Η χρονιά που πέρασε αποδείχθηκε μια από τις πλέον προβληματικές για την Ελλάδα, καθώς η οικονομική κρίση που έπληττε τη χώρα από το 2009 είχε φτάσει σε σημείο να απειλήσει ακόμα και προσωρινή έξοδό της από το ευρώ.
Μια ένδειξη της έκτασης του προβλήματος είναι ο αντίκτυπος που είχε στο τραπεζικό σύστημα, το οποίο αποτελεί τη σπονδυλική στήλη κάθε κράτους. Κατά τη διάρκεια της περιόδου 2009-2015, ο αριθμός των υποκαταστημάτων τραπεζών μειώθηκε από 7.700 σε 4.200, με την απώλεια 50.000 θέσεων εργασίας.
Επιπλέον, στα μέσα του 2015 επιβλήθηκαν οι περιορισμοί στις αναλήψεις από τις τράπεζες, με αποτέλεσμα τις πολύωρες ταλαιπωρίες των πολιτών και τις λειτουργικές δυσκολίες των επιχειρήσεων.
Στα μέσα του 2015 το Υπουργείο Οικονομικών και η Τράπεζα της Ελλάδος αναγκάστηκαν να καταφύγουν στο έσχατο μέτρο της τραπεζικής αργίας, και της επιβολής κεφαλαιακών ελέγχων, για να αποτρέψουν τη χρεοκοπία των τραπεζών, καθότι μέσα σε λίγους μήνες οι πολίτες και οι επιχειρήσεις είχαν αποσύρει πάνω από 40 δισεκατομμύρια ευρώ από τις καταθέσεις τους. Ιστορικές θα μείνουν οι ουρές συνταξιούχων έξω από τις τράπεζες για να πάρουν την πενιχρή σύνταξή τους.
Και, όμως, η χρονιά είχε αρχίσει με τις υποσχέσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ότι θα ακολουθούσε απαλλαγή από τα μνημόνια, και από τις συνακόλουθες δημοσιονομικές δεσμεύσεις, που είχε επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Με βάση τις εξαγγελίες της νέας κυβέρνησης στις αρχές του Φεβρουαρίου 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεπε για το 2015 ανάπτυξη του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) της Ελλάδας κατά 2,5% για το 2015 και 3,6% για το 2016, ύστερα από την αύξηση του 1% το 2014.
Λίγους μήνες αργότερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεώρησε τις προβλέψεις της για το 2015 σε πτώση 1,4% του ΑΕΠ, και περαιτέρω συρρίκνωση 1,3% για το 2016.
Σύμφωνα με δημοσίευμα, με τίτλο «Η αλήθεια για το ελληνικό χρέος και η βιωσιμότητά του» στην αθηναϊκή εφημερίδα Η Καθημερινή (30/8/15), «Η βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους επιδεινώθηκε ραγδαία μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015. Όπως καταγράφει και η έκθεση του ΔΝΤ, της 25ης Ιουνίου 2015, «οι βασικοί παράγοντες που οδήγησαν τους τελευταίους μήνες στην επιδείνωση της Ανάλυσης Βιωσιμότητας Χρέους είναι