Την Αυστραλία περιοδεύει αυτές τις μέρες ο πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (ΔΕΦΝΚ), Γιώργος Στασινάκης, και στο πλαίσιο της περιοδείας του αυτή μίλησε την Τρίτη στο Ελληνικό Κέντρο της Μελβούρνης και παρουσίασε το νέο του βιβλίο.
Όπως είπε ο κ. Στασινάκης, η ΔΕΦΝΚ είναι ένας μοναδικός καζαντζακικός φορέας μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που δρα στις πέντε ηπείρους και συνεχίζει με σοβαρότητα την προβολή του έργου του μεγάλου Κρητικού.
Ο Γιώργος Στασινάκης στην Αυστραλία παρουσιάζει τη ζωή και το έργο του συγγραφέα, την ελληνικότητά του, την ποίησή του, τις ταξιδιωτικές του αφηγήσεις και τις σχέσεις του με την Κρήτη.
Ο κ. Στασινάκης επισκέφθηκε ήδη το Περθ, την Αδελαΐδα, τη Μελβούρνη (από χθες βρίσκεται στην Καμπέρα) και στη συνέχεια θα επισκεφθεί το Μπρίσμπαν (19 και 20 Νοεμβρίου) και το Σίδνεϊ (22 Νοεμβρίου).
Επίσης, στη Νέα Ζηλανδία, στο Ουέλινγκτον, στις 23 και στο Όκλαντ στις 24 Νοεμβρίου, στην Ιαπωνία (Κιότο) στις 26 Νοεμβρίου, στη Νότια Κορέα (Σεούλ) στις 29 Νοεμβρίου, στο Πεκίνο την 1η Δεκεμβρίου, σε Διεθνές Συνέδριο με τη συμμετοχή 10 ομιλητών με θέμα «Ο Καζαντζάκης, 60 χρόνια μετά», και επίσης στο Πεκίνο στις 2 Δεκεμβρίου, στην Παγκόσμια Γενική Συνέλευση της ΔΕΦΝΚ.
Η Διεθνής Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη έχει παραρτήματα σε 128 χώρες και 8.500 μέλη. Φέτος οργανώνει και εκδηλώσεις για πρώτη φορά στοΑνόι του Βιετνάμ στις 4 Δεκεμβρίου, στο Βιεντιάν του Λάος στις 5 Δεκεμβρίου και στην Μπανγκόκ (Ταϋλάνδη) στις 6 Δεκεμβρίου.
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ – ΖΟΡΜΠΑΣ: ΜΙΑ ΑΛΗΘΙΝΗ ΦΙΛΙΑ»
Στη Μελβούρνη ο κ. Στασινάκης παρουσίασε το βιβλίο του «Καζαντζάκης – Ζορμπάς: Μια αληθινή φιλία» εκδόσεις Καστανιώτη. Για το βιβλίο του αυτό, ο κ. Στασινάκης έδωσε συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη από όπου αναδημοσιεύουμε κάποια αποσπάσματα:
Πώς ξεκίνησε η ιδέα της συγγραφής του βιβλίου «Καζαντζάκης – Ζορμπάς: Μια αληθινή φιλία»;
-Η Ελένη Καζαντζάκη μου μιλούσε συχνά στη Γενεύη όπου ζούσε για τον «περίφημο» Ζορμπά και τον θαυμασμό που του είχε ο Νίκος Καζαντζάκης. Με την ίδρυση της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (ΔΕΦΝΚ) είχα την ευκαιρία και την τύχη να επισκεφτώ τους τόπους που είχαν σχέση με τους δύο φίλους και να γνωρίσω εγγόνια και δισέγγονα του Ζορμπά στη Μακεδονία, τα Σκόπια, την Καλαμάτα, την Αθήνα και την Ξάνθη. Τέλος, διάβασα μελέτες και μαρτυρίες, ερεύνησα αρχεία εφημερίδων και περιοδικών που αναφέρονται στον Καζαντζάκη και τον Ζορμπά. Αποφάσισα έτσι, με την ευκαιρία συμπλήρωσης 60 χρόνων από το θάνατο του μεγάλου Κρητικού να δημοσιεύσω αυτό το βιβλίο.
