Τα αντιφατικά στοιχεία για την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας εξακολουθούν να προβληματίζουν την ελληνική Κυβέρνηση, και να δίνουν την ευκαιρία στους διεθνείς κερδοσκόπους να επιλέγουν τα στοιχεία που εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους.

Την περασμένη εβδομάδα η τρόικα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σημείωσε στην έκθεσή της πως η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει πρόοδο τους τελευταίους μήνες στην αντιμετώπιση του οικονομικού της προβλήματος.

Και όμως, το «Ευρωπαϊκό Κέντρο Πολιτικής» (ΕΚΠ) σε πρόσφατη μελέτη του αποφάνθηκε πως η ελληνική οικονομία είναι μη βιώσιμη, και βρίσκεται στην τελευταία θέση του Δείκτη Οικονομικής Βιωσιμότητας μεταξύ των 27 μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το ΕΚΠ στήριξε το πόρισμά του στους ακόλουθους παράγοντες:
*έλλειμμα του προϋπολογισμού,
*ρυθμός ανάπτυξης
*ανταγωνιστικότητα
*διακυβέρνηση της χώρας
*διαφθορά
*πληθυσμιακή γήρανση
Σε καθένα από τους παραπάνω έξι παράγοντες η Ελλάδα έχει την χειρότερη θέση από τα άλλα κράτη/μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Είναι αξιοσημείωτο ότι αναφορικά με τον παράγοντα της διαφθοράς τον χειρότερο βαθμό παίρνουν τρεις βαλκανικές χώρες: η Ελλάδα, η Βουλγαρία και η Ρουμανία. Δυστυχώς η Ελλάδα δεν κατόρθωσε να ξεφύγει από τον κλοιό των Βαλκανίων, παρά τις μέχρι πρόσφατα αντιλήψεις περί του αντιθέτου.
Για λόγους σύγκρισης, αναφέρω πως στην κορυφή της κατάταξης για όλους τους παράγοντες βρίσκονται τα ακόλουθα κράτη-μέλη της ΕΕ: Σουηδία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Ολλανδία, Γερμανία, Λουξεμβούργο και Αυστρία.

Ως μη βιώσιμες θεωρούνται και οι οικονομίες της Πορτογαλίας και της Ιταλίας, ενώ η Ισπανία βρίσκεται στο μεταίχμιο. Και στην περίπτωση αυτή βλέπουμε την Ελλάδα να είναι εγκλωβισμένη σε μια άλλη ομάδα μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με κοινά γεωγραφικά χαρακτηριστικά: τις χώρες της Μεσογείου.

Το ατύχημα με την Ελλάδα είναι ότι βρίσκεται ουραγός και στις δύο ομάδες χωρών-μελών της ΕΕ: στην ομάδα των Βαλκανίων, και στην ομάδα της Μεσογείου. Με άλλα λόγια, αν και τις τελευταίες δεκαετίες η Ελλάδα σημείωσε αξιόλογη πρόοδο, οι εκεί συμπατριώτες μας δεν μπόρεσαν να απαγκιστρωθούν από την βαλκανική και την μεσογειακή νοοτροπία. Θα περίμενε κανείς, οι δεσμοί των συμπατριωτών μας με τους Βορειοευρωπαίους τα τελευταία τριάντα χρόνια, διαμέσου της ΕΕ θα επέφερε κάποιες αλλαγές στην νοοτροπία τους, και στον τρόπο λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού.

 Το γεγονός ότι σε αντίστοιχο δείκτη για το 2007 η Ελλάδα καταλάμβανε την προτελευταία θέση έρχεται ως ένδειξη πως τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα υπήρχαν και πριν από την παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία εκδηλώθηκε το 2008-2009.

