«Κεραυνός εν αιθρία» ήταν η πρόσφατη δήλωση του Υπουργού Παιδείας, Νίκου Φίλη, πως ο βίαιος θάνατος 353.000 Ελλήνων του Πόντου κατά την περίοδο του 1914-1922 ήταν πράξη εθνοκάθαρσης, και όχι γενοκτονίας. Παρόμοια άποψη είχε εκφράσει στο παρελθόν και από τις στήλες της εφημερίδας Αυγή, όταν ήταν Διευθυντής της.
Το ακατανόητο, μάλλον παράλογο, της άποψης αυτής του κ. Φίλη είναι ότι κατόπιν εισήγησης του πρώην Πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου, η Βουλή των Ελλήνων αναγνώρισε τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, και ανακήρυξε την 19η Μαΐου ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο». Στις 19 Μαΐου 1919 ο Μουσταφά Κεμάλ είχε αποβιβασθεί στη Σαμψούντα, από όπου άρχισε τη δεύτερη φάση της γενοκτονίας.
Ο Υπουργός Παιδείας έδειξε πως είναι ανιστόρητος, όταν για λόγους που εκείνος γνωρίζει, εσκεμμένα αντικαθιστά τη γενοκτονία, έναν διεθνώς αναγνωρισμένο όρο από τον ΟΗΕ τον Δεκέμβριο του 1948 με τον όρο εθνοκάθαρση της δικής του επιλογής.
Σύμφωνα με το Άρθρο 2 της «Συνθήκης περί Γενοκτονίας» που υιοθέτησε ο ΟΗΕ τον Δεκέμβριο του 1948, ως γενοκτονία χαρακτηρίζεται «μια από τις ακόλουθες πράξεις που λαμβάνει χώρα με στόχο την ηθελημένη καταστροφή ή τον αφανισμό ενός μέρους ή μιας ολόκληρης εθνικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας ανθρώπων»:
α) Η πρόκληση σοβαρών σωματικών ή ψυχολογικών τραυμάτων σε μέλη της ομάδας.
β) Η πρόκληση βαριάς σωματικής ή διανοητικής βλάβης σε μέλη της ομάδας.
γ) Η με πρόθεση επιβολή επί της ομάδας συνθηκών ζωής υπολογισμένων να επιφέρουν την φυσική καταστροφή της εν όλω ή εν μέρει.
δ) Η επιβολή μέτρων που σκοπεύουν στην παρεμπόδιση των γεννήσεων εντός της ομάδας.
ε) Η διά της βίας μεταφορά παιδιών της ομάδας σε άλλη ομάδα.
Θα παρατηρήσατε πως σύμφωνα με την απόφαση του ΟΗΕ, μια, όχι και οι πέντε, από τις παραπάνω ενέργειες αποτελούν πράξη γενοκτονίας. Στην περίπτωση των Ελλήνων του Πόντου ισχύουν απόλυτα οι τρεις παραπάνω πράξεις, και μερικώς οι δύο τελευταίες. Για τους λόγους αυτούς η Βουλή των Ελλήνων αναγνώρισε με απόφασή της τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου.
Σημειωτέον πως η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου ανήκει στην ίδια κατηγορία με τις δύο άλλες διεθνώς αναγνωρισμένες γενοκτονίες κατά την ίδια περίοδο στην Μικρά Ασία, των Αρμενίων και των Ασσυρίων από τους Νεότουρκους και από το Κεμαλικό καθεστώς.
Οι πράξεις γενοκτονίας κατά των Ελλήνων του Πόντου πήραν διάφορες μορφές, όπως τα τάγματα εργασίας των ανδρών που στέλνονταν στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας με στόχο την εξόντωσή τους, τις πυρπολήσεις των χωριών, τις μαζικές δολοφονίες, και την υποβολή εγκύων γυναικών σε συνθήκες που δεν θα επιζούσαν τα νεογέννητα παιδιά τους.
Απορώ πώς ο κ. Φίλης θα χαρακτήριζε τις ακόλουθες περιγραφές του Πρέσβη της Αυστρίας στην Κωνσταντινούπολη σε επιστολές του στην Κυβέρνηση της Αυστρίας, με ημερομηνίες 19 Δεκεμβρίου 1916 και 2 Ιανουαρίου 1917. Τα γεγονότα που περιγράφει έγιναν εις βάρος των Ελλήνων του Πόντου στην περιοχή της Σαμψούντας.
