Ο πολιτισμός του Βορειοανατολικού Αιγαίου έχει ξεσηκώσει μεγάλα πάθη. Τον διεκδικούν όλοι. Οι Τούρκοι, ενισχυόμενοι από τους Γερμανούς τον αποδίδουν στους Χετταίους.

Εμείς λέμε ότι αναπτύχθηκε στα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου, αλλά και στις μικρασιατικές και μακεδονικές ακτές.
Και τώρα έρχονται και οι Βούλγαροι να υποστηρίξουν ότι όλα ξεκίνησαν πολύ βορειότερα, στα δικά τους μέρη και, απλώς, οι φορείς αυτού του πολιτισμού κατέβηκαν από τα εδάφη της σημερινής Βουλγαρίας νοτιότερα, προς το Αιγαίο.

Όλα ξεκίνησαν όταν σε ανασκαφές στο Μομτσίλγκραντ της Βουλγαρίας, 60 χιλιόμετρα βορειότερα από το Αιγαίο, ο Γιαβόρ Μπογιατζίεφ, επικεφαλής βουλγαρικής ανασκαφικής ομάδας, έφερε στο φως κεραμική όμοια με αυτή που έχει αποκαλυφθεί στην Τροία, στη Λήμνο, στη Λέσβο κ.λπ.

Ο οικισμός της Χαλκολιθικής Εποχής που αποκαλύφθηκε στο Μομτσίλγκραντ χρονολογείται, λέει, στο δεύτερο μισό της 5ης χιλιετίας π.Χ. και ο κ. Μπογιατζίεφ άρχισε να υποστηρίζει ότι οι κάτοικοι του οικισμού που ανασκάπτει είναι πρόγονοι των κατοίκων της Τροίας, του Πριάμου, του Έκτορα, του Πάρη, της Εκάβης και της Κασσάνδρας.

Μάλιστα, επεκτείνει έτι περαιτέρω τη θεωρία του υποστηρίζοντας ότι οι κάτοικοι του Μομτσίλγκραντ είχαν δεχθεί επίθεση απ’ τα βορειοανατολικά και τράπηκαν σε φυγή υποχωρώντας προς τα νοτιοδυτικά, προς το Αιγαίο.

Τα σπουδαιότερα από τα ευρήματα οι Βούλγαροι αρχαιολόγοι, που θα ολοκληρώσουν την έρευνα στα τέλη Αυγούστου, θα τα εκθέσουν σε μουσείο στο Κίρτζαλι της Βουλγαρίας.

Στο μεταξύ, εντυπωσιακά ευρήματα έρχονται και από άλλα μέρη των Βαλκανίων, όπως είναι η Κροατία. Στην πόλη Βίνκοβτσι, ο αρχαιολόγος Χργόγε Βούλιτς έφερε στο φως περισσότερους από 100 τάφους που χρονολογούνται μεταξύ 5ου και 1ου αιώνα π.Χ.

Εκεί που απλώνεται η ρωμαϊκή νεκρόπολη, υπήρχε η πρόθεση να κατασκευαστεί εμπορικό κέντρο, πολυκατοικία και εμπορικά γραφεία, αλλά μάλλον όσοι σκόπευαν σε μία τέτοια επένδυση έκαναν λάθος επιλογή τόπου.

Τέλος, στην περιοχή Κρουν, της επαρχίας Καζαλνάκ της κεντρικής Βουλγαρίας, ήλθε στο φως προϊστορικό ιερό (περί το 2000 π.Χ.).