ΤΑ ΔΕΙΝΑ ΤΗΣ ΟΜΦΑΛΟΣΚΟΠΙΑΣ (1)

Με άλλα λόγια, η παρούσα κρίση δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία (2).
Όπως και σε τόσες άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν, εμείς ανοίξαμε την Κερκόπορτα (3), ή την αφήσαμε αφύλακτη, με αποτέλεσμα να μπουν οι κερδοσκόποι στην αρχή, και πιο πρόσφατα οι προάγγελοι του νεοφιλελευθερισμού (3) – με άλλα λόγια η τρόικα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Δυστυχώς για την Ελλάδα, η Κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου βρέθηκε στην ανάγκη να επιβάλει τα πριν από λίγες εβδομάδες μέτρα οικονομικής λιτότητας, και πιο πρόσφατα τις ακραίες τροποποιήσεις στις διατάξεις που ίσχυαν στο χώρο της αγοράς εργασίας και της κοινωνικής ασφάλισης, στόχος των οποίων ήταν η προστασία των εργαζομένων και των συνταξιούχων.

Στην πραγματικότητα η Κυβέρνηση έχει μετατραπεί σε εντολοδόχο της τρόικας, αφού η πολιτική που καλείται να εφαρμόσει καθορίζεται από τις διατάξεις του περιβόητου Μνημόνιου που υποχρεώθηκε να υιοθετήσει, για να της δοθεί το δάνειο των 110 δισεκατομμυρίων ευρώ, που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους, και τη λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών.

Δυστυχώς για την Ελλάδα, η Κυβέρνηση δεν είχε άλλη επιλογή. Το ερώτημα όμως είναι γιατί, από τα 27 μέλη της ΕΕ, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που επέτρεψε στον εαυτό της να οδηγηθεί σε αυτήν την κατάσταση.

Με άλλα λόγια, το πρόβλημα είναι καθαρά πολιτικό, αφού οι προηγούμενες κυβερνήσεις, και ιδιαίτερα των τελευταίων χρόνων, επέλεξαν να υιοθετήσουν λαϊκίστικα μέτρα, για να εξασφαλίσουν την επανεκλογή τους, αντί για τα σκληρά μέτρα που επέβαλε η οικονομική κατάσταση της χώρας.
Τώρα, στο σημείο που έχει οδηγηθεί η οικονομία, και εν όψει του διάχυτου κυνισμού που επικρατεί στη χώρα ως αποτέλεσμα της άκρατης διαφθοράς μεταξύ των πολιτικών, και της ανεξέλεγκτης φοροδιαφυγής των εύπορων τάξεων, είναι προφανές ότι απαιτείται υπεράνθρωπη προσπάθεια για να πεισθεί η ελληνική κοινωνία ότι αξίζουν τον κόπο οι θυσίες που καλείται υποστεί.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ;

Προϋπόθεση της λαϊκής βούλησης να υποβληθεί στις απαιτούμενες θυσίες είναι η πίστη της πως η Κυβέρνηση ενεργεί με μόνο κριτήριο τα συμφέροντα της χώρας, και δεν αποτελεί φερέφωνο ξένων συμφερόντων.

Και εδώ βρίσκεται το πρόβλημα, όπως το διατυπώνει ο Θ. Δ. Παπαγγελής, Καθηγητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, σε άρθρο του με τίτλο «Της Αλλαγής τα εννιάμερα», σε απάντηση του ερωτήματος «Αλλάζει ο Έλληνας;» που έθεσε η αθηναϊκή εφημερίδα Το Βήμα, 20/6/2010.

