Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για τον αυτισμό θέλω να σας μιλήσω για κάποιους πολύ αγαπημένους μου φίλους που όμως διαφέρουν λίγο από τους άλλους -έχουν πολύ ξεχωριστά ενδιαφέροντα, συνήθειες και τρόπο σκέψης- που καμιά φορά τους δυσκολεύουν στην καθημερινότητά. Έτσι συχνά παρεξηγούνται και παρεξηγούν… κάποιοι λένε ότι οι φίλοι μου έχουν αυτισμό, Άσπεργκερ… αλλά πώς γίνεται … είναι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους… πώς να χωρέσουν σε μια ετικέτα…
Εγώ όμως δεν θέλω να μιλήσω για ετικέτες αλλά για τους φίλους μου – τον μικρό Αλέξανδρο που έχει μανία με τα λεωφορεία κι όπου σταθεί κι όπου βρεθεί μιλάει για δρομολόγια χωρίς να τον ρωτήσουν, τον Κωνσταντίνο που φοβάται τα ασανσέρ και δεν τα πλησιάζει ούτε γι’ αστείο, την Ελένη που δε μιλάει σε κανέναν εκτός από τη μαμά της, τη Δανάη που κάθε φορά που αγχώνεται ή ενθουσιάζεται πεταρίζει ασταμάτητα τα χέρια της, τον Γιώργο με τη μονότονη φωνή που μιλάει σαν μικρός καθηγητής, την Μαρίνα που δεν μπορεί να καταλάβει το μεταφορικό λόγο και θυμώνει με τ’ αστεία γιατί νομίζει ότι την κοροϊδεύουν, τον Θέμη που θέλει τόσο πολύ να κάνει φίλους αλλά δεν τον παίζει κανείς, τον Έκτορα που για ώρες ολόκληρες ανοιγοκλείνει τα ντουλάπια χωρίς κανένα φαινομενικό λόγο και τόσους άλλους… – που μέσα στην απέραντη έρημο των διορθώσεων, των ματαιώσεων και των τιμωριών που υφίστανται καθημερινά επειδή δεν χωρούν στα παπούτσια που τους φόρεσαν, βρίσκουν μια μικρή όαση σ’ ένα ψυχοπαιδαγωγικό πρόγραμμα που δεν ψάχνει να βρει τις αδυναμίες τους για να τις διορθώσει, αλλά τις δυνατότητές τους για να τις ενισχύσει.
Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν ένα μοτίβο επιτυχίας, να δουν τον εαυτό τους με άλλα μάτια – αυτά του ικανού, του νικητή, αυτού που καταφέρνει τα πάντα κι έτσι όταν έρθει η ώρα να αντιμετωπίσουν εμπόδια που άπτονται των δυσκολιών τους να νιώσουν σίγουροι ότι μπορούν να αντεπεξέλθουν. Μέσα στο ασφαλές περιβάλλον μιας φανταστικής περιπέτειας, έχουν την ευκαιρία να κάνουν λάθη, να τα διορθώσουν και να μάθουν από αυτά χωρίς να υποστούν όμως τις συνέπειες της πραγματικής ζωής.
Ένα από τα βασικά στοιχεία του συγκεκριμένου προγράμματος είναι η σημασία του κινήτρου για την εκτέλεση οποιασδήποτε άσκησης ή δραστηριότητας. Ο στόχος της φανταστικής ιστορίας (π.χ. να βρεθεί το δεινοσαυράκι που εξαφανίστηκε) αποτελεί το κίνητρο που θα ωθήσει τα παιδιά να περάσουν όλες τις δοκιμασίες για την επίτευξή του. Οι δοκιμασίες λειτουργούν σαν Δούρειος Ίππος μέσα στον οποίο κρύβονται όλες οι απαραίτητες ασκήσεις με τις οποίες τα παιδιά θα μπορέσουν ν’ αναπτύξουν δεξιότητες στις οποίες δυσκολεύονται. Για παράδειγμα, ένα παιδί που δυσκολεύεται να καταλάβει τη γλώσσα του σώματος και την έκφραση του προσώπου θα κληθεί μέσα στην φανταστική ιστορία να επικοινωνήσει με τον Κινέζο μάγο που μιλά μόνο με νοήματα, προκειμένου να φτάσει στη λίμνη που πραγματοποιεί τις ευχές ή να ανακρίνει έναν ύποπτο προκειμένου να φτάσει στη λύση ενός μυστηρίου. Ένα παιδί που δυσκολεύεται να κατανοήσει το μεταφορικό λόγο θα χρειαστεί να αποκωδικοποιήσει το χρησμό του μάντη για να νικήσει τον κόκκινο γίγαντα. Ένα παιδί που φοβάται τα ασανσέρ θα οδηγηθεί να τα αναζητήσει καθώς εκεί θα βρίσκονται τα στοιχεία που θα τον οδηγήσουν στον φίλο του που εξαφανίστηκε κ.ο.κ
Τέλος, το σημαντικότερο πλεονέκτημα αυτής της παρέμβασης είναι ότι τα παιδιά την βλέπουν σαν παιχνίδι και παρ’ ότι το πρόγραμμα είναι πολύ απαιτητικό από άποψη συγκέντρωσης και πειθαρχίας, όχι μόνο δεν δυσανασχετούν αλλά παραπονιούνται ότι ο χρόνος περνάει γρήγορα και περιμένουν με αγωνία και ενθουσιασμό να δουν τι θα γίνει την επόμενη φορά.
Το Γνωσιακό Συμπεριφορικό Δράμα (ΓΣΔ) είναι ένα ψυχοπαιδαγωγικό μοντέλο παρέμβασης, βασισμένο σε επιστημονική μελέτη που πραγματοποίησε η Δρ Χάρις Καρνέζη στο Πανεπιστήμιο Τρίνιτυ Ιρλανδίας (2008). Τα τέσσερα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται με επιτυχία στην Ελλάδα, όπου ιδρύθηκε και το πρώτο κέντρο γνωσιακού συμπεριφορικού δράματος στον κόσμο.
Το ΓΣΔ θα παρουσιάσει η Δρ Χάρις Καρνέζη στις 23 Απριλίου στο συνέδριο “Young Child Expo & Conference” στη Νέα Υόρκη και στις 24 Απριλίου στο Πανεπιστήμιο Νεας Υόρκης.
Περισσότερες πληροφορίες στο www.cbdmethod.com
* H Eύη Ανδτανού είναι ηθοποιός / παιδαγωγός με εξειδίκευση στην ειδική αγωγή
