Φόροι για όλους!

Περισσότεροι φόροι για όλους. Αυτό είναι το κεντρικό σημείο του προϋπολογισμού που κατέθεσε προχθές στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών Scott Morrison. Πρόκειται για έναν προϋπολογισμό μετριοπαθή και ισορροπημένο, με τη φορολογία να εκτείνεται σε όλο το εισοδηματικό φάσμα, ιδιαίτερα δε στις τράπεζες και τις επιχειρήσεις. Περιλαμβάνει μέτρα που ενισχύουν το κοινωνικό πρόσωπο της κυβέρνησης, ιδίως στον τομέα της υγείας και της στέγασης, αλλά και περιορισμούς δαπανών στην ανώτατη παιδεία και αυστηρά κριτήρια για την χορήγηση προνοιακών επιδομάτων. Οι εκ δεξιών επικριτές του Malcolm Turnbull κάνουν λόγο για έναν προϋπολογισμό ο οποίος θα μπορούσε να έχει κατατεθεί από το Εργατικό Κόμμα, κυρίως γιατί προβλέπει έλλειμμα της τάξης των $29,4 δισεκατομμυρίων το οικονομικό έτος 2017-2018, ωστόσο η κυβέρνηση προσδοκεί επιστροφή σε πλεονασματικούς προϋπολογισμούς (της τάξης των $7,4 δισ.) το 2020-21.

Ο ίδιος ο θησαυροφύλακας τόνισε πως ο προϋπολογισμός δεν έχει ιδεολογικό πρόσημο, αλλά διαμορφώθηκε με πραγματιστικά κριτήρια για να ανταποκριθεί σε πραγματικές ανάγκες της Αυστραλίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο προϋπολογισμός προβλέπει δαπάνες 75 δισ. δολαρίων για έργα υποδομής στην επόμενη δεκαετία. Αυτά συμπεριλαμβάνουν το δεύτερο αεροδρόμιο του Σίδνεϊ, στην περιοχή Badgerys Creek, με προϋπολογισμό έργου $5,6 δισ, την νέα μονάδα υδροηλεκτρικής ενέργειας στο Snowy και την σιδηροδρομική γραμμή Μελβούρνης-Μπρίσμπαν για τα φορτηγά τρένα. Επιπλέον $10 δισ. θα διατεθούν για την επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου, με σκοπό τη σύνδεση πόλεων και περιοχών.

ΑΥΞΗΣΗ ΔΑΠΑΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Σχεδόν όλοι οι Αυστραλοί πολίτες θα κληθούν να πληρώσουν περισσότερους φόρους, κυρίως λόγω της αύξησης της εισφοράς του Medicare κατά 0,5% – από 2% σε 2,5%.

Η αύξηση αυτή θα ισχύσει από την 1η Ιουλίου 2019 και θα επιφέρει στο κράτος έσοδα της τάξης των 8,2 δισ. στην επόμενη τετραετία, τα οποία θα αξιοποιηθούν για την χρηματοδότηση του Εθνικού Προγράμματος Ασφάλειας Ατόμων με Αναπηρία (National Disability Insurance Scheme). Πρόκειται για ένα από τα πιο φιλόδοξα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας στον κόσμο, ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα χρηματοδότησης, το οποίο καλύπτει τις ανάγκες όλων των ατόμων με αναπηρία, ηλικίας 5-75 ετών, ανάλογα με τον βαθμό αναπηρίας τους.

Το ατομικό εισοδηματικό όριο για την εισφορά αυξάνεται στα $21655 ενώ το οικογενειακό στα $36541 (με επιπλέον $3356 για κάθε εξαρτώμενο μέλος). Για τους συνταξιούχους, τα αντίστοιχα όρια διαμορφώνονται στα $34244 και $47760 αντιστοίχως. Έτσι, αν κάποιος έχει ετήσιο εισόδημα $25000, θα πληρώνει $125 για Medicare, ενώ αν βγάζει $100000, θα πληρώνει $500 (για τριμελή οικογένεια, το αντίστοιχο ποσό θα είναι $300).

