Προσωπικά δεν έχω πρόβλημα ύπνου. Κοιμάμαι πέντε με έξι ώρες το 24ωρο, αλλά όταν κοιμάμαι… κοιμάμαι με όλη τη σημασία της λέξης. Πολλοί απορούν με τις λίγες ώρες ύπνου που χρειάζομαι αλλά όπως λέει και η ομογενής φαρμακοποιός, Λίτσα Κατσαβού, είναι φυσιολογικό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο κάθε άνθρωπος χρειάζεται μόνο πέντε ώρες ύπνου για να ξεκουραστεί. Αδικαιολόγητη, λοιπόν, η απορία μου όταν ακούω φίλους και γνωστούς να παραπονιούνται ότι έχουν αϋπνία και ότι κοιμούνται μόνο πέντε ώρες και το πρωί ξυπνούν κουρασμένοι.

Επειδή το πρόβλημα της αϋπνίας, όμως, είναι πολύ συχνό και επηρεάζει ένα μεγάλο ποσοστό συνανθρώπων μας αποφασίσαμε να το δούμε λεπτομερειακά με την βοήθεια της ομογενούς φαρμακοποιού, ιδιοκτήτριας του Templestowe Pharmacy στη Μελβούρνη που δέχθηκε να μας ξεναγήσει στα σκοτεινά μονοπάτια της αϋπνίας.

  ΥΠΝΟΣ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑ: ΜΙΑ ΣΧΕΣΗ «ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ» ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΗ

Πόσο συχνά είναι τα προβλήματα αϋπνίας στον γενικό πληθυσμό από την εμπειρία σου;
 Η αϋπνία είναι ένα σύνηθες φαινόμενο για πολλούς ανθρώπους σήμερα και αφορά κάθε ηλικία. Είναι λανθασμένη η άποψη ότι τα μεγαλύτερα προβλήματα αϋπνίας τα αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι, αν και όσο μεγαλώνει ο άνθρωπος τόσο λιγοστεύουν οι ώρες ύπνου που χρειαζόμαστε. Μπορεί τα ηλικιωμένα άτομα να κοιμούνται λιγότερες ώρες αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα και προβληματικό ύπνο.

Πέρα όμως από τα προβλήματα ύπνου, σύνηθες φαινόμενο σήμερα είναι και η κατανάλωση υπνωτικών χαπιών τα οποία έστω και αν δεν είναι πάντα η καλύτερη λύση είναι η ευκολότερη και μιλάμε για τους ηλικιωμένους μας κυρίως που παίρνουν αυτά τα φάρμακα.
Σήμερα στην Αυστραλία ένα ποσοστό 13% των ατόμων που έχουν ξεπεράσει το 65 έτος της ηλικίας τους χρησιμοποιεί υπνωτικά χάπια.

– Από αυτά που λες εννοείται ότι, όντως, οι ηλικιωμένοι κοιμούνται λιγότερο. Γιατί;
Η αλλαγή του τρόπου ζωής ή άλλοι εξωγενείς παράγοντες, όπως η κατανάλωση φαρμάκων μπορεί να προκαλούν αϋπνία ακόμα και η έλλειψη άσκησης προκαλεί αϋπνία σε μερικά άτομα. Είναι γεγονός ότι ένα ηλικιωμένο άτομο έχει όχι μόνο τον χρόνο να ξεκουράζεται περισσότερο κατά τη διάρκεια της μέρας αλλά δεν έχει τις ευθύνες και το τρέξιμο που έχει ένας νεώτερος άνθρωπος

– Μου είπες ότι το να κοιμάται κάποιος λίγες ώρες δεν σημαίνει ότι έχει προβλήματα ύπνου. Τι είναι αϋπνία;
Αϋπνία έχει ένα άτομο που ξυπνά την άλλη μέρα και νοιώθει κουρασμένο και ανίκανο να ευχαριστηθεί την μέρα του. Αν ένας άνθρωπος δυσκολεύεται να αποκοιμηθεί, αν ξυπνά συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας και δυσκολεύεται να κοιμηθεί πάλι, ακόμα και αν κοιμάται αρκετές ώρες, αλλά νοιώθει ότι ο ύπνος του δεν ξεκουράζει τον οργανισμό του, πάσχει από αϋπνία. Όταν αυτό είναι παροδικό, ένα-δύο μήνες ας πούμε, και το γνωρίζει ότι είναι λόγω κάποιας στεναχώριας, τότε δεν θα πρέπει να καταλήξει σε φάρμακα αλλά να προσπαθήσει με άλλους τρόπους φυσικούς.

– Εξήγησέ μας λίγο περισσότερο για τα παροδικά προβλήματα ύπνου. Πού μπορεί να οφείλονται;
Οι παροδικές μορφές αϋπνίας μπορεί να προκληθούν λόγω άγχους, κάποιας στενοχώριας που περνάμε, παρενέργειες φαρμάκων γι’ αυτό αν έχουμε ξεκινήσει κάποιο φάρμακο και μετά δεν κοιμόμαστε καλά πρέπει να πάμε στο γιατρό μας να μιλήσουμε ή κατανάλωση κάποιων τροφών. Η χρόνια αϋπνία όμως που είναι και μεγαλύτερο πρόβλημα μπορεί να προκληθεί από κατάθλιψη, χρόνιους πόνους λόγω αρθρίτιδας, αλλά και ασθένειες όπως το Πάρκινσον και ο υπερθυροϊδισμός.
Η κατάχρηση της καφεΐνης, του αλκοόλ ή άλλων ουσιών μπορεί να προκαλέσουν επίσης αϋπνία.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

– Παρατηρώ ότι, γενικά, δεν είσαι και πολύ υπέρ των υπνωτικών χαπιών έστω και φαρμακοποιός;
Κοίτα, τα υπνωτικά χάπια χρειάζονται για κάποιους ανθρώπους και μόνο εάν τα χορηγήσει γιατρός και βοηθάνε αλλά πιστεύω ότι ο καθένας μας πριν διαλέξει την «χημική λύση» μπορεί να προσπαθήσει με άλλους τρόπους.

