξιοδοτική αποταμίευση καλύπτει κάθε εργαζόμενο, ενώ η δημόσια σύνταξη (Age Pension) προστατεύει τους ηλικιωμένους που δεν έχουν αρκετούς πόρους.
Η Ευρώπη συχνά αντιμετωπίζει τις ανισότητες ως αναπόφευκτες. Όμως το παράδειγμα της AFL αποδεικνύει ότι η ισορροπία μπορεί να σχεδιαστεί — και ότι η ελπίδα δεν χρειάζεται να είναι προνόμιο των ισχυρών.
Η Αρχή της Ανανέωσης
Ο θρίαμβος των Lions στο MCG δεν ήταν μόνο μια αθλητική νίκη. Ήταν η επιβεβαίωση ενός συστήματος που ενσωματώνει την ανανέωση. Η συνεισφορά του Leon Harris είχε αξία επειδή οι θεσμοί του AFL του έδωσαν το πλαίσιο να αλλάξει την πορεία μιας ομάδας.
Για τους Ευρωπαίους, το AFL μπορεί να μοιάζει ως ένα μακρινό μήνυμα. Το μήνυμά του όμως είναι επίκαιρο παγκοσμίως: σε μια εποχή ανισοτήτων και απογοήτευσης, η ιδέα του να δίνεται σε όλους μια ίση ευκαιρία δεν θα έπρεπε να αποτελεί μια αυστραλιανή ιδιορρυθμία. Είναι ίσως ένα από τα πιο επείγοντα μαθήματα που οφείλουμε να εμπεδὠσουμε στον κοινωνικό ιστό.
*Ο Δρ. Στηβ Μπακάλης είναι οικονομολόγος, έχοντας συνεργαστεί με το La Trobe University, το University of Melbourne, το Victoria University και πανεπιστήμια στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού και του Αραβικού Κόλπου.
