Όταν έρχεται στο φως η αλήθεια, κάποιοι προσπαθούν να τη συνθλίψουν. Ο λόρδος Μάλοουχ-Μπράουν, ο οποίος παραιτήθηκε από υφυπουργός Εξωτερικών αναγκάστηκε την Πέμπτη να ανακαλέσει τις δηλώσεις που είχε κάνει στην εφημερίδα «Daily Telegraph», στις οποίες παραδεχόταν ότι οι Βρετανοί στρατιώτες στο Αφγανιστάν δεν διαθέτουν αρκετά ελικόπτερα. Ωστόσο, όλοι οι Βρετανοί στρατηγοί υποστηρίζουν εδώ και χρόνια ότι υπάρχει σοβαρή έλλειψη. Ας αναλογιστούμε όμως για ποιο λόγο γίνεται τόση κουβέντα για τα ελικόπτερα.

Μετά οκτώ χρόνια πολέμου, η Βρετανία υποστηρίζει ότι έχει υπό τον έλεγχό της το Αφγανιστάν. Είναι άραγε αληθής αυτός ο ισχυρισμός, όταν αποδεικνύεται ότι ο μόνος ασφαλής τρόπος μετακίνησης για τα βρετανικά στρατεύματα είναι από αέρος; Και τι θα συμβεί δηλαδή αν οι Ταλιμπάν, αποκτήσουν με κάποιο τρόπο βλήματα εδάφους-αέρος, όπως είχε συμβεί παλαιότερα με τους Μουτζαχεντίν; Η επικοινωνία με όλες τις μονάδες της πρώτης γραμμής θα δυσχεραίνονταν αφάνταστα. Τραβώντας κανείς μια κλωστή, βλέπει ότι διαλύεται ολόκληρο το πουλόβερ.

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ

Ας δούμε όμως και την εικόνα του μετώπου από την πλευρά του εχθρού. Δύο εκτεταμένες επιχειρήσεις Αμερικανών και Βρετανών στρατιωτών σε περιοχές που μέχρι τώρα ελέγχονταν από τους Ταλιμπάν, είχαν αποτέλεσμα ένα θλιβερό ρεκόρ σε αριθμό θανάτων: 31 Αμερικανοί στρατιώτες και 20 ακόμη άνδρες της Διεθνούς Δύναμης Αφγανιστάν (ISAF) – εκ των οποίων οι 18 Βρετανοί – έχουν χάσει μέχρι στιγμής τη ζωή τους αυτόν τον μήνα και πολλοί περισσότεροι τραυματίστηκαν σοβαρά. Οι Ταλιμπάν υπέστησαν επίσης απώλειες, αλλά διαθέτουν ανεξάντλητες εφεδρείες. Ούτε βεβαίως ανησυχούν για την απώλεια ελέγχου εδαφών.

Στη χειρότερη περίπτωση, απλώς επεκτάθηκε το μέτωπο του πολέμου που διεξάγουν. Η ιστορία τους διδάσκει να είναι υπομονετικοί. Τους διαβεβαιώνει ότι θα επιστρέψουν με τον καιρό στα εδάφη που έχασαν. Με δεδομένη την υπεροχή των αντιπάλων τους, απλώς περιμένουν να περάσει η καταιγίδα. Είναι σε θέση άλλωστε να αγοράσουν ό,τι όπλα χρειάζονται, συμπεριλαμβανομένων και εκρηκτικών, και έχουν αρκετά κεφάλαια ώστε να προσλαμβάνουν χωρικούς της φυλής Παστούν για να τοποθετούν βόμβες.

Άλλωστε, το πιο αποτελεσματικό τους όπλο είναι φθηνό και εύκολο στην κατασκευή. Πρόκειται για τους αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς. Με λίγα λόγια, οι Ταλιμπάν μπορούν να συνεχίσουν με επιτυχία τον πόλεμο επ’ αόριστον, εμείς όχι.

ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ

Η απογοήτευση γίνεται ακόμη εντονότερη αν ακούσει κανείς τις γελοίες υποθέσεις που κάνουν οι αξιωματούχοι του Μπαράκ Ομπάμα. O ακαδημαϊκός και πρώην στρατιωτικός και διπλωμάτης, Ρόρι Στιούαρτ, αποδόμησε τα επιχειρήματά τους ένα προς ένα σε πρόσφατο τεύχος της επιθεώρησης London Review of Books.
Τις απόψεις του Στιούαρτ συμμερίζονται και άλλοι, με εξίσου βαθιά γνώση του αντικειμένου, όπως ο πρώην σταθμάρχης της CIA στην Καμπούλ. Οι ψευδαισθήσεις των Αμερικανών αξιωματικών είναι οι εξής.

Ψευδαίσθηση πρώτη: οι συμμαχικές δυνάμεις θα μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα αποτελεσματικό ενιαίο αφγανικό κράτος στις περιοχές που απελευθερώνουν. Τέτοιο κράτος ουδέποτε υπήρξε στην πρόσφατη ιστορία.

