Ολοένα πιο συχνά οι ειδικοί μιλούν για επιδημία… παχυσαρκίας που πλήττει τους μικρούς κατοίκους των ανεπτυγμένων χωρών. Η Ελλάδα φιγουράρει σταθερά μέσα στις πρώτες θέσεις των χωρών εκείνων που μεγαλώνουν… παχουλά παιδιά – τα ελληνόπουλα έχουν ανακηρυχθεί επανειλημμένα ως τα πιο υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά της Ευρώπης.
Οι λόγοι είναι πλέον προφανείς στους περισσότερους εξ ημών. Οι συνθήκες ζωής έχουν αλλάξει σημαντικά τα τελευταία χρόνια για μεγάλους και μικρούς. Τα παιδιά ξοδεύουν πια λιγότερη ενέργεια-παίζουν συνήθως μες στο σπίτι, οπότε οι κινήσεις τους είναι πιο περιορισμένες. Δεν περπατούν αρκετά, όπως άλλωστε και οι γονείς τους – το αυτοκίνητο έχει γίνει συνώνυμο της κίνησης για πολλούς. Προτιμούν να βλέπουν με τις ώρες τηλεόραση ή να ασχολούνται με το κομπιούτερ.
Την ίδια στιγμή, οι ευκαιρίες για γρήγορο και φτηνό φαγητό είναι πάρα πολλές. Όπου και να στρέψουν το βλέμμα τους, υπάρχει κάποιο φαστ φουντ, κάποια πιτσαρία, κάποιο μαγαζί με νόστιμα σνακ υψηλής θερμιδικής περιεκτικότητας. O συνδυασμός της μειωμένης ενεργητικότητας και της εύκολης πρόσβασης σε φαγητό οποιαδήποτε στιγμή, εντός ή εκτός σπιτιού, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην ανάπτυξη της παχυσαρκίας – και στα προβλήματα υγείας που αυτή συνεπάγεται.
ΠΟΣΑ ΚΙΛΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΟ ΠΑΙΔΙ;
Ο κανόνας είναι απλός και ξεκάθαρος. Μπορούμε να μιλάμε για παχυσαρκία, όταν ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), ο οποίος υπολογίζεται ως το βάρος σε κιλά διά το τετράγωνο του ύψους σε μέτρα – βάρος(kg) / (ύψος)2 (m2) – ξεπερνά το 30.
ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ Η ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ;
Ενός «κακού μύρια έπονται» λέει ο λαός και αν μιλάμε για την παχυσαρκία, το ρητό βγαίνει πέρα για πέρα αληθινό. Κάποιος που υποφέρει από παχυσαρκία κινδυνεύει να εμφανίσει αναπνευστικά προβλήματα και δυσφορία, υπέρταση και τάση πρώιμης εμφάνισης καρδιαγγειακών νόσων, εμφάνιση διαβήτη, αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων, και βέβαια, έχει ψυχολογικές επιπτώσεις.
ΤΑ «ΠΩΣ» ΚΑΙ ΤΑ «ΓΙΑΤΙ» ΤΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ
Η παχυσαρκία είναι μία πολυπαραγοντική νόσος, δηλαδή συνήθως οφείλεται σε συνδυασμό αιτιών. Κάποιες από αυτές είναι οι εξής:
- η αυξημένη πρόσληψη θερμίδων
- η περιορισμένη φυσική δραστηριότητα
- οι διατροφικές συνήθειες της οικογένειας
- η διατροφική διαπαιδαγώγηση
- η έλλειψη ύπνου
- το αυξημένο στρες
- ορμονικοί, ψυχολογικοί και γενετικοί παράγοντες
Αναλύοντας λίγο περισσότερο τα αίτια της παιδικής παχυσαρκίας, είναι ξεκάθαρο πως πλέον η θεωρία ότι η παιδική παχυσαρκία οφείλεται αποκλειστικά στο περισσότερο φαγητό και στη λιγότερη άσκηση, είναι τουλάχιστον απλοϊκή. Τι φταίει λοιπόν;
Οι συνθήκες σε κάθε στάδιο της ζωής του παιδιού, ξεκινώντας ακόμη και από την εμβρυική ηλικία!
