Μέχρι και πριν από περίπου δέκα χρόνια περισσότεροι από 160 υπάλληλοι της Ομοσπονδιακής Αστυνομίας της Αυστραλίας υπηρετούσαν στην Παπούα Νέα Γουινέα εν μέσω ενός ιδιόμορφου καθεστώτος ασυλίας.
Οι αστυνομικοί, που συνεργάζονταν με τις τοπικές αρχές, αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν το 2005 όταν το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας κατέδειξε τον αντισυνταγματικό χαρακτήρα της εν λόγω συνεργασίας.
Όπως απεφάνθη το δικαστήριο, η παραχώρηση αστυνομικής εξουσίας σε άτομα που δεν ανήκουν στο αστυνομικό σώμα της χώρας συνιστά παράβαση του συντάγματος.
Με πρόσφατες δηλώσεις του ωστόσο, ένας πολιτικός της Παπούα Νέα Γουινέα ζητά την αλλαγή της νομοθεσίας και την επιστροφή μελών της αυστραλιανής Αστυνομίας υπό καθεστώς ασυλίας, προκειμένου να μπορούν να διεξάγουν έρευνες και να βοηθήσουν, όπως λέει, τις τοπικές αρχές στην αντιμετώπιση του «κλονισμού της έννομης τάξης» στη γενέτειρά του.
«Eίναι καθήκον μας απέναντι στους ανθρώπους που απαρτίζουν το έθνος μας να δώσουμε ασυλία στην Αστυνομία της Αυστραλίας προκειμένου να έρθουν στη χώρα και να βοηθήσουν να αποκαταστήσουμε την τάξη, και κυρίως να εκπαιδεύσουν τα μέλη του αστυνομικού μας σώματος και να βεβαιωθούν ότι κάνουν αυτό που προβλέπει ο ρόλος τους.
Είμαστε η πλησιέστερη χώρα στην Αυστραλία. Η τήρηση των νόμων και της δημόσιας τάξης στην Παπούα Νέα Γουινέα θα μπορούσε να είναι προς το συμφέρον και των δύο χωρών» είπε χαρακτηριστικά ο Sir Peter Ipatas, κυβερνήτης της επαρχίας Enga.
Η επαρχία, που βρίσκεται στα βόρεια της ορεινής περιοχής του νησιωτικού κράτους, θεωρείται συχνά επίκεντρο περιστατικών βίας.
Ενδεικτικά στις περσινές εκλογές περισσότερα από 20 άτομα σκοτώθηκαν εν μέσω διαφωνιών μεταξύ διαφορετικών φυλετικών ομάδων, ενώ έχει παρατηρηθεί επίσης αύξηση κρουσμάτων βίας που σχετίζονται με κατηγορίες για μαγεία.
Σύμφωνα με τον κ. Ipatas, οι αστυνομικές δυνάμεις της χώρας φέρουν μεγάλο μέρος της ευθύνης για την έξαρση βίας.
«Πιστεύω ότι η Αστυνομία μας έχει ‘χάσει το δρόμο’ της και χρειαζόμαστε εξωτερική βοήθεια για να βεβαιωθούμε ότι υπάρχει κατάλληλη εκπαίδευση, χρειαζόμαστε εξωτερική βοήθεια για να σιγουρευτούμε ότι οι αστυνομικοί μας γνωρίζουν τη δουλειά τους».
Ο κ. Ipatas επιδιώκει με την έκκλησή του να διευρυνθεί ο ρόλος της αυστραλιανής Αστυνομίας, δεδομένου μάλιστα ότι αυτή έχει ήδη επί του παρόντος παρουσία στην Παπούα Νέα Γουινέα.
Ο λόγος για τους 73 συνολικά υπαλλήλους που βρίσκονται εκεί έως και το Νοέμβριο ενόψει της διακρατικής συνάντησης Asia-Pacific Economic Cooperation (APEC) που φέτος φιλοξενεί η γείτονα χώρα.
Η παρουσία των αστυνομικών υπαλλήλων, που στοιχίζει $48 εκ. στον αυστραλιανό κρατικό προϋπολογισμό, αποσκοπεί στην παροχή βοήθειας στις τοπικές αρχές σε θέματα σχεδιασμού και εκπαίδευσης μεταξύ άλλων για την ομαλή διεξαγωγή του διεθνούς συνεδρίου.
Να θυμίσουμε εδώ ότι τον περασμένο χρόνο δημοσίευμα της εφημερίδας The Australian έκανε λόγο για πλήθος κατηγοριών για επιλήψιμα περιστατικά που σχετίζονταν με την αυστραλιανή αποστολή ενόψει του APEC.
Οι κατηγορίες, τις οποίες κατέγραψαν Αυστραλοί αστυνομικοί που υπηρετούσαν στην αποστολή και απέστειλαν σε ειδικό φάκελο σε υπουργούς και πολιτικούς της Καμπέρα, περιελάμβαναν μεταξύ άλλων περιπτώσεις παρενόχλησης συναδέλφων στο αυστραλιανό σώμα και ισχυρισμούς για κατασπατάληση δημοσίου χρήματος. Αναφορά γινόταν επίσης και στην επίμαχη σχέση μεταξύ αστυνομικών από την Παπούα Νέα Γουινέα και την Αυστραλία με τη συμπεριφορά των τελευταίων να φέρεται να θυμίζει «αποικιοκράτες αφέντες».
Σε κάθε περίπτωση, οι Αυστραλοί αστυνομικοί που βρίσκονται στη γείτονα χώρα ενόψει του συνεδρίου δεν έχουν εξουσιοδότηση να οπλοφορούν ή να πραγματοποιούν συλλήψεις, εκτελώντας κατά βάση συμβουλευτικό ρόλο, γεγονός το οποίο ο κ. Ipatas επιθυμεί να αλλάξει.
«Δεν πιστεύω ότι η παρούσα κατάσταση είναι λειτουργική. Χρειαζόμαστε αστυνομικούς που δουλεύουν στο πλευρό των αστυνομικών μας αρχών» δήλωσε σχετικά.
Από την πλευρά της Ομοσπονδιακής Αστυνομίας της Αυστραλίας, πάντως, εκπρόσωπος Τύπου δήλωσε ότι λόγω της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου της Παπούα Νέα Γουινέα οι Αυστραλοί αστυνομικοί δεν μπορούν να αναλάβουν ενεργό ρόλο σε επιχειρήσεις.
Τέλος, ο κ. Jelta Wong, ο οποίος ανέλαβε πρόσφατα καθήκοντα υπουργού Αστυνομίας στην Παπούα Νέα Γουινέα, δήλωσε ότι η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο αλλαγής της νομοθεσίας σχετικά με το περιθώριο δράσης των Αυστραλών αστυνομικών, ενώ δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι το πρόβλημα της εγκληματικότητας ναι μεν είναι σοβαρό στη χώρα αλλά πολλές φορές η κάλυψη του ζητήματος από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης δεν είναι αντιπροσωπευτική.
«Ναι, υπάρχουν προβλήματα σχετικά με την τήρηση της δημόσιας τάξης και το αστυνομικό σώμα δεν έχει το κατάλληλο μέγεθος για να μπορεί να αντιμετωπίσει όλα τα προβλήματα.
«[Η κατάσταση] δεν είναι όσο αρνητική όσο την παρουσιάζουν τα ΜΜΕ. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που πρέπει να συνυπολογιστούν, καθ’ ότι ο πληθυσμός μας δεν είναι όσο μεγάλος όσο σε άλλα μέρη» σχολίασε ο κ. Wong.
