Στην παροικία μας στη Μελβούρνη όλοι διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν πολλοί ποιητές. Υπάρχουν πολύ καλοί, μέτριοι και μάλλον ερασιτέχνες ποιητές οι οποίοι συνθέτουν διάφορα ποιήματα για να εκφράσουν διάφορες ανθρώπινες διαθέσεις: χαρά, ευτυχία, στενοχώρια, μελαγχολία, πατριωτισμό, υπερηφάνεια, αλλά και λύπη και περισσότερο τον εσωτερικό πόνο! Όσο πιο δυνατά είναι τα αισθήματα αυτά –και οι διαθέσεις- τόσο καλύτερα, είναι τα τελικά δημιουργήματα και ποιήματα. Ο Αριστοτέλης πριν από δυόμισι χιλιάδες χρόνια έγραψε τις ιδέες του για την ποιητική τέχνη και το έργο του τούτο είναι γνωστό με αυτό το όνομα ως «ποιητική». Ενώ η λέξη είναι επίθετο ουσιαστικοποιήθηκε όπως το ίδιο έγινε για την πολιτική τέχνη και κατέληξε ως «πολιτική» και η γραμματική τέχνη μας έδωσε τη σημερινή «Γραμματική». Ο όρος του Αριστοτέλη πέρασε στα Λατινικά ως Poetica και αργότερα σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες και στα Αγγλικά ως Poetics.

To θέμα της ποιητικής τέχνης είναι πολύ πλατύ και μεγάλο. Σήμερα ταυτίζεται με τη θεωρία της λογοτεχνίας. Στο σημερινό μας σημείωμα θα ήθελα να επισημάνω μερικά στοιχειώδη σημεία των ποιημάτων σχετικά με το μέτρο και τη μετρική. Όταν διαβάζουμε έναν ποιητικό στίχο δημιουργείται μέσα μας ένα ευχάριστο αίσθημα ρυθμού. Ο ρυθμός αυτός γεννιέται από την εναλλαγή τονισμένων και άτονων συλλαβών. Η εναλλαγή αυτή δεν είναι πάντοτε η ίδια και ούτε γίνεται με τον ίδιο τρόπο και ούτε ακολουθείται το ίδιο σχήμα. Οι εναλλαγές αυτές ονομάζονται μέτρο.

Στη σημερινή μας ελληνική ποίηση η εναλλαγή των τονισμένων και άτονων συλλαβών μπορεί να γίνει με τους παρακάτω διαφορετικούς συνδυασμούς:
Ίαμβος ή ιαμβικό μέτρο είναι ο συνδυασμός μιας άτονης και μιας τονισμένης συλλαβής και συμβολίζεται ως υ-. Η λέξη ίσως βγήκε από το ρήμα ιάπτω = πέμπω, εξακοντίζω. Στη σατιρική ποίηση σημαίνει «ρίχνω λόγια» για να προσβάλλω κάποιον. Ίαμβος είναι η λέξη «ψηλός» γιατί αποτελεί συνδυασμό άτονης και τονισμένης συλλαβής και το μέτρο ονομάστηκε ιαμβικό. Π.χ. Η Δέσπω κάνει πόλεμο με νύφες και μ’ εγγόνια. Εδώ έχουμε δεκαπεντασύλλαβο ιαμβικό μέτρο.
Τροχαίος ή τροχαϊκό μέτρο είναι ο συνδυασμός μιας τονισμένης και μιας άτονης συλλαβής. Η λέξη «νέος» αποτελεί έναν τροχαίο.Π.χ. Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού την τρομερή.

Ο πρώτος στίχος είναι γραμμένος σε οκτασύλλαβο και ο δεύτερος σε επτασύλλαβο τροχαϊκό μέτρο. Συμβολίζεται ως –υ.
Ανάπαιστος ή αναπαιστικό μέτρο είναι ο συνδυασμός δύο άτονων και μιας τονισμένης συλλαβής και συμβολίζεται υυ-. Η λέξη «σκοτωμός» με δύο άτονες και μία τονισμένη συλλαβή αποτελεί έναν ανάπαιστο.

Π.χ. ηλιοπάτητοι δρόμοι και γύρω μπαξέδες.

Ο στίχος είναι γραμμένος σε αναπαιστικό μέτρο και είναι 13σύλλαβος.
Δάκτυλος ή δακτυλικό μέτρο είναι το αντίθετο του αναπαιστικού. Δηλαδή έχουμε συνδυασμό μιας τονισμένης και δύο άτονων συλλαβών. Συμβολίζεται ως –υυ. Η λέξη «δάσκαλος» αποτελεί ένα δάκτυλο. Το δακτυλικό μέτρο ακουστικά δημιουργεί αίσθημα μάλλον μονότονου ρυθμού και χρησιμοποιείται μάλλον σπάνια. Στην αρχαία ποίηση αποτελείται από μία μακρά και δύο βραχείες συλλαβές. Σε αυτό το αρχαίο μέτρο γράφτηκαν η «Ιλιάδα» και η «Οδύσσεια» του Ομήρου.
Μεσοτονικό μέτρο είναι ο συνδυασμός μιας άτονης, μιας τονισμένης και μιας άτονης συλλαβής. Συμβολίζεται ως υ-υ.

Π.χ. Το χάραμα επήρα
του ήλιου το δρόμο
κρεμώντας τη λύρα
τη δίκαιη στον ώμο.

Έτσι ονομάζουμε μετρική τον ιδιαίτερο κλάδο που εξετάζει τους κανόνες με τους οποίους είναι συνθεμένοι οι στίχοι των ποιημάτων. Τα αρχαία ελληνικά μέτρα στηρίζονταν στην εναλλαγή μακρόχρονων και βραχύχρονων συλλαβών και αυτή είναι η προσωδία. Η μελέτη της προσωδίας αποδεικνύει τη μουσικότητα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας.