Επανάληψη τον Σεπτέμβριο της προσπάθειας των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό επιμένει να βλέπει η ελληνοκυπριακή (ε/κ) πλευρά σε επίπεδο κυβέρνησης, ωστόσο αυξάνονται οι ενδείξεις κινδύνου πως μπαίνουμε ξανά σε μια μετα-Ανάν εποχή. Με το διεθνές ενδιαφέρον σταδιακά να υποβαθμίζεται και τη διαίρεση να γίνεται όλο και πιο απτή πραγματικότητα τα επόμενα χρόνια.
Κάθε μια από τις πλευρές έχει τη δική της αντίληψη της πραγματικότητας που έφερε με την άδοξη ολοκλήρωσή της η διάσκεψη για την Κύπρο στο Κραν Μοντανά. Από την ε/κ πλευρά προωθείται η ανάγνωση πως δεν έχει τελειώσει τίποτα ακόμα και ότι η προοπτική συνάντησης σε υψηλό επίπεδο με συμμετοχή των πρωθυπουργών υπάρχει. Εφόσον τηρηθούν ορισμένες προϋποθέσεις που προτάσσει, είναι ακόμα ανοιχτή, και εφόσον βέβαια προχωρήσει στο επόμενο στάδιο της καριέρας του ο Έσπεν Μπαρθ Άιντε ο οποίος από προασπιστής της ευρωπαϊκής διάστασης της λύσης έγινε αρνητικός παράγοντας για την κυβερνητική παράταξη.
Από τουρκοκυπριακής (τ/κ) πλευράς, ωστόσο, έρχεται ένα εντελώς διαφορετικό μήνυμα. Η τ/κ ηγεσία, με τη συνδρομή και των δημόσιων δηλώσεων της τουρκικής πλευράς, μεταφέρει μια αίσθηση απογοήτευσης και επιμένει πως εκ των πραγμάτων η οποιαδήποτε νέα προσπάθεια θα περιέχει χειρότερες ρυθμίσεις από ό,τι τα όσα συζητήθηκαν. Αν και μετά τις αρχικές τοποθετήσεις περί αλλαγής των παραμέτρων του ΟΗΕ οι δημόσιες δηλώσεις των Τούρκων αξιωματούχων μετριάστηκαν, η τουρκική πλευρά πλέον επενδύει επικοινωνιακά στις έρευνες της Κυπριακής Δημοκρατίας για φυσικό αέριο, συνδυάζοντάς τες με αναφορές σε μη εποικοδομητική στάση των Ελλληνοκυπρίων και επιχειρώντας να δημιουργήσει εντυπώσεις με την κάθοδο του Barbaros και αναφορές σε δικές της έρευνες.
Κάπου εκεί στη μέση βρίσκονται και τα σενάρια του ΟΗΕ, τα οποία θα ήθελαν επανάληψη της προσπάθειας, όμως κρατούν μικρό καλάθι, αφενός γιατί η σημερινή συγκυρία δεν προσφέρεται και χρειάζεται να περάσει η αρχική απογοήτευση και το μούδιασμα της αποτυχίας, και αφετέρου για να μην ερμηνευθεί η όποια προσπάθειά τους ως πίεση.
ΤΟ ΑΙΣΙΟΔΟΞΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
Το σενάριο της ε/κ πλευράς δεν είναι απαραίτητα μόνο προϊόν των προεκλογικών αναγκών του Νίκου Αναστασιάδη, αλλά εδράζεται και στο γεγονός πως η επανένωση της Κύπρου εξακολουθεί να αποτελεί ζητούμενο για τη διεθνή κοινότητα και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά κυρίως και στη διαπίστωση πως τουλάχιστον όσον αφορά την ασφάλεια και τις εγγυήσεις, τα Ηνωμένα Έθνη και η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζουν πως δεν μπορεί σήμερα η Τουρκία να επιμένει σε επεμβατικά δικαιώματα και εγγυήσεις μιας τρίτης χώρας σε ένα κράτος μέλος της ΕΕ.
