Με το ζήτημα της συνταγματικής αναγνώρισης των αυτόχθονων της Αυστραλίας να βρίσκεται πάλι στο προσκήνιο, ανεξάρτητη αρμόδια επιτροπή πρότεινε στους πολιτικούς αρχηγούς της χώρας τη διενέργεια δημοψηφίσματος, με σκοπό την εγκαθίδρυση μόνιμου σώματος αντιπροσώπευσης στο κοινοβούλιο.
Πρόκειται για τη μοναδική πρόταση της αναφοράς που συνέταξε η επιτροπή, υιοθετώντας την κοινή δήλωση του Εθνικού Συνταγματικού Συνεδρίου Αυτοχθόνων Αυστραλών στο Uluru το Μάιο.
Η επιτροπή, ονόματι Referendum Council, που συστάθηκε το 2015 με στόχο να βρει ένα εφικτό μονοπάτι για τη συνταγματική αναγνώριση των αυτόχθονων Αυστραλών, συναντήθηκε με τους Τέρνμπουλ και Σόρτεν τη Δευτέρα.
Ωστόσο, η ειδική επιτροπή κάνει λόγο για μια «Φωνή Αυτοχθόνων» τη δύναμη και τις λειτουργίες της οποίας θα καθορίσει το ομοσπονδιακό κοινοβούλιο, σε αντίθεση με το αίτημα της Συνόδου του Uluru για την θέσπιση ενός κοινοβουλευτικού σώματος Αυτοχθόνων ως ουσιαστική δομική αλλαγή και όχι απλώς συμβολική.
Συγκεκριμένα, η πρόταση αναθέτει ρητά στη νομοθεσία του κοινοβουλίου να ορίσει τη σύσταση, τον τρόπο αντιπροσώπευσης και τις συμβουλευτικές λειτουργίες του σώματος.
Ο πρωθυπουργός, Μάλκολμ Τέρνμπουλ, χαρακτήρισε μεν την πρόταση «σημαντική ιδέα» αλλά εμφανίστηκε σκεπτικός σχετικά με την ασάφειά της σε λεπτομέρειες και τη διαδικασία εθνικής ψηφοφορίας, καθώς λόγω προηγούμενης εμπειρίας υποστηρίζει ότι το ζήτημα της συνταγματικής αναθεώρησης είναι διόλου εύκολη διαδικασία και απαιτεί ισχυρή στήριξη από όλες τις πλευρές.
«Πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι οποιεσδήποτε προτεινόμενες αλλαγές ανταποκρίνονται τόσο στις προσδοκίες των πρώτων κατοίκων της Αυστραλίας, αλλά και επίσης ενώνουν όλους τους Αυστραλούς επειδή πρόκειται για μια ψήφο που αφορά όλους τους Αυστραλούς», είπε ο πρωθυπουργός.
Από την πλευρά του, ο Εργατικός ηγέτης, Μπιλ Σόρτεν, αναγνώρισε τους στόχους της αναφοράς για να συμπεριληφθεί μια ισχυρή φωνή αυτοχθόνων στη βουλή και να προχωρήσει η διαδικασία για την υπογραφή Συνθήκης.
Τις επιφυλάξεις τους για τη πρόταση της επιτροπής εξέφρασαν δύο αυτόχθονες βουλευτές των Εργατικών, υποστηρίζοντας ότι δεν προβλέπει ξεκάθαρη λύση για συνταγματική αναθεώρηση.
«Δε νομίζω ότι έχουμε μια καθαρή προοπτική σχετικά με το αν κάποια συνταγματική αναθεώρηση θα πραγματοποιηθεί ή όχι. Από τη δική μας πλευρά είμαστε φυσικά ανοιχτοί σε αυτό. Δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο η πλευρά της κυβέρνησης είναι όσο ανοιχτοί είμαστε εμείς στην πρόταση» δήλωσε στο «7.30» του ABC, ο γερουσιαστής Δυτικής Αυστραλίας, Pat Dodson.
Την άποψη ότι η Αυστραλία βρίσκεται μακριά από την προοπτική συνταγματικής κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των αυτοχθόνων διατύπωσε και η βουλευτής Νέας Νότιας Ουαλίας, Linda Burney,η πρώτη γυναίκα αυτόχθονη που εξελέγη στη Βουλή των Αντιπροσώπων, η οποία τελεί καθήκοντα σκιώδους υπουργού Κοινωνικών Υπηρεσιών. Η κ. Burney χαρακτήρισε την πρόταση της επιτροπής «περιοριστική» για την κατάλληλη αναγνώριση των αυτοχθόνων και μίλησε για προσέγγιση που δεν αντιμετωπίζει το μείζον ζήτημα διακριτικής μεταχείρισης λόγω φυλής.
