Νομή του ακινήτου είναι η φυσική εξουσία αυτού με διάνοια κυρίου, δηλ. η κατοχή ενός ακινήτου με την πεποίθηση του κατόχου ότι το ακίνητο είναι δικό του. Η νομή του ακινήτου δεν ταυτίζεται με την κυριότητα αυτού.
Τις περισσότερες φορές βεβαίως η κυριότητα και η νομή ενός ακινήτου ανήκουν στο ίδιο πρόσωπο, στον ιδιοκτήτη. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις στις οποίες άλλος είναι ο κατά τα συμβόλαια κύριος ενός ακινήτου και άλλος είναι ο νομέας, αυτός δηλαδή που το κατέχει με την πεποίθηση ότι είναι δικό του.
Σ’ αυτήν την τελευταία περίπτωση μπορεί να υφίσταται χρησικτησία, δηλαδή κάποιος μη κύριος ασκεί τη νομή του ακινήτου. Εάν αυτός ο μη κύριος ασκήσει νομή για 20, ή υπό προϋποθέσεις 10 χρόνια, μπορεί να γίνει κύριος του ακινήτου.
Η νομή του ακινήτου προσβάλλεται είτε με αποβολή από τη νομή είτε με διατάραξη της νομής. Όπως μπορεί να γίνει κατανοητό, αποβολή από τη νομή είναι κάτι μεγαλύτερο, αφού κάποιος αποβάλλεται, χάνει δηλαδή τη νομή μετά από ενέργειες κάποιου άλλου, ο οποίος αποκτά τη νομή, με νόμιμο ή παράνομο τρόπο.
Διατάραξη της νομής, αντιθέτως, υφίσταται όταν ο νομέας δεν αποβάλλεται από τη νομή, αλλά παρεμποδίζεται με κάποιον τρόπο από το να ασκεί ελευθέρως τη νομή επί του ακινήτου. Διατάραξη επί παραδείγματι υπάρχει όταν κάποιος τρίτος εισέρχεται στο ακίνητο ή όταν επεμβαίνει επί του ακινήτου με διάφορες ενέργειες, χωρίς την άδεια του νομέα. Διατάραξη γενικώς υφίσταται όταν από τις ενέργειες του τρίτου δεν καθίσταται αδύνατη η άσκηση της νομής από το νομέα, αλλά παρεμποδίζεται αυτή με διάφορους τρόπους.
Διατάραξη μπορεί να υπάρχει και όταν κάποιος τρίτος έχει τοποθετήσει ή κατασκευάσει κτίσμα ή άλλη κατασκευή εντός του ακινήτου και παραλείπει να άρει το διαταρακτικό κατασκεύασμα ή αντικείμενο, κατάσταση που συνεπάγεται διαρκή και εξακολουθητική παρενόχληση του νομέα στην άσκηση της νομής του.
Σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 1259/2008 απόφαση του Αρείου Πάγου, εκείνος που διαταράσσεται παρανόμως και χωρίς την θέλησή του στην άσκηση της νομής επί του ακινήτου έχει δικαίωμα να ζητήσει την παύση της διατάραξης και την παράλειψη αυτής στο μέλλον.
Στην υπόθεση επί της οποίας εξεδόθη η άνω απόφαση η ενάγουσα αγόρασε και είχε στην κυριότητα και νομή της έναν χέρσο αγρό στα Καλύβια Αττικής. Ο γείτονας από την βόρεια πλευρά του ακινήτου της, αφού πρώτα κατέστρεψε το διαχωριστικό των δύο ακινήτων όριο από πέτρες και σιδερένιους πασσάλους, προέβη σε καθαρισμό από τη θαμνώδη βλάστηση όχι μόνο του δικού του ακινήτου, αλλά και μεγάλου μέρους του ακινήτου της ενάγουσας.
Υπό τα πραγματικά περιστατικά που δέχθηκε το δικαστήριο, η ενάγουσα δεν απεβλήθη από τη νομή της, αφού η ίδια εξακολούθησε και μετά την προσβολή της νομής της να ασκεί αυτήν, δεδομένου ότι δεν εμποδιζόταν στην είσοδο επί του ακινήτου της, ούτε στην επόπτευση, επίσκεψη, τοπογράφηση και έλεγχο αυτού.
Επομένως, το δικαστήριο εδέχθη ότι είχε γίνει διατάραξη της νομής και όχι αποβολή, επειδή ο εναγόμενος, ιδιοκτήτης του ομμόρου προς βορράν ακινήτου, προέβη σε πράξεις επί του ακινήτου της που αποτελούν παρενόχληση της ενάγουσας στην άσκηση της νομής επί του ακινήτου της.
* Ο Χρήστος Ηλιόπουλος είναι Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, Master of Laws. E-mails: bm-bioxoi@otenet.gr και ktimatologiolaw@yahoo.gr