– Δηλαδή;
Μερικές από αυτές τις μη χημικές λύσεις είναι πολύ απλές και μπορούν να κάνουν θαύματα.
Για παράδειγμα, η φυσική άσκηση κατά τη διάρκεια της μέρας. Ακόμα και μισή ώρα περπάτημα την ημέρα είναι αρκετή. Πρέπει να κουραστούμε για να έχουμε ανάγκη να ξεκουραστούμε.
Να κόψουμε τον καφέ μετά τις πέντε το απόγευμα. Ο απογευματινός ύπνος είναι καλός και ευεργετικός για το σώμα αλλά μόνο μισή ώρα, όμως, το μεσημέρι και όχι μετά τις τρεις το απόγευμα.
Το αλκοόλ πριν πάμε για ύπνο δεν κάνει καλό, όσο κι αν μερικοί νομίζουν ότι βοηθάει. Ένα ποτηράκι κρασί δεν κάνει κακό, περισσότερα όμως μπορεί να αποβούν «μοιραία» για έναν καλό ύπνο.
Έχει αποδειχθεί, αντιθέτως, ότι ένα ποτήρι ζεστό γάλα μας χαλαρώνει όπως χαλαρώνει και η ανάγνωση ενός βιβλίου ή η ήρεμη μουσική. Καλό είναι, επίσης, να μην πηγαίνουμε για ύπνο αμέσως μετά το φαγητό. Ένα μικρό γεύμα 2-3 ώρες πριν τον ύπνο είναι η πιο καλή λύση
Να πηγαίνουμε στο κρεβάτι την ίδια ώρα κάθε βράδυ και προσπαθούμε να ξυπνάμε την ίδια ώρα και νωρίς το πρωί ακόμα και αν δεν έχουμε κοιμηθεί καλά το προηγούμενο βράδυ.
Η θερμοκρασία του δωματίου στο οποίο κοιμόμαστε παίζει επίσης ρόλο. Πρέπει να είναι κανονική. Πολύ ζεστό ή πολύ παγωμένο περιβάλλον μπορεί να προκαλέσει προβλήματα ύπνου. Είναι, επίσης, σημαντικό να κοιμόμαστε σε ένα δωμάτιο στο οποίο δεν υπάρχουν μυρωδιές, ενοχλητικά φώτα και θόρυβοι.
Μην πάτε στο κρεβάτι αν δεν νυστάζετε. Αν διαπιστώσετε ότι δεν μπορείτε να κοιμηθείτε μετά από περίπου μισής ώρας προσπάθεια, σηκωθείτε από το κρεβάτι και ασχοληθείτε με κάτι άλλο. Και ας μην ξεχνάμε υπάρχουν και φυσικά φάρμακα που μπορούμε να πάρουμε με συμβουλή του γιατρού πριν πάρουμε υπνωτικά.

ΤΑ ΥΠΝΩΤΙΚΑ ΧΑΠΙΑ

– Ποια είναι τα πιο δημοφιλή υπνωτικά χάπια αν μπορούμε να τα ονομάσουμε έτσι;
To Tamazepan, επειδή είναι το πιο ελαφρύ και δουλεύει για 3-4 ώρες και δεν νοιώθεις το πρωί ζαλισμένος. Υπάρχει επίσης και Mogadan που είναι επίσης δημοφιλές αλλά πιο βαρύ και κρατά 4-6 ώρες και βοηθά αυτούς που ξυπνούν πολλές φορές αλλά έχει περισσότερες παρενέργειες. Πολλοί ομογενείς όμως πριν καταφύγουν στα υπνωτικά και πολύ καλά κάνουν μ’ αυτό δοκιμάζουν τα φυσικά φάρμακα όπως το valerian που βοηθά πάρα πολύ κόσμο πάνω από το 40% αυτών που πάσχουν από αϋπνία. Το Valerian είναι ένα πολύ καλό χαλαρωτικό και βοηθά στον ύπνο.

– Ποιες οι παρενέργειες των υπνωτικών;
Πολλές και διαφορετικές για τον κάθε άνθρωπο αλλά θα αναφέρω μερικές από τις βασικές που προέρχονται μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα χρήσης τους. Για παράδειγμα είναι δύσκολο να τα κόψει κάποιος. Μπορεί και μετά από δύο μήνες συνεχής χρήσης το άτομο να εξαρτηθεί από αυτά και όταν προσπαθήσει να τα κόψει να αρχίσει πάλι πιο έντονα η αϋπνία, να ιδρώνει το βράδυ, να νοιώθει αγχωμένο και ευερέθιστο. Να αναφέρω εδώ ότι όταν ο γιατρός ή φαρμακοποιός λέει στο άτομο που πάσχει από αϋπνία να μην παίρνει υπνωτικό χάπι περισσότερο από κάποιες φορές την εβδομάδα το λέει γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, για να μην τα συνηθίσει το σώμα του.

– Κάτι άλλο για όσους παίρνουν υπνωτικά χάπια;
Το σημαντικότερο νομίζω είναι να βρίσκονται σε συνεχή επαφή με τον γιατρό τους και να μην φοβούνται να κάνουν ερωτήσεις και να μοιραστούν μαζί του τα προβλήματα ύπνου που έχουν ή άλλα προβλήματα υγείας που μπορεί χωρίς να το ξέρουν να προκαλούν αϋπνία.