Εμβρυική ζωή: Θέμα γονιδίων
Η προϋπάρχουσα παχυσαρκία της μητέρας έχει αποδειχθεί ότι παίζει σημαντικό ρόλο στο μετέπειτα βάρος του παιδιού, αφού κληρονομεί συγκεκριμένα γενετικά χαρακτηριστικά και επιβαρύνει γενικά το περιβάλλον του εμβρύου. Επίσης, ο ρυθμός αύξησης βάρους της εγκυμονούσας πρέπει να ληφθεί υπόψη – καταρρίπτοντας τον επικίνδυνο μύθο ότι η έγκυος πρέπει να τρώει για δύο.
Βρεφική ηλικία: Σημάδια που φαίνονται
Η τάση προς παχυσαρκία μπορεί πλέον να διαγνωστεί ακόμη και από την ηλικία των 4 μηνών! Η συνεννόηση με τον παιδίατρό σας και η αξιολόγηση του ΔΜΣ του παιδιού σας από μικρή ηλικία, είναι κρίσιμη για την πρόληψη της παχυσαρκίας.
Παιδική ηλικία: Ισορροπημένη διατροφή, το Α και το Ω
Με γρήγορο, πρόχειρο φαγητό . Έτσι συνηθίζουν να τρέφονται συχνά τα παιδιά τα τελευταία χρόνια, ενώ πολλά από τα παχύσαρκα παιδιά καταναλώνουν σακχαρούχα αναψυκτικά και πολλά γλυκά. Η αλήθεια είναι ότι η εκπαίδευση ενός παιδιού στην υγιεινή διατροφή απαιτεί υπομονή και επιμονή. Η παράλειψη του πρωινού γεύματος έχει ως αποτέλεσμα την ενδιάμεση κατανάλωση σνακ χαμηλής θρεπτικής αξίας με αποτέλεσμα την αυξημένη ποσότητα γευμάτων στο υπόλοιπο της ημέρας. Αντίθετα, μια ποικιλία τροφών πλούσιων σε πρωτεΐνη, καθώς και η προσθήκη λαχανικών, φρούτων και γαλακτοκομικών προϊόντων, χωρίς λιπαρά, θα ενισχύσουν την ποιοτική διατροφή του παιδιού σας. Σε κάθε περίπτωση, περιορίστε τις «κακές» θερμίδες, μειώνοντας τη ζάχαρη και τα κορεσμένα λίπη.
Από παιδί έφηβος: Η κρίσιμη ηλικία
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί οι έφηβοι παχαίνουν; Σε κάποιο στάδιο της εφηβικής ηλικίας, η καύση θερμίδων – που προηγουμένως αυξανόταν σταθερά – μπαίνει σε μια απότομη παύση. Σε αυτό το στάδιο, οι έφηβοι είναι πιο ευάλωτοι στη παχυσαρκία. Το φαινόμενο είναι προσωρινό και συνήθως μετά την ηλικία των 16, ο μεταβολισμός μπαίνει ξανά σε κανονικό ρυθμό.
Οι γονείς δίνουν το (καλό;) παράδειγμα
Όσο και αν προσπαθείτε να πείσετε τα παιδιά σας για την αξία της υγιεινής διατροφής, αν το δικό σας καθημερινό διαιτολόγιο περιλαμβάνει ώρες στον καναπέ παρέα με junk food και αναψυκτικά, δεν θα καταφέρετε απολύτως τίποτα.
Εξάλλου, ως γονείς, αποτελείτε πρότυπο για τα παιδιά σας. Αν όμως γυμνάζεστε και είστε καθημερινά δραστήριοι, θα τα παρακινήσετε να κάνουν το ίδιο, ώστε να τους γίνει τρόπος ζωής
Με τη δική σας συμβολή και βοήθεια το παιδί σας θα αναπτύξει καλή διατροφική συμπεριφορά που θα το ακολουθεί σε όλη την ενήλικη ζωή του!
Ναι, το πρόβλημα της παιδικής παχυσαρκίας είναι σοβαρό. Αν όμως «ρίξουμε το βάρος» σε όλα όσα το προκαλούν, θα βοηθήσουμε τα παιδιά να ξαναγίνουν υγιή και ευτυχισμένα. Σκέφτεστε καλύτερο άθλο;
*Η Παρασκευή Παπατσιφλικιώτη είναι δημοσιογράφος (μέλος της Ε.Δ.Σ.Τ.Ε), συγγραφέας και βρεφονηπιοκόμος – θεραπεύτρια λόγου με έδρα τη Θεσσαλονίκη.