Πότε ο Νίκος Καζαντζάκης γνωρίζει τον Ζορμπά;
Το 1914 στο Άγιον Όρος (και όχι στον Πειραιά) όπου βρισκόταν με τον Άγγελο Σικελιανό. Ο Ζορμπάς είχε πάει εκεί για να γίνει καλόγερος. Ο πατέρας του Φιλάρετος είχε ασπαστεί εκεί την μοναχική ζωή πριν μερικά χρόνια.
Η φιλία τους ήταν βαθιά. Γι’ αυτό έγραψε ο Καζαντζάκης ότι «ο Ζορμπάς με έμαθε να αγαπώ τη ζωή και να μη φοβούμαι το θάνατο»;
Αλήθεια, ήταν βαθιά η φιλία τους. Θα αναφερθώ σε ένα άλλο απόσπασμα του βιβλίου «Αναφορά στον Γκρέκο»: «Στη ζωή μου οι πιο μεγάλοι μου ευεργέτες στάθηκαν τα ταξίδια και τα ονείρατα.
Από τους ανθρώπους, ζωντανούς και πεθαμένους, πολύ λίγοι βόηθησαν τον αγώνα μου. Όμως, αν ήθελα να ξεχωρίσω ποιοι άνθρωποι αφήκαν βαθύτερα τ’ αχνάρια τους στην ψυχή μου, ίσως να ξεχώριζα τον Όμηρο, το Βούδα, το Νίτσε, τον Μπέρξονα και το Ζορμπά… Αν ήταν στη ζωή μου να διάλεγα ένα ψυχικό οδηγό, έναν Γκουρού, όπως λένε οι Ιντοί, ένα Γέροντα, όπως λένε οι καλόγεροι στο Άγιον Όρος, σίγουρα θα διάλεγα το Ζορμπά».
Ποια η σχέση του Γιώργου Ζορμπά με το λογοτεχνικό ήρωα του Καζαντζάκη Αλέξη Ζορμπά;
Ανέφερα προηγουμένως τη γνωριμία τους στο Άγιον Όρος. Έπειτα σημειώνω την εκμετάλλευση λιγνιτωρυχείου στη Μάνη και όχι στην Κρήτη. Ο Ζορμπάς δεν γνώρισε ποτέ την μαντάμ Ορτάνς κ.λπ. Ο Καζαντζάκης βασίστηκε στην πραγματική ιστορία των σχέσεων με τον Ζορμπά. Ωστόσο μετέπλασε τον αληθινό άνθρωπο και τον έκανε ήρωα ενός μυθιστορήματος, δηλαδή μιας μυθοπλασίας.
Γράφετε ότι ο Καζαντζάκης καθιερώθηκε ως διάσημος συγγραφέας όταν έγραψε το μυθιστόρημα «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά». Μπορείτε να αιτιολογήσετε την άποψή σας;
Έγινε πράγματι γνωστός μ’ αυτό το μυθιστόρημα, αν και ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του ποιητή. Στη Γαλλία έγινε προπάντων το 1954 γνωστός, όταν πήρε στο Παρίσι το «βραβείο για το καλύτερο ξένο βιβλίο που βγήκε στη Γαλλία».
Η μεταφορά του έργου στην κινηματογραφική ταινία του έργου «Ζορμπάς ο Έλληνας» δεν άνοιξε διάπλατα το δρόμο σε παγκόσμιο επίπεδο; Αλήθεια πώς ξεκίνησε αυτή η ιδέα;
Είναι αλήθεια ότι το κινηματογραφικό αυτό έργο τον έκανε παγκοσμίως διάσημο. Η ιδέα της μεταφοράς του έργου οφείλεται στον Μιχάλη Κακογιάννη, την Ελένη Καζαντζάκη και τον Μίκη Θεοδωράκη.