Ψευδαίσθηση δεύτερη: οι τεχνικές ανταρτοπολέμου που λειτούργησαν στο Ιράκ θα λειτουργήσουν και στο Αφγανιστάν. Γιατί όμως; Οι Αφγανοί φύλαρχοι ουδεμία σχέση έχουν με τους Σουνίτες οπλαρχηγούς που στράφηκαν εναντίον της Αλ Κάιντα στο Ιράκ και άλλαξαν τη ροή του πολέμου. Δεν αποτελούν ενιαία ομάδα, ούτε έχουν πολιτικό πρόγραμμα.

Ψευδαίσθηση τρίτη: ο νότος της επαρχίας Χελμάντ είναι η πρώτη γραμμή ενός παγκόσμιου μετώπου. Οι εγκέφαλοι των επιθέσεων της 7ης Ιουλίου 2005 στο Λονδίνο όμως, αλλά και εκείνοι που σχεδίαζαν να καταρρίψουν επτά επιβατηγά αεροσκάφη με υγρά εκρηκτικά είχαν εκπαιδευθεί στις ημιαυτόνομες ορεινές μεθοριακές περιοχές του Πακιστάν. Επιπλέον, αν πρέπει να εισβάλλουμε σε κάθε αποτυχημένο κράτος για να καταπολεμήσουμε την τρομοκρατία, τότε η Υεμένη και η Σομαλία πρέπει να ετοιμάζονται.

ΤΑ ΟΜΟΡΑ ΚΡΑΤΗ

Η άνευ περιεχομένου ρητορική πρέπει να σταματήσει. Τα κράτη δεν δημιουργούνται από την άτρακτο των Chinook. Όσοι το πιστεύουν υποφέρουν από μεγαλομανία. Ο πόλεμος εναντίον των εξτρεμιστών δεν θα κερδηθεί με τη διεύρυνση του μετώπου. Το αποτέλεσμα της «δίκαιης» αυτής μάχης δεν θα κριθεί από τις ενέργειες της Καμπούλ, αλλά από τη στάση όλων των όμορων κρατών που έχουν συμφέροντα στην περιοχή. Η ηγεσία της Πακιστανικής Διακλαδικής Υπηρεσίας Πληροφοριών είχε απόλυτο δίκιο όταν δήλωσε σε δημοσιογράφους των New York Times ότι η επιχείρηση των Αμερικανών πεζοναυτών στο νότιο Αφγανιστάν θα εξαναγκάσει τους αντάρτες να καταφύγουν στο Μπαλουτσιστάν. Πρέπει να πάψουμε επιτέλους να θεωρούμε τη Χελμάντ ως την πρώτη γραμμή ενός πολέμου που εκτείνεται μέχρι τους δρόμους του Λονδίνου και του Μανχάταν και να αναλογιστούμε τα αποτελέσματα που έχει η κόλαση του Αφγανιστάν στην ευρύτερη περιοχή. Επειτα από οκτώ χρόνια πολέμου δεν έχουν απομείνει πια καλές επιλογές. Μόνο λιγότερο κακές. Πρέπει να πάψουμε να ρίχνουμε λάδι στη φωτιά και να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε ρεαλιστικά. Και πρέπει να ξεκινήσουμε τώρα.

ΕΧΟΥΝ ΜΟΝΟ ΤΑ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ

Σφοδρή πολιτική αντιπαράθεση έχει ξεσπάσει στη Βρετανία με θέμα την επάρκεια του εξοπλισμού των στρατιωτών της χώρας στο Αφγανιστάν. Παρά την ανασκευή των δηλώσεων Μάλοουχ ότι ο αριθμός των ελικοπτέρων δεν επαρκεί για τις ανάγκες των επιχειρήσεων, η βρετανική κοινή γνώμη είναι ιδιαίτερα ανήσυχη, με δεδομένο ότι 188 στρατιώτες της χώρας έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους στο Αφγανιστάν, από το 2001 που ξεκίνησε η αμερικανική εισβολή. Οι συνολικές απώλειες στις τάξεις του ΝΑΤΟ ανέρχονται σε 1.266 άνδρες.

Παρόμοιες τοποθετήσεις με του Μάλοουχ έχουν γίνει και από πρώην και νυν ανώτατους αξιωματούχους των βρετανικών ενόπλων δυνάμεων. Ο τέως διοικητής του βρετανικού στρατού στο Αφγανιστάν σημείωσε ότι οι άνδρες του είχαν τα απολύτως απαραίτητα απλώς για να εκτελέσουν την αποστολή τους και όχι για εκτεταμένες επιχειρήσεις. Επιπλέον, οι περισσότεροι παραδέχονται ότι καίτοι η πρόσφατη εισβολή των Αμερικανών πεζοναυτών στην επαρχία Χελμάντ ήταν απαραίτητη για την – υποτυπωδώς έστω– ομαλή διεξαγωγή των προσεχών προεδρικών εκλογών, ο πόλεμος δεν εξελίσσεται ευνοϊκά.