Παράλληλα, και ως αντιστάθμισμα, ο προϋπολογισμός προβλέπει το ‘ξεπάγωμα’ του ύψους επιστροφών του Medicare από την 1η Ιουλίου. H αρχή θα γίνει με την αύξηση της συμμετοχής του Medicare στις αμοιβές των Οικογενειακών γιατρών (bulk billing), ενώ στην συνέχεια – και κατά την επόμενη διετία – θα επεκταθεί και στις επισκέψεις σε ειδικούς γιατρούς, καθώς και τις διαγνωστικές και αιματολογικές εξετάσεις. Παράλληλα ιδρύεται Ταμείο Εγγυήσεων Medicare, το οποίο θα διατηρεί τα έσοδα από την εισφορά Medicare και από μέρος του φόρου προσωπικού εισοδήματος. Η κυβέρνηση εξάλλου επιδιώκει στην εξοικονόμηση 1,29 δισ. από την προώθηση των γενοσήμων φαρμάκων, στο πλαίσιο πενταετούς συμφωνίας με τον οργανισμό Medicines Australia, ενώ και φάρμακα που βρίσκονται στην λίστα του PBS πάνω από δέκα χρόνια θα έχουν μειώσεις τιμών.

Τέλος, ο προϋπολογισμός προβλέπει την αύξηση της χρηματοδότησης των νοσοκομείων κατά 2,8 δισ. δολάρια.

ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Αυστραλοί πολίτες αφορά την οικονομική προσιτότητα στην αγορά κατοικίας, το κατά πόσον δηλαδή είναι σε θέση οικονομικά να αντεπεξέλθουν στις υψηλές τιμές των ακινήτων. Για τον σκοπό αυτό, η κυβέρνηση προχωρά στην λήψη μιας σειράς μέτρων, κάποια από τα οποία είχαν ήδη ανακοινωθεί.

Μεταξύ αυτών, το Πρόγραμμα Αποταμίευσης Πρώτης Κατοικίας (First Home Super Saver Scheme), το οποίο θα ευνοεί τους νεότερους, επιτρέποντάς τους την είσοδο στην αγορά κατοικίας. Το εν λόγω μέτρο θα επιτρέπει στους επίδοξους αγοραστές να δεσμεύουν ένα μέρος από τον μισθό τους, προ φόρων στον συνταξιοδοτικό λογαριασμό της επιλογής τους, από όπου όμως θα είναι δυνατόν να τα διαθέσουν ως προκαταβολή για στεγαστικό δάνειο. Αυτό το μέτρο αφορά ποσό μέχρι 30 χιλιάδες δολάρια (και σε κάθε περίπτωση όχι περισσότερα από 15 χιλιάδες ετησίως).

Παράλληλα, η κυβέρνηση θα προσφέρει κίνητρα στους ηλικιωμένους ιδιοκτήτες ώστε να πουλήσουν τα σπίτια τους (αρκεί να κατοικούν σε αυτά για πάνω από δέκα χρόνια) και να μετακομίσουν σε μικρότερα, προσθέτοντας μέχρι και 300 χιλιάδες δολάρια από το αντίτιμο πώλησης στον συνταξιοδοτικό τους λογαριασμό.

Την ίδια στιγμή, οι επενδυτές από το εξωτερικό που αγοράζουν ακίνητα θα καλούνται να καταβάλουν 5000 το χρόνο, αν το ακίνητό τους μένει ακατοίκητο για περισσότερους από έξι μήνες, ενώ δεν θα μπορούν να αγοράσουν περισσότερο από το 50% των νεόδμητων κτιρίων (θα απαγορεύεται η πώληση στους κατασκευαστές).

Ωστόσο, ούτε σ’ αυτόν τον προϋπολογισμό προβλέπεται η κατάργηση της φοροαπαλλαγής λόγω επενδυτικής ζημίας (negative gearing), αλλά το μέτρο θα τροποποιηθεί ως προς το ποιες δαπάνες εκπίπτουν του φόρου. Παράλληλα, η κυβέρνηση θα διαθέσει 375 εκατομμύρια για την ενίσχυση των υπηρεσιών ενίσχυσης των αστέγων γαι την επόμενη τριετία.

Η κυβέρνηση ελπίζει ότι με αυτά τα μέτρα θα μπορέσει να αυξήσει την προσφορά ακινήτων, ώστε να ανταποκριθεί στην ζήτηση, ωστόσο οι αναλυτές προβλέπουν ότι οι αλλαγές στην τιμή των ακινήτων θα είναι μηδαμινές