«11 Δεκεμβρίου 1916. Λεηλατήθηκαν 5 ελληνικά χωριά, κατόπιν κάηκαν. Οι κάτοικοι εκτοπίστηκαν. 12 Δεκεμβρίου 1916. Στα περίχωρα της πόλης καίγονται χωριά. 14 Δεκεμβρίου 1916. Ολόκληρα χωριά καίγονται μαζί με τα σχολεία και τις εκκλησίες. 17 Δεκεμβρίου 1916. Στην περιφέρεια Σαμψούντας έκαψαν 11 χωριά. H λεηλασία συνεχίζεται. Οι χωρικοί κακοποιούνται. 31 Δεκεμβρίου 1916. 18 περίπου χωριά κάηκαν εξ ολοκλήρου, 15 εν μέρει. 60 γυναίκες περίπου βιάστηκαν. Λεηλάτησαν ακόμη και εκκλησίες».
Ο Βλάσης Αγτζίδης, Δρ Ιστορίας, σε άρθρο του με τίτλο «Η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, μέσα από τις μαρτυρίες των συμμάχων των Τούρκων», το οποίο δημοσιεύθηκε στο Αντίβαρο τον Ιούνιο του 2007, αναφέρει μεταξύ άλλων επίσημων ευρωπαϊκών ντοκουμέντων και το ακόλουθο:
«Σε προξενικό αυστριακό έγγραφο που συντάχθηκε στις 13 Ιανουαρίου 1917 και φέρει τον τίτλο «Σύλληψη και εκτόπιση Ελλήνων» διαβάζουμε:
«Το κτύπημα που σχεδιαζόταν εδώ και πολύ καιρό κατά των ντόπιων Ελλήνων εκτελέστηκε στις 9 αυτού του μηνός… Την ίδια μέρα έγινε στρατιωτική κατοχή των χωριών Αϊλάσκιοϊ και Κατίκιοϊ της Σαμψούντας. Τους τρεις έως τέσσερεις χιλιάδες κατοίκους τους κάλεσαν να συγκεντρωθούν τη νύχτα με την πρόφαση ότι θα τους μιλήσει δήθεν ο μουτεσαρίφης και τους πήγαν βίαια στο εσωτερικό της χώρας, χωρίς να τους επιτρέψουν να παραλάβουν μαζί τους τρόφιμα και ρούχα. Με το σκληρό χειμώνα που επικρατεί τώρα, την έλλειψη καταλυμάτων και τροφίμων, πολλούς από τους δυστυχείς αυτούς περιμένει σύντομα ο θάνατος».
ΣΤΕΡΟΥΝΤΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ
ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ Ν. ΦΙΛΗ
Είναι αξιοσημείωτο ότι κάποιοι υπουργοί της Κυβέρνησης αποστασιοποιήθηκαν από την τοποθέτηση του Νίκου Φίλη για το θέμα της γενοκτονίας, ενώ άλλοι έμμεσα άφησαν να εννοηθεί η διαφοροποίησή τους.
Για παράδειγμα, ο ποντιακής καταγωγής Υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννης Αμανατίδης έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Οι επιστημονικές προσεγγίσεις μπορούν να εκφράζονται ελεύθερα σε μια Δημοκρατία. Ωστόσο, η θέση της Κυβέρνησης είναι γνωστή και δημόσια εκφρασμένη τόσο με δήλωση του πρώην Κυβερνητικού εκπροσώπου στις 19.5.2015, όσο και στους χαιρετισμούς στις αντίστοιχες ημέρες μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων κατά το παρελθόν».
Η Παμποντιακή Ομοσπονδία της Ελλάδας σε πρόσφατη δήλωσή της κατέστησε σαφές ότι ζητά την παραίτηση του Υπουργού Παιδείας, όπως προκύπτει από την ακόλουθη δήλωσή της:
«Δεν μάς αφήνει περιθώριο να υπαναχωρήσουμε από τη θέση μας. Ο κ. Φίλης είναι ένας αρνητής της Γενοκτονίας. Η θέση μας είναι ξεκάθαρη. Και δεν είναι η πρώτη φορά που αναφέρεται δημοσίως στην υποβάθμιση του θέματος. Αντιδράσαμε ήδη την πρώτη φορά που έγραψε σχετικό κείμενό στην εφημερίδα Αυγή, στείλαμε επιστολή στον ίδιο και τον πρωθυπουργό ενάντια στην απόφασή του να αφαιρέσει από την εξεταστέα ύλη των σχολικών εγχειριδίων της Ιστορίας της Γ’ Λυκείου το μοναδικό κεφάλαιο που αφορούσε στον Παρευξείνιο Ελληνισμό του 19ου και 20ού αιώνα και στο οποίο υπήρχε σαφής χρήση του όρου Γενοκτονία, ενώ δεν αποκλείεται να στραφούμε και ποινικά εναντίον του μετά και τη στάση απέναντι στο αντιρατσιστικό νομοσχέδιο».