Ε/κ κυβερνητικές πηγές εκτιμούν πως μετά τη λήξη του συμβολαίου του ο Έσπεν Μπαρθ Άιντε θα αναχωρήσει εντελώς από το Κυπριακό για να επικεντρωθεί στις εκλογές στη Νορβηγία, ενώ αναμένουν και τον διορισμό ενός νέου ειδικού συμβούλου του γ. γ. του ΟΗΕ.
Μια νέα πρωτοβουλία παράτασης της διαδικασίας που φαίνεται να έληξε άδοξα στο Κραν Μοντάνα, θα περιλαμβάνει τη συνάντηση των μερών που συμμετείχαν στη διάσκεψη, αυτή τη φορά σε επίπεδο πρωθυπουργών στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της ολομέλειας της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Σε αυτή τη συνάντηση, η οποία αν το Κραν Μοντάνα είχε θετική κατάληξη θα γινόταν ίσως και μέσα στο καλοκαίρι, θα συζητηθούν τα θέματα ασφάλειας και εγγυήσεων στα οποία διαπιστώθηκε χάσμα απόψεων από τον Αντόνιο Γκουτέρες. Υπενθυμίζεται πως στα συμπεράσματά του της 30ής Ιουνίου, ο κ. Γκουτέρες εκτιμούσε πως θέματα όπως κατά πόσο θα υπάρξει ρήτρα συνολικής αποχώρησης ή αναθεώρησης της παρουσίας των στρατευμάτων ήταν κάτι που θα αποφασιζόταν με τη συμμετοχή των εγγυητριών στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο.
Το ποιο θα είναι το πλάνο των Ηνωμένων Εθνών παραμένει άγνωστο, αν και κυβερνητικές πηγές που μέχρι πρότινος θεωρούσαν τον κ. Άιντε αξιόπιστο, πλέον θεωρούν πως πρέπει να γίνει ενδελεχής ενημέρωση των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας έτσι ώστε να ακουστεί και η ε/κ εκδοχή των γεγονότων. Το σίγουρο είναι, όπως ανακοινώθηκε επισήμως από τον ΟΗΕ, πως ο ειδικός σύμβουλος μένει στη θέση του μέχρι το τέλος του συμβολαίου του. Διπλωματικές πηγές δεν αποκλείουν να παραταθεί η συμμετοχή του στις προσπάθειες για το Κυπριακό εφόσον υπάρξει νέα προσπάθεια.
ΔΥΟ… ΕΝΤΟΣ ΕΕ;
Για πρώτη φορά η ε/κ πλευρά έρχεται αντιμέτωπη με την ανάγκη να καταρτίσει ένα ρεαλιστικό σχέδιο Β’ για την επόμενη ημέρα μιας συνολικής κατάρρευσης του Κυπριακού. Μπορεί η ε/κ πλευρά να θεωρεί πως μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση εάν περάσουμε στο business as usual και απλά ακολουθήσει ακόμα μια προσπάθεια από τα Ηνωμένα Έθνη, όμως τα πράγματα δεν είναι ξεκάθαρα πώς θα κινηθούν αν η Τουρκία προχωρήσει προς την αναβάθμιση του ψευδοκράτους.
Μάλιστα για πρώτη φορά σε ε/κ πολιτικούς κύκλους ακούγεται δειλά η σκέψη αναφορικά με το πώς θα μπορούσε να υπάρξει λύση ομοσπονδίας όταν για δεύτερη φορά δύο ηγέτες που ενεργά την επεδίωκαν δεν κατάφεραν να καταλήξουν. Και εκεί γίνονται αναφορές ακόμα και για αναγνώριση έναντι εδάφους και στήριξη των Τ/Κ για ένταξη στην ΕΕ, ιδέα περιθωριακή, αλλά αρκετά πιο υπαρκτή από ό,τι στο παρελθόν.