ΝΑΡΚΟΤΕΣΤ ΣΤΟΥΣ ΑΝΕΡΓΟΥΣ

Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα μέτρα του προϋπολογισμού είναι αυτό που αφορά την δοκιμαστική εφαρμογή του ελέγχου ναρκωτικών σε 5.000 νέους δικαιούχους προνοιακών επιδομάτων. Δεν είναι ακόμα σαφές με ποια κριτήρια θα επιλεγούν οι πέντε χιλιάδες υποψήφιοι, πάντως όσοι βρεθούν θετικοί για χρήση, δεν θα λαμβάνουν χρήματα στον λογαριασμό τους, αλλά θα τους χορηγείται χρεωστική κάρτα την οποία θα μπορούν να χρησιμοποιούν για πληρωμές, αλλά όχι για αναλήψεις και η οποία δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αγορά ορισμένων προϊόντων, όπως λ.χ. αλκοόλ. Αυτού του είδους η κάρτα έχει ήδη χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στην Δυτική Αυστραλία και την Νότια Αυστραλία, και θα επεκταθεί σε δύο ακόμη περιοχές από τον Σεπτέμβριο.

Παράλληλα, προβλέπονται ποινές για τους ανέργους που δεν εμφανίζονται σε συνεντεύξεις ανεύρεσης εργασίας και αντίστοιχα προγράμματα απασχόλησης, η αυστηρότητα των οποίων θα είναι ανάλογη με την παράβαση, ειδικότερα δε αν η αιτία της απουσίας σχετίζεται με την χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών.
Την ίδια στιγμή, το Centrelink θα προβεί σε προσλήψεις προσωπικού πλήρους απασχόλησης 250 ατόμων για τις ανάγκες του τηλεφωνικού κέντρου.

ΣΤΟ ΣΤΟΧΑΣΤΡΟ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Το τραπεζικό σύστημα δέχεται διπλό χτύπημα στον προϋπολογισμό. Υπολογίζεται ότι οι “τέσσερις μεγάλες” τράπεζες η ANZ, η Westpac, η NAB και η Commonwealth- θα κληθούν να πληρώσουν 6,2 δισ. σε νέους φόρους την επόμενη τετραετία, κάτι που μεταφράζεται σε 300 με 400 εκατομμύρια τον χρόνο για την καθεμία. Το μέτρο θα αφορά μόνο τις μεγαλύτερες τράπεζες, εκείνες δηλαδή με υποχρεώσεις που υπερβαίνουν τα 100 δισ.

Ο Υπουργός Οικονομικών προειδοποίησε τις τράπεζες να μην επιχειρήσουν να αυξήσουν τις χρεώσεις προς τους πελάτες τους, προκειμένου να καλύψουν το ύψος της εισφοράς: “Δεν μπορείτε να πείτε ψέματα στον πελάτη, αυτή δεν είναι μία εισφορά επί των καταθέσεων ή των στεγαστικών δανείων. Οι τράπεζες μπορούν μεν να αυξήσουν τις χρεώσεις προς τους πελάτες τους καθημερινά, κάτι που δεν συνιστώ, αλλά αν το κάνουν, τότε οι καταναλωτές μπορούν πάντα να τοποθετήσουν τα χρήματά τους αλλού, όπως σε μία περιφερειακή τράπεζα”. Σε μία προσπάθεια να διασφαλίσει ότι οι τράπεζες δεν θα μετακυλήσουν το κόστος στους καταναλωτές, η Αυστραλιανή Επιτροπή Ανταγωνισμού και Προστασίας Καταναλωτή θα διεξαγάγει έρευνα στο καθεστώς στεγαστικών δανείων μέχρι τις 30 Ιουνίου, καλώντας τις τράπεζες να δικαιολογήσουν αλλαγές και αυξήσεις στα δάνεια, τις χρεώσεις και τα επιτόκια.

Παράλληλα, η κυβέρνηση ιδρύει ένα νέο γραφείο τραπεζικού διαμεσολαβητή, την Αυστραλιανή Αρχή Οικονομικών Παραπόνων, με καθήκον την επίλυση των διαφορών μεταξύ των τραπεζών και των πελατών τους, ενώ όσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί θα αποδεικνύεται πως παρέβησαν τους κανόνες θα υφίστανται ποινές, σύμφωνα με το νέο Καθεστώς Ευθύνης Τραπεζικών Διοικήσεων.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΦΟΡΟΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Το σημαντικότερο μέτρο που αφορά τον επιχειρηματικό κόσμο, είναι η εντατικοποίηση των προσπαθειών για την φορολόγηση των πολυεθνικών επιχειρήσεων, με αυστηρές ποινές για την φοροδιαφυγή. Η κυβέρνηση επιδιώκει να εισπράξει 4 δισ. από αυτό το μέτρο, μόνο κατά το τρέχον οικονομικό έτος. Κατά τ’ άλλα, θα προσπαθήσει να νομοθετήσει για όλα τα φορολογικά μέτρα ύψους 48 δισ. που περιλαμβάνονταν στο προεκλογικό πρόγραμμα του Συνασπισμού.

