Από το 1972 η 5η Ιουνίου κάθε χρόνου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, με στόχο την ενημέρωση του παγκόσμιου κοινού για τα περιβαλλοντικά προβλήματα του Πλανήτη μας.
Η απόφαση αυτή λήφθηκε τον Δεκέμβριο του 1972 στην Α’ Διάσκεψη για το Περιβάλλον στη Στοκχόλμη, πρωτεύουσα της Σουηδίας, που διοργανώθηκε υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, με στόχο να υπενθυμίσει στους κατοίκους του Πλανήτη μας ότι το μέλλον της ανθρωπότητας είναι άμεσα συνυφασμένο με το μέλλον των οικοσυστημάτων.
Για το 2017 το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος είναι «Η διασύνδεση των ανθρώπων με τη φύση». Δυστυχώς, τα διεθνή μέσα ενημέρωσης δεν ασχολήθηκαν με το θέμα αυτό σε επαρκή βαθμό, ούτως ώστε να γίνει αντιληπτή σε παγκόσμιο επίπεδο η υπαρξιακή σχέση της ανθρωπότητας με τη διατήρηση της βιωσιμότητας του φυσικού περιβάλλοντος, στο πλαίσιο του οποίου ζει και δραστηριοποιείται.
Και αυτό παρά το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που δημοσιοποίησε η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή, από το 1880 μέχρι τις ημέρες μας η μέση παγκόσμια θερμοκρασία αυξήθηκε κατά 1 σχεδόν βαθμό Κελσίου, και την προειδοποίηση των επιστημόνων πως οι επιπτώσεις για τη ζωή στον Πλανήτη μας θα είναι καταστροφικές, εάν η αύξηση της θερμοκρασίας μέχρι τα τέλη του 21ου αιώνα υπερβεί τους 2 βαθμούς Κελσίου.
Οι αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ανερχόμενης θερμοκρασίας είναι εμφανείς σε πολλές περιοχές του Πλανήτη. Για παράδειγμα, από το 1901 μέχρι πρόσφατα η ποσότητα του πάγου έχει μειωθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα η στάθμη της θάλασσας να έχει αυξηθεί, γεγονός που κάποιες παραθαλάσσιες περιοχές κινδυνεύουν να κατακλυστούν από τα ύδατα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με δημοσίευμα στην εφημερίδα The Age (19/11/17) το σύμπλεγμα των νησιών γνωστό ως Fiji Islands, στον Νότιο Ειρηνικό Ωκεανό, προγραμματίζει να μεταφέρει 40 χωριά σε υψηλές περιοχές για να αποφύγουν τον κατακλυσμό τους από την ανερχόμενη επιφάνεια της θάλασσας. Στην πρόσφατη 23η Σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, η οποία έλαβε χώρα στη Βόννη της Γερμανίας, προέδρευσε ο Πρόεδρος των εν λόγω νησιών, σίγουρα για συμβολικούς λόγους.
Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα πορίσματα μιας πρόσφατης έρευνας από επιστήμονες της Βρετανίας και της Ολλανδίας από τα στοιχεία που σχετίζονται με τις 1692 μεγαλύτερες πόλεις του κόσμου κατά την περίοδο 1950-2015.
Σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα, κατά το διάστημα 1950-2015 το 27% των μεγάλων πόλεων της Γης και το 65% του παγκόσμιου αστικού πληθυσμού βίωσαν θερμοκρασίες πάνω από τη μέση παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η άνοδος της θερμοκρασίας ορισμένων πόλεων θα έχει επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων τους, στην οικονομία τους, καθώς και σε ζωτικούς φυσικούς πόρους όπως το νερό.
Οι εκτιμήσεις βασίζονται στην βάσιμη υπόθεση ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου θα συνεχίσουν να αυξάνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του τρέχοντος αιώνα. Αν αυτό συμβεί, τότε, πάλι σύμφωνα με την εν λόγω μελέτη, μία στις τέσσερις από τις πολυπληθέστερες πόλεις του κόσμου ενδέχεται να αντιμετωπίσει θερμοκρασίες αυξημένες κατά 7 βαθμούς Κελσίου έως το 2100, ενώ για το 5% των πόλεων η άνοδος της θερμοκρασίας μπορεί να φθάσει ή και να ξεπεράσει τους 8 βαθμούς.
Οι ίδιοι ερευνητές είναι της γνώμης ότι ένα μέρος της αύξησης της θερμοκρασίας γύρω στους δύο βαθμούς Κελσίου σε ορισμένες πολυπληθείς πόλεις έως το 2050, θα οφείλεται στο γεγονός ότι οι χώροι πράσινου και νερού (πάρκα, λίμνες κ.α.), οι οποίοι αντισταθμίζουν εν μέρει την ζέστη, αντικαθίστανται από τσιμεντένιες οικοδομές και δρόμους. Η κατάσταση επιδεινώνεται περαιτέρω από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, την καύση λιγνίτη για την παραγωγή ενέργειας, και από άλλους βιομηχανικούς παράγοντες.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η άνοδος της θερμοκρασίας, η λειψυδρία, η ερημοποίηση ολόκληρων περιοχών, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι επιδημίες και η εξαφάνιση πολλών ειδών από τον Πλανήτη, είναι φαινόμενα που καταδεικνύουν ότι βρισκόμαστε σε μια μόνιμη, πλέον, παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
ΗΓΕΤΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ
Ιδιαίτερη βαρύτητα στον αγώνα για την προστασία του περιβάλλοντος έχει το κοινό μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και του Πάπα Φραγκίσκου, που εκδόθηκε την 1η Σεπτεμβρίου 2017, με την ευκαιρία της «Παγκόσμιας Ημέρας Προσευχών για την προστασία της Δημιουργίας».
