Η αόρατη απειλή της καθημερινότητάς μας

Η έλλειψη σωματικής άσκησης, οι διατροφικές συνήθειες, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, αλλά και η ελλιπής πρόληψη και ενημέρωση αποτελούν τους κύριους παράγοντες για τα διαρκώς αυξανόμενα κρούσματα οστεοπόρωσης στον ενήλικο πληθυσμό και, κυρίως, στις γυναίκες, ιδιαιτέρως μετά την εμμηνόπαυση.

 Η οστεοπόρωση οφείλεται στην προοδευτική απώλεια του οστίτη ιστού, τη διατάραξη της αρχιτεκτονικής του, τη μείωση της αντοχής ακόμα και στις συνήθεις λειτουργίες του σκελετού και επομένως στην εμφάνιση παθολογικών καταγμάτων. Η εμφάνιση των παθολογικών αυτών καταγμάτων, δηλαδή της θραύσης των οστών με ασήμαντες πτώσεις ή και ακόμα χωρίς κανέναν τραυματισμό, γίνεται σε προχωρημένο στάδιο του νοσήματος.

3 ΣΤΟΥΣ 4 ΥΠΕΡΗΛΙΚΟΥΣ

Στις γυναίκες κάτω των 50 ετών, δηλαδή γυναίκες πολύ νέες που δεν έχουν μπει στην εμμηνόπαυση, το 35,4% έχει ήδη ελαττωμένη οστική μάζα, στοιχείο που δημιουργεί ανησυχία.

Στο σύνολο του γυναικείου ελληνικού πληθυσμού άνω των 50 ετών (2.400.000, απογραφή 2003), το 35% έχει οστεοπόρωση.
Το 51% των Ελληνίδων άνω των 50 ετών, που είχαν ήδη μπει στην εμμηνόπαυση, δεν είχε κάνει μέτρηση οστικής πυκνότητας, ενώ στις περισσότερες αγροτικές και ορεινές περιοχές της πατρίδας μας το 48% αγνοούσε τελείως το γεγονός και συμμετείχε τυχαία στη μελέτη.

Οποιοσδήποτε έχει πάθει ένα τουλάχιστον κάταγμα χαμηλής βίας στο παρελθόν σε οποιοδήποτε σημείο του σκελετού του, έχει υψηλό κίνδυνο οστεοπόρωσης. Στην Ελλάδα, το 32% των γυναικών άνω των 50 ετών αναφέρει ότι έχει υποστεί ένα κάταγμα στο παρελθόν.

Το 85% των ατόμων ηλικίας μεγαλύτερης των 70 ετών βρέθηκε ότι πέφτει μία τουλάχιστον φορά τον χρόνο.

Η οστεοπόρωση και κυρίως τα κατάγματα επηρεάζουν την ποιότητα ζωής ακόμα και μετά την ίασή τους. Είναι σίγουρο ότι ύστερα από ένα κάταγμα μειώνεται η κινητικότητα και λειτουργικότητα των ατόμων. Το πρόβλημα οξύνεται στις μεγαλύτερες ηλικίες.

Τα σπονδυλικά κατάγματα προκαλούν παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, κύφωση (καμπούρα) και πόνο. Οι συνέπειες αυτές οδηγούν τα άτομα σε κοινωνική απομόνωση.

Το 50% των Ελληνίδων ενοχλούνται πολύ από τις αλλαγές που έχουν γίνει στο σώμα τους, ενώ το 35% δήλωσε ότι ενοχλείται λίγο.
Όσον αφορά την άσκηση και την ενασχόληση με φυσικές δραστηριότητες, και εδώ τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά, καθώς το 82% δήλωσαν ότι δεν αθλούνται ποτέ ή αθλούνται σπάνια. Το 5,3% ασκούνται μία έως δύο ώρες την εβδομάδα και μόνο το 5,5% περισσότερες από δύο ώρες σε εβδομαδιαία βάση.
Από τη μελέτη φάνηκε, επίσης, το μέγεθος του προβλήματος της κακής διατροφής των νέων Ελληνίδων (γυναίκες μικρότερες των 50 ετών), καθώς μόνο το 32% παίρνει καθημερινά τις απαραίτητες ποσότητες ασβεστίου.

Στις γυναίκες άνω των 45, η οστεοπόρωση προσμετρά περισσότερες μέρες παραμονής στο νοσοκομείο σε σχέση με άλλες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένων του διαβήτη και του εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Εκτιμάται πως μόνο ένα στα τρία σπονδυλικά κατάγματα γίνονται κλινικά αντιληπτά.
Το ζολεδρονικό οξύ, με μία ετήσια χορήγηση, μειώνει σημαντικά τα κατάγματα στις γυναίκες που πάσχουν από μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση.
Μελέτη σε περισσότερες από 7.700 γυναίκες, η οποία δημοσιεύτηκε στο «New England Journal of Medicine», έδειξε μείωση των σπονδυλικών καταγμάτων κατά 70% και μείωση των καταγμάτων ισχίου κατά 41%.
Επιπλέον, η μείωση στα σπονδυλικά κατάγματα διατηρήθηκε για μια περίοδο τριών ετών (60% τον πρώτο χρόνο, 71% τον δεύτερο χρόνο και 70% τον τρίτο χρόνο).
Τα οστεοπορωτικά κατάγματα και ιδιαιτέρως τα κατάγματα ισχίου συσχετίζονται με σημαντική νοσηρότητα και θνητότητα.
Η οστεοπόρωση αποτελεί σημαντική απειλή και για τους άνδρες, καθώς υπολογίζεται ότι ένας στους πέντε άνδρες άνω των 50 ετών έχει υποστεί ένα οστεοπορωτικό κάταγμα.