Ωστόσο, τα μέτρα που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό δεν είναι ευχάριστα για τις επιχειρήσεις, ιδιώς για όσες απασχολούν αλλοδαπούς εργάτες, καθώς θα κληθούν να πληρώσουν 1,2 δισ. σε εισφορές για την απασχόλησή τους. Συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις με τζίρο μεγαλύτερο από 10 εκ. θα πληρώνου προκαταβολή 5000 για κάθε αλλοδαπό με βίζα μόνιμης εργασίας και 1800 για κάθε κάτοχο προσωρινής άδειας (Temporary Skill Shortage – η πρώην βίζα 457). Τα αντίστοιχα ποσά για επιχειρήσεις με τζίρο μικρότερο από 10 εκ. θα είναι 3000 και 1200 δολάρια.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η κατάργηση της άδειας παραμονής 457 θα κοστίσει στο κράτος $65,3 εκ. την επόμενη τετραετίας, αλλά η κυβέρνηση θεωρεί ότι από τις αιτήσεις για την νέα βίζα, θα εισπράξει περί τα $410 εκ.

Στόχος της κυβέρνησης είναι τα έσοδα από την εισφορά των εργοδοτών να αξιοποιηθούν για τη χρηματοδότηση 300 χιλιάδων προγραμμάτων μαθητείας και επαγγελματικής κατάρτισης την επόμενη τετραετία, με στόχο την επανένταξη ανέργων στην αγορά εργασίας. Παράλληλα η κυβέρνηση θα συνεχίσει την καταπολέμηση της μαύρης εργασίας, επεκτείνοντας τους ελέγχους στους εργολάβους καθαρισμού και αποστολών, επιδιώκοντας την είσπραξη εσόδων της τάξης των 318 εκ.

Όσο για το μέτρο της αυτόματης φοροαπαλλαγής της τάξης των 20 χιλιάδων για τις μικρές επιχειρήσεις, παραμένει ως έχει.

ΝΑΙ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ, ΟΧΙ ΣΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ

Ο φετινός προϋπολογισμός μεγαλώνει το χάσμα μεταξύ της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με τις μικρότερες βαθμίδες. Έτσι, ενώ για τα σχολεία, η κυβέρνηση υιοθετεί ένα μοντέλο χρηματοδότησης ανάλογα με τις ανάγκες, το οποίο προβλέπει δαπάνες 18,76 δισ. για την επόμενη δεκαετία, η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων θα μειωθεί κατά 2,5%, ήτοι ζημία 2,9 δισ. η οποία κατά κάποιον τρόπο θα μετακυλιστεί στους φοιτητές, οι οποίοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με αυξήσεις στα δίδακτρα και μειώσεις στον χρόνο αποπληρωμής των σπουδαστικών δανείων HELP. Οι φοιτητές θα κληθούν να πληρώσουν επιπλέον $2000-3600 για τετραετείς σπουδές, ήτοι 1,8% επιπλέον το επόμενο έτος και 7,5% περισσότερα μέχρι το 2022. Παράλληλα, το εισοδηματικό όριο από το οποίο ξεκινά η αποπληρωμή του φοιτητικού δανείου μειώνεται από τα 55 χιλιάδες δολάρια στα 42 χιλιάδες δολάρια ετησίως, με ισχύ από τον επόμενο Ιούλιο.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΜΥΝΑ

Χωρίς σημαντικές αλλαγές θα συνεχίσει η χρηματοδότηση των αμυντικών αναγκών της Αυστραλίας. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, οι αμυντικές δαπάνες θα αυξηθούν στο 2% του ΑΕΠ μέχρι το 2021-22, γρηγορότερα από ό,τι αρχικά είχε σχεδιαστεί. Παράλληλα, κι ενώ προβλέπεται η δαπάνη για το 2020-21 να ανέλθει στα 42 δισ. δολάρια, αντί των 34,6 δισ. που είχαν εξαγγελθεί, η κυβέρνηση επιδιώκει να εξοικονομήσει 304 εκατομμύρια στην επόμενη δεκαετία, από μειώσεις του αριθμού των συμβούλων και εργολάβων του αμυντικού τομέα.

Την ίδια στιγμή, η διεθνής βοήθεια θα υποστεί περικοπές της τάξης των 300 εκατομμυρίων την επόμενη τετραετία.