Ο κ. Παπαγγελής εντοπίζει τρεις συγκυρίες – επώδυνες αλήθειες τις ονομάζει – που κατά την άποψή του δυσχεραίνουν την ικανότητα ή θέληση του Έλληνα να αλλάξει.
Παραθέτω σχετικά αποσπάσματα από το κείμενό του:
{…}«Η πρώτη είναι ότι την αλλαγή που δεν κατορθώσαμε από μόνοι μας…, μας την επιβάλλουν με το «αποφασίζομεν και διατάσσομεν» ξένοι αφέντες, και αυτό προσκρούει στην καλλιεργημένη μυθολογία του ανυπόταχτου τραχήλου της φυλής.
{…} «Η δεύτερη είναι ότι μας ζητούν να αλλάξουμε το συνολικό ήθος και τη συλλογική λειτουργία της κοινωνικής και πολιτικής μας ζωής σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία: ο δείκτης εμπιστοσύνης ανάμεσά μας και ανάμεσα σε όλους μας και την πολιτική τάξη της χώρας κυμαίνεται σε μηδενικά επίπεδα, για τους γνωστούς και μη εξαιρετέους λόγους».
{…} «Η τρίτη (αλήθεια) είναι ότι μας ζητούν να παραιτηθούμε… από την πιο απλή και ενστικτώδη φιλοδοξία που θέλει τη νεότερη γενιά τουλάχιστον ισόμοιρη με την προηγούμενη».
Στη συνέχεια ο κ. Παπαγγελής κάνει τις ακόλουθες επισημάνσεις:
{…} Τελευταίο αλλά διόλου αμελητέο. Όσο μπορούμε να καταλάβουμε, ο χρονικός ορίζοντας της αλλαγής η οποία υπόσχεται, στο μέτρο που υπόσχεται, ανάσταση και ανάταξη προβλέπεται βαθύς- πολύ βαθύς για όλους και κυρίως για μια φρέσκια γενιά που έχει εσωτερικεύσει το αγχωτικό αίτημα της γρήγορης επιτυχίας και έμαθε να βιώνει τον χρόνο χωρίς αναστοχασμό της ιστορικότητας των πραγμάτων και των καταστάσεων, σε μια ανέμελη διάσταση «παροντισμού»…
Ο κ. Παπαγγελής κλείνει ως ακολούθως το άρθρο του:
{…} Ίσως- για λίγο ακόμη- να βαυκαλιστούμε με το «ούτε θα αλλάξουμε ούτε θα βουλιάξουμε»· και μακάρι να μη χρειαστεί να πούμε «και αλλάξαμε και βουλιάξαμε».
Παρέθεσα τις απόψεις του κ. Παπαγγελή γιατί είμαι της γνώμης πως, ως πανεπιστημιακός καθηγητής, με την καθημερινή του επαφή με τους φοιτητές, είναι σε θέση να γνωρίζει καλύτερα από τους πολιτικούς τη νοοτροπία των νέων.
Ζώντας για δεκαετίες έξω από την Ελλάδα, βρήκα ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες τις παρατηρήσεις του κ. Παπαγγελή για το «αίτημα της γρήγορης επιτυχίας» των νέων, και για την τάση τους να έχουν τα μάτια τους προσηλωμένα στο παρόν, χωρίς να το βλέπουν σαν μια συνέχεια του παρελθόντος, αλλά και ούτε να διαλογίζονται τις επιπτώσεις των σημερινών τους πράξεων για τη ζωή τους στο μέλλον.
Πολλά είναι τα όσα διακυβεύονται στις ημέρες μας στην Ελλάδα, και είναι πολύ νωρίς για να προδικάσει κανείς την αποτελεσματικότητα των μέτρων που παίρνει η Κυβέρνηση, για την πορεία που θα ακολουθήσει η οικονομία της χώρας στο μέλλον.

Σημειώσεις
1. Ομφαλοσκοπία. Μοιρολατρία, αδράνεια.
2. Κεραυνός εν αιθρία. Για οτιδήποτε προκύπτει ξαφνικά, χωρίς να προμηνύεται από ανάλογα δεδομένα, που δημιουργεί κατάπληξη ως απροσδόκητο γεγονός.
3. Κερκόπορτα. Η πύλη στο τείχος της Κωνσταντινούπολης, την οποία οι Τούρκοι βρήκαν αφύλακτη, και έτσι κατέλαβαν την Πόλη το 1453. Μεταφορικά χρησιμοποιείται για καθετί που από απροσεξία ή αμέλεια γίνεται αφορμή για να συμβεί κάτι κακό.
4. Νεοφιλελευθερισμός. Ο νεοφιλελευθερισμός αποτελεί το θεωρητικό όργανο της παγκοσμιοποίησης. Στην πραγματικότητα επιβάλλει την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς από την κρατική παρέμβαση, ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η πλήρης κυριαρχία του κεφαλαίου και των συμφερόντων των πολυεθνικών εταιριών. Με άλλα λόγια, σημαίνει την κατάργηση του κοινωνικού κράτους, με αποτέλεσμα τα ευάλωτα κοινωνικά στρώματα να παραμένουν εκτεθειμένα στα βίτσια του κεφαλαίου.