Είναι αλήθεια ότι η οικογένεια Ζορμπά έκανε παράπονα για τη στρεβλή παρουσίαση της πραγματικής εικόνας του Ζορμπά;
Τα παράπονα που αναφέρετε έγιναν το 1957 για το βιβλίο. Πρώτος, ο γιος του Μανώλης επισκέφτηκε τον διευθυντή της «Νέας Εστίας» και του ζήτησε να αποκαταστήσει την μνήμη του πατέρα του, πράγμα το οποίο δεν έγινε. Ο δεύτερος γιος Ανδρέας, αντισυνταγματάρχης εν αποστρατεία, σε επιστολή του προς τον Καζαντζάκη, τον κατηγορεί για «ύβρη» στον πατέρα του και την οικογένειά του. Ο Καζαντζάκης του απάντησε: «Σπάνια αγάπησα και τίμησα άνθρωπο όπως τον Ζορμπά. Τον παράστησα στα γραπτά μου, ως έναν ανώτερο, ελεύθερο άνθρωπο κι είναι τώρα ένδοξος για χιλιάδες ανθρώπους στην Ευρώπη και στην Αμερική… Αυτά έκανα για τον πατέρα και τώρα ο γιος παραπονάται».
Η εργασία σας προσφέρει και πολλά στοιχεία που βρήκατε από την οικογένεια Ζορμπά. Πώς ανακαλύψατε αυτά τα στοιχεία;
Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω στο Βελιγράδι και μετά στην Ελλάδα την Anna Gajger και τον Vaguelis Jada, εγγόνια του Ζορμπά και παιδιά της κόρης του Κατίνας, τον Γιώργο Κεχάεφ-Κεχαγιά, γιο της πρωτότοκης κόρης του Ζορμπά Ανδρονίκης, που διέμενε στην Καλαμάτα και την Εβίτα Κεχαγιά-Βαρέλα, κόρη του Γ. Κεχάεφ και δισέγγονη του Ζορμπά, που διαμένει στην Ξάνθη.
Πού ζει σήμερα η οικογένεια Ζορμπά; Ποιοι είναι οι απόγονοί της;
Από ό,τι γνωρίζω, οι περισσότεροι ζουν στην Ελλάδα, τη Σερβία και τις ΗΠΑ. Ελάχιστοι προσπαθούν να διατηρήσουν τη μνήμη του θρυλικού Ζορμπά.
Ποια είναι η απήχηση του έργου του Νίκου Καζαντζάκη στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο κόσμο;
Το έργο προωθείται χάρη στις ανιδιοτελείς δραστηριότητες των μελών μας και των συμπαθούντων στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο και σε συνεργασία με πολλούς φορείς. Πολλά οφείλονται επίσης και στις νέες μεταφράσεις που πληθαίνουν.
Ποια βιβλία του Καζαντζάκη είναι τα πιο αγαπημένα σας;
Ασκητική, Οδύσσεια, Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, Αναφορά στον Γκρέκο και Ταξιδεύοντας – Ισπανία και Αγγλία.
Ποια φράση σας έχει μείνει από το έργο του Νίκου Καζαντζάκη;
“Χρέος έχουμε, πέρα από τις ατομικές έγνοιες, πέρα από τις βολικές μας συνήθειες, πιο πάνω από τον εαυτό μας, να θέσουμε ένα σκοπό, κι αυτόν, μέρα και νύχτα, αψηφώντας τα γέλια, την πείνα ή το θάνατο, να μοχθούμε να τον φτάσουμε. Όχι να τον φτάσουμε μια περήφανη ψυχή, ευτύς ως φτάσει στο σκοπό της τον μετατοπίζει ακόμα πιο πέρα, όχι να τον φτάσουμε, παρά να μη σταματήσουμε ποτέ στον ανήφορο. Έτσι μονάχα αποχτάει η ζωή ευγένεια κι ενότητα”.