Ο Χαράλαμπος Αποστολίδης, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων, χαρακτήρισε τον υπουργό Παιδείας ως «προσωποποίηση της Κερκόπορτας και του Εφιάλτη», συμπληρώνοντας ότι «έλειψε από τη Βουλή η κ. Ρεπούση και μάλλον ο κ. Φίλης έσπευσε να συμπληρώσει το κενό».
Σε άλλη δήλωσή του ο κ. Αποστολίδης τόνισε πως ο Νίκος Φίλης κινείται στα όρια της «εθνικής προδοσίας», προσθέτοντας ότι τη γενοκτονία των Ποντίων έχουν αναγνωρίσει μεταξύ άλλων τόσο ευρωπαϊκά κοινοβούλια, όσο και αμερικανικές πολιτείες. Συμπληρώνω πως στην Αυστραλία τη γενοκτονία των Ποντίων αναγνώρισαν τα Πολιτειακά Κοινοβούλια της Νότιας Αυστραλίας και της Νέας Νότιας Ουαλίας.
Στις 16 Δεκεμβρίου 2007 η Διεθνής Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών αναγνώρισε ως Γενοκτονία τις διώξεις και σφαγές των Ελλήνων του Πόντου και της Ανατολίας, με το κάτωθι ψήφισμά της:
«Αποφασίζεται ότι είναι πεποίθηση της Διεθνούς Ένωσης των Μελετητών Γενοκτονιών, ότι η Οθωμανική εκστρατεία εναντίον των χριστιανικών μειονοτήτων της αυτοκρατορίας, μεταξύ των ετών 1914 και 1923, συνιστούν γενοκτονία εναντίον των Αρμενίων, Ασσυρίων, Ποντίων και των Ελλήνων της Ανατολίας».
Σε άρθρο του με τίτλο «Ο Νίκος Φίλης ως «επιστήμων», στην αθηναϊκή εφημερίδα Η Καθημερινή (7/11/15), ο Σωκράτης Τσιχλιάς μεταξύ άλλων γράφει και τα ακόλουθα:
«Αν δεν κάνω λάθος, για να έχει κάποιος επιστημονική άποψη, την οποία να εκφράζει και δημοσίως, γραπτώς ή προφορικώς, πρέπει να είναι τουλάχιστον επιστήμων. Μάλιστα, να έχει εποπτεία του πεδίου στο οποίο αναφέρεται η άποψή του. Αν συμφωνήσουμε στο αυτονόητο, ταχύτατα θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι αυτό που διαδόθηκε, γράφτηκε αλλά και υποστηρίχθηκε από τον ίδιο υπουργό Παιδείας Ν. Φίλη, ότι τα όσα είπε για τους Πόντιους είναι η επιστημονική του άποψη, είναι απλώς μια γελοιότητα. Καθόσον ο κ. υπουργός δεν είναι κανενός είδους επιστήμων, ώστε να μπορεί να έχει τεκμηριωμένη άποψη εάν η εξολόθρευση εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων του Πόντου είναι γενοκτονία, όπως υποστηρίζει επισήμως η πατρίδα μας και έχει ψηφίσει η Βουλή των Ελλήνων, ή είναι εθνοκάθαρση, όπως υποστηρίζουν κάποιοι, μεταξύ των οποίων ο «επιστήμων» Ν. Φίλης».
Από τα παραπάνω προκύπτει πως είναι ακατανόητο, αλλά και απαράδεκτο, ο Υπουργός Παιδείας της Κυβέρνησης να εκφράζει δημόσια προσωπικές απόψεις αντίθετες με την απόφαση της Ελληνικής Βουλής το 1994, με την οποία αναγνωρίζεται η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, αλλά και με τις θέσεις των αρμόδιων διεθνών οργανισμών.
Σε μια περίοδο που η ομόνοια είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την υπέρβαση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, ο Υπουργός Παιδείας επιπόλαια ή και εσκεμμένα, επιδιώκει τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης από τα φλέγοντα ζητήματα.