Στο κοινό μήνυμα, που δόθηκε στη δημοσιότητα ταυτόχρονα από το Φανάρι και από το Βατικανό, οι δύο Ιεράρχες τονίζουν πως η Γη μάς έχει δοθεί ως ιερό δώρο και κληρονομιά, και ως εκ τούτου ως ανθρωπότητα είμαστε υπεύθυνοι για την κατάστασή της. Επίσης υπογραμμίζουν ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει σε μεγαλύτερο βαθμό τους συνανθρώπους μας που ζουν στη φτώχεια απανταχού της Γης.
Στο εν λόγω μήνυμά τους απηύθυναν και επείγουσα έκκληση στους πολιτικούς ιθύνοντες, επισημαίνοντας τα ακόλουθα:
«Απευθύνομεν επείγουσαν έκκλησιν προς τους υπευθύνους εις την κοινωνίαν, την οικονομίαν, την πολιτικήν και τον πολιτισμόν, να ακούσουν την κραυγήν της Γης και να ασχοληθούν με τας ανάγκας των ενδεών και των περιθωριοποιημένων, αλλά πρωτίστως να ανταποκριθούν εις το αίτημα εκατομμυρίων ανθρώπων και να προαγάγουν την παγκόσμιον συναίνεσιν διά την αποκατάστασιν της πληγωμένης δημιουργίας».
Για πολλά χρόνια ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, παράλληλα με τα θρησκευτικά του καθήκοντα, δραστηριοποιείται σε διεθνή κλίμακα σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον. Έχει διοργανώσει έξι διεθνή, δια-θρησκευτικά συνέδρια σχετικά με το παγκόσμιο οικολογικό πρόβλημα των ποταμών και των θαλασσών, πρωτοβουλίες που του έχουν αποδώσει τον τίτλο του «Πράσινου Πατριάρχη», ενώ έχει λάβει πολλά σημαντικά βραβεία στον αγώνα του για την διάσωση του περιβάλλοντος.
Όταν πριν από λίγες εβδομάδες ο τυφώνας Χάρβεϊ έπληξε τις νότιες περιοχές των ΗΠΑ, ο Οικουμενικός Πατριάρχης εξέφρασε τη βαθύτατη θλίψη του για τα θύματα, και τόνισε την αναγκαιότητα να είμαστε καλοί, και σοφοί διαχειριστές, του περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Η συνεχιζόμενη καταστροφή από τον τυφώνα Χάρβεϊ στην περιοχή των ακτών του Κόλπου του Τέξας και ιδιαίτερα στο Χιούστον, την τέταρτη μεγαλύτερη πόλη των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι μια δραματική υπενθύμιση της τρομακτικής δύναμης της φύσης.
Όλοι καλούμαστε να συμμετάσχουμε στη διάσωση και διαφύλαξη του κόσμου μας, ενασχολούμενοι με το νευραλγικό ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, και με το πώς επηρεάζει τον Πλανήτη μας».
Πιο πρόσφατα, συγκεκριμένα στις 13 Νοεμβρίου 2017, ο Οικουμενικός Πατριάρχης έστειλε μήνυμα στην 23η Σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, η οποία έλαβε χώρα στη Βόννη της Γερμανίας κατά την περίοδο 6 – 17 Νοεμβρίου.
Στο μήνυμά του ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε πως η Σύνοδος αποτελεί μια ευκαιρία για αντικειμενική, και σε βάθος, επανεξέταση της κατάστασης του Πλανήτη μας, δεδομένου ότι παρά το γεγονός ότι πολλοί αναγνωρίζουν πως η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη μεγαλύτερη κρίση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, υπάρχει μεγάλη αντίσταση σε κάθε πρόσκληση για αλλαγή. Προφανώς εδώ εννοεί την στάση του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
Στο μήνυμά του ο Οικουμενικός Πατριάρχης, μεταξύ άλλων ανέφερε και τα ακόλουθα:
«Κατά το τελευταίο έτος το Οικουμενικό Πατριαρχείο έκανε εν προκειμένω εντονότερη τη συμμετοχή του και την επιρροή του στους θρησκευτικούς, επιστημονικούς και πολιτικούς κύκλους. Σας καλούμε, λοιπόν, ταπεινά – ειδικά όλες τις θρησκευτικές κοινότητες και τους ηγέτες τους, που μπορούν να κάνουν πολλά πείθοντας κυβερνήσεις και επιχειρήσεις – ποτέ να μην εφησυχάσετε, αλλά να ενισχύσετε και να εντείνετε τις προσπάθειές σας. Είναι απαράδεκτο να οπισθοχωρήσουμε καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Επίσης, είναι αδικαιολόγητο πλέον να κάνουμε βήμα σημειωτόν. Καλούμαστε όλοι να προχωρήσουμε στη δέσμευσή μας στην ιερότητα των ελαχίστων εκ των αδελφών μας, καθώς επίσης και στη μοναδικότητα και του τελευταίου κόκκου άμμου σε αυτόν τον Πλανήτη που ονομάζουμε σπίτι μας».
Από τα παραπάνω προκύπτει πως ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έχει βαθιά συναίσθηση της αποστολής του, η οποία δεν περιορίζεται στην εκτέλεση των ιερατικών του καθηκόντων, αλλά επεκτείνεται και σε οικολογικά και περιβαλλοντικά προβλήματα, τα οποία αν δεν αντιμετωπισθούν αποφασιστικά και έγκαιρα, θα επηρεάσουν αρνητικά τη ζωή των επερχόμενων γενεών.
Με άλλα λόγια είναι ένας Ιεράρχης με πλήρη συνείδηση όχι μόνο των θρησκευτικών, αλλά και των ανθρωπιστικών, κοινωνικών και οικολογικών του καθηκόντων.