Το κάταγμα ισχίου συσχετίζεται με μεγαλύτερη θνητότητα στους άνδρες συγκριτικά με τις γυναίκες, καθώς οι άνδρες έχουν το διπλάσιο ρίσκο από τις συνομήλικές τους να καταλήξουν μέσα στους πρώτους 6 μήνες μετά το κάταγμα.
Το σκεύασμα με ζολεδρονικό οξύ (aclasta) εγκρίθηκε στην Ε.Ε. και στις ΗΠΑ για την πρόληψη των επανακαταγμάτων ύστερα από κάταγμα ισχίου, ενώ αποτελεί το μοναδικό προϊόν με ένδειξη στη συγκεκριμένη κατηγορία.

Καμία άλλη θεραπεία για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης δεν έχει σημειώσει μείωση των νέων κλινικών καταγμάτων σε ασθενείς που έχουν υποστεί πρόσφατα κάταγμα ισχίου μικρής βίας (π.χ. λόγω πτώσης από όρθια θέση ή χαμηλότερα).
Μελέτη σε περισσότερους από 2.100 ασθενείς έδειξε μείωση 35% στα νέα κλινικά κατάγματα στους ασθενείς (άνδρες και μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες) που έλαβαν θεραπεία με Aclasta ύστερα από πρόσφατο κάταγμα ισχίου.
Τα αποτελέσματα, τα οποία δημοσιεύτηκαν στο «New England Journal of Medicine» έδειξαν μείωση της θνησιμότητας κατά 28% στους ασθενείς που έλαβαν ζολεδρονικό οξύ σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο.

Από τους ασθενείς που έχουν υποστεί κάταγμα ισχίου, σχεδόν το ένα τέταρτο των ατόμων άνω των 50 ετών πεθαίνουν από επιπλοκές μέσα σε ένα χρόνο. Από αυτούς που επιβιώνουν ένα χρόνο έπειτα από κάταγμα ισχίου, 50% χρειάζονται βοήθεια στο βάδισμα, 25% χρειάζονται μακροπρόθεσμη φροντίδα από νοσηλευτές και όλοι παραμένουν εκτεθειμένοι στον κίνδυνο νέου κατάγματος. Παρ’ όλα αυτά λίγοι ασθενείς που έχουν υποστεί κάταγμα ισχίου υποβάλλονται επί του παρόντος σε θεραπεία για οστεοπόρωση.

ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ

Νεότερες οδηγίες που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα και απευθύνονται στην ιατρική κοινότητα, τονίζουν ότι όλοι οι ασθενείς με κάταγμα ισχίου πρέπει να λαμβάνουν αγωγή κατά της οστεοπόρωσης. Τονίζουν, επίσης, ότι μόνο το aclasta έχει αποδεδειγμένη δράση στην πρόληψη νέου κατάγματος σ’ αυτήν την κατηγορία ασθενών.
Επίσης έχει αισθητά καλύτερα αποτελέσματα συγκριτικά με τη ρισεδρονάτη στην αύξηση της οστικής μάζας ασθενών με οστεοπόρωση που προκαλείται από τα στεροειδή.

Έως και 50% των ασθενών που υπόκεινται σε μακροχρόνια θεραπεία γλυκοκορτικοειδών (στεροειδών) διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καταγμάτων λόγω οστεοπόρωσης και περίπου εννέα εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από οστεοπόρωση που προκαλείται από στεροειδή.
Το σκεύασμα χορηγείται μία φορά το χρόνο με ενδοφλέβια έγχυση 15 λεπτών, γεγονός το οποίο συμβάλλει σημαντικά στην πλήρη συμμόρφωση του ασθενή και έχει αποδεδειγμένο προφίλ ανεκτικότητας. Οι συνηθέστερες ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τη χορήγησή του ήταν παροδικά συμπτώματα μετά τη δόση, όπως πυρετός και μυϊκός πόνος.

Ήδη έχει εγκριθεί σε περισσότερες από 80 χώρες για τη θεραπεία της μετεμμηνοπαυσιακής οστεοπόρωσης και σε περισσότερες από 80 χώρες για τη θεραπεία της νόσου Paget, τη δεύτερη συνηθέστερη μεταβολική διαταραχή των οστών.