Τα δραματικά γεγονότα στο Παρίσι το βράδυ της 13η Νοεμβρίου 2015, με τους νεκρούς και τραυματίες από επίθεση μελών της τρομοκρατικής οργάνωσης ISIS, άρχισαν να αλλάζουν ριζικά τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Οι 129 νεκροί και οι 350 τραυματίες που χτυπήθηκαν εντελώς απρόκλητα και παράλογα στην καρδιά μιας μεγάλης ευρωπαϊκής πρωτεύουσας, αποτελούν μια νέα δραματική φάση στην έκταση που παίρνουν τα τρομοκρατικά επεισόδια εις βάρος χωρών της Δύσης.

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Προκόπης Παυλόπουλος, στο συλλυπητήριο μήνυμά του στον πρόεδρο της Γαλλίας, κ. Φρανσουά Ολάντ, τόνισε τα ακόλουθα, μεταξύ άλλων:

«Πρωτίστως, όμως, είναι δράμα και πένθος της Δύσης, αφού οι αδίστακτοι ισλαμιστές δράστες στρέφονται, μέσω της Γαλλίας, ιδίως κατά του Δυτικού Πολιτισμού, κατά της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, κατά των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου».

Ήδη, σε πρόσφατη συνάντησή του το Συμβούλιο Υπουργών Εσωτερικών Υποθέσεων και Δικαιοσύνης των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ομόφωνα αποφάσισε να αναβαθμιστούν σημαντικά τα συστήματα ελέγχου στα σύνορα της Ε.Ε., γνωστά ως Συνθήκη του Σένγκεν.

Συνθήκη του Σένγκεν καλείται η συμφωνία που υπογράφτηκε τον Ιούνιο του 1985 στην κωμόπολη Σένγκεν του Λουξεμβούργου ανάμεσα στα πέντε κράτη-μέλη της τότε Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ), η οποία απαρτιζόταν από το Βέλγιο, την Γερμανία, την Γαλλία, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία, και είχε ως στόχο:

* Την προοδευτική κατάργηση των ελέγχων στα κοινά σύνορα.

* Την καθιέρωση της ελεύθερης κυκλοφορίας για όλα τα πρόσωπα, υπηκόους των κρατών που υπέγραψαν τη Συμφωνία, καθώς και την αστυνομική και δικαστική συνεργασία. 

Με τη διεύρυνση της ΕΟΚ, και στη συνέχεια τη μετονομασία της σε Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία τώρα απαρτίζεται από 28 κράτη της Ευρώπης, η Συνθήκη του Σένγκεν συμπληρώθηκε το 1990 και από το 1995 ισχύει για όλα τα μέλη της Ε.Ε.

Σύμφωνα με την Συνθήκη του Σένγκεν όπως ίσχυε από το 1995 μέχρι πρόσφατα, δεν υπήρχε έλεγχος στα εσωτερικά σύνορα των κρατών-μελών, και η ασφάλεια επιδιωκόταν από τους ελέγχους που γίνονταν στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Γαλλία, και άλλες χώρες που απαρτίζουν τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε.

ΕΚΤΕΝΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΣΕΝΓΚΕΝ

Σε πρόσφατη συνάντησή τους οι υπουργοί Εσωτερικών Υποθέσεων και Δικαιοσύνης των κρατών-μελών της Ε.Ε., αποφάσισαν ότι πρέπει να γίνουν ριζικές αλλαγές στη Συνθήκη Σένγκεν, ενόψει των αιματηρών επεισοδίων στο Παρίσι και του αυξανόμενου προβλήματος των προσφύγων που ζητούν μετεγκατάσταση σε χώρες της Ευρώπης.

Για παράδειγμα, θα ενισχυθούν οι έλεγχοι στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. όχι μόνο για άτομα που προέρχονται από χώρες εκτός της Ε.Ε., αλλά και για Ευρωπαίους πολίτες. Οι έλεγχοι δεν θα περιορίζονται στην εξέταση της ταυτότητας και του διαβατηρίου των ταξιδιωτών, καθότι τα σχετικά προσωπικά στοιχεία θα αντιπαραβάλλονται με εκείνα των εθνικών και ευρωπαϊκών βάσεων δεδομένων.

Παράλληλα με τους αυστηρότερους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε., θα αναβαθμιστούν και τα συστήματα ελέγχου στα σύνορα των κρατών-μελών της Ε.Ε. μέχρι τον Μάρτιο του 2016.

Επίσης, θα γίνεται συστηματική εγγραφή βασικών στοιχείων, καθώς και συλλογή δακτυλικών αποτυπωμάτων για πολίτες άλλων χωρών που εισέρχονται στην Ε.Ε. με το αίτημα του πολιτικού ασύλου.

Στην πρόσφατη συνάντηση των υπουργών Εσωτερικών Υποθέσεων και Δικαιοσύνης των κρατών-μελών της Ε.Ε., ο Μπερνάρ Καζνέβ, υπουργός Εσωτερικών της Γαλλίας, παρατήρησε ότι πρέπει να περιοριστεί το κύμα μεταναστών και προσφύγων που εισέρχονται στην Ελλάδα, και αυτό, πρόσθεσε, θα επιτευχθεί μέσω των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία.

Οι εξελίξεις αυτές όσον αφορά την αντιμετώπιση των προσφύγων από τη Συρία θα έχουν επώδυνες επιπτώσεις για την Ελλάδα, η οποία κινδυνεύει να βρεθεί με εγκλωβισμένους στα εδάφη της εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, αφού η μετάβασή τους σε άλλες χώρες της Ευρώπης καθίσταται πιο χρονοβόρα και συχνά αδύνατη.

Ήδη, η Γαλλία, το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ολλανδία και το Λουξεμβούργο, αποφάσισαν να κλείσουν τα σύνορά τους στους πρόσφυγες μέχρι να περάσει η κρίση που δημιουργήθηκε από τα επεισόδια στο Παρίσι.

Παράλληλα, στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, η Βουλγαρία και η ΠΓΔΜ χτίζουν φράχτες για να εμποδίσουν τη μετάβαση των προσφύγων από την Ελλάδα στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη διά μέσου των χωρών τους.

Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με την τάση της Τουρκίας να διοχετεύει εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες στα ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου, δημιουργεί τον κίνδυνο μεγάλος αριθμός Σύρων προσφύγων να εγκλωβιστούν στην Ελλάδα.

Επιπροσθέτως, καθώς η Ελλάδα αποτελεί το ανατολικό εξωτερικό σύνορο της Ε.Ε., σύμφωνα με τη Συνθήκη του Σένγκεν θα επιφορτισθεί την πολυδάπανη διαδικασία της πιστοποίησης των προσφύγων, όπως προκύπτει από την ακόλουθη ανακοίνωση της Ε.Ε.:

«Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δεσμεύονται να εφαρμόσουν αμέσως τους απαραίτητους, συστηματικούς και συντονισμένους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα, οι οποίοι θα πραγματοποιούνται και στα άτομα που απολαμβάνουν της ελευθερίας μετακίνησης».

ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕΤΑΞΥ Ε.Ε. ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΑΣ 

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ

Για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου προβλήματος των Σύρων προσφύγων, την περασμένη Κυριακή, 29 Νοεμβρίου, στις Βρυξέλλες, έγινε συνάντηση των ηγετών των κρατών-μελών της Ε.Ε. με τον πρωθυπουργό της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου.

Η εν λόγω συνάντηση φαίνεται να κατέληξε σε μια ικανοποιητική συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών για το υπό συζήτηση θέμα, καθότι η Τουρκία δέχθηκε την προσφορά των τριών δισεκατομμυρίων ευρώ από την Ε.Ε. για να παύσει να προωθεί τα προσφυγικά ρεύματα στην Ευρώπη διαμέσου της Ελλάδας.

Από την πλευρά της Ε.Ε. δόθηκε διαβεβαίωση στην Τουρκία ότι θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες για την μελλοντική της ένταξη στην Ε.Ε. Παράλληλα, η κ. Άνγκελα Μέρκελ έδωσε διαβεβαιώσεις στην Τουρκία ότι αν εφαρμόσει τους όρους της Συμφωνίας για τους πρόσφυγες, η Ε.Ε. θα επιταχύνει και τη διαδικασία που θα επιτρέπει στους Τούρκους να ταξιδεύουν στην Ευρώπη χωρίς βίζα.

Σε συνέντευξη Τύπου μετά τη λήξη της συνάντησης στις Βρυξέλλες, ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε ότι οι σχέσεις Ευρώπης και Τουρκίας περνούν σε άλλο επίπεδο, καθώς υπάρχει κοινή γραμμή πλεύσης για την προσφυγική κρίση, αλλά δεν παρέλειψε να τονίσει ότι η Ε.Ε. θα ελέγχει με ακρίβεια τον τρόπο με τον οποίο θα χρησιμοποιούνται τα τρία δισεκατομμύρια ευρώ που θα δοθούν στην Τουρκία.

Την ικανοποίησή του για την έκβαση της συνάντησης εξέφρασε και ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, κ. Αχμέτ Νταβούτογλου, με την ακόλουθη δήλωσή του:

«Είμαι ευτυχισμένος που βλέπω ότι όλοι μου οι συνάδελφοι στην Ευρώπη συμφωνούν στο γεγονός ότι η Τουρκία και η Ευρωπαϊκή Ένωση μοιράζονται την ίδια μοίρα. Αναμένουμε να δοθεί μια τεράστια ώθηση στις σχέσεις μας».

Ο κ. Νταβούτογλου εξέφρασε και την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Τουρκία και η Ε.Ε. συναντήθηκαν σε μια Σύνοδο Κορυφής για πρώτη φορά τα τελευταία έντεκα χρόνια. Δεν παρέλειψε, όμως, να τονίσει ότι η χώρα του φιλοξενεί 2,2 εκατομμύρια πρόσφυγες και ότι έχει ξοδέψει οκτώ δισεκατομμύρια ευρώ για τα κέντρα υποδοχής.

Από ελληνικής πλευράς, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, κ. Αλέξης Τσίπρας, παρατήρησε ότι θα μπορούν να γίνουν βήματα ως προς την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, αλλά θα πρέπει οι τουρκικές Αρχές να κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο για να μειωθούν οι προσφυγικές ροές προς την Ελλάδα.

Οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν ότι με τις μεταρρυθμίσεις στην Συνθήκη Σένγκεν θα ασκείται μεγαλύτερος έλεγχος στην διακίνηση των προσφύγων στο πλαίσιο της Ε.Ε., ενώ αναμένεται μια ανακούφιση για τις ελληνικές Αρχές από τη δέσμευση της Τουρκίας να μην προωθεί τους πρόσφυγες που βρίσκονται στην επικράτειά της στα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.

Είναι σημαντικό για την Ελλάδα το ότι η Ε.Ε. έχει -επιτέλους- αναλάβει πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση αυτού του μεγάλου ανθρωπιστικού προβλήματος της εποχής μας και δεσμεύθηκε να χορηγήσει στην Τουρκία τρία δισεκατομμύρια ευρώ για τον εσωτερικό χειρισμό των προσφύγων.

Ας ελπίσουμε ότι η Τουρκία θα αρθεί στο ύψος των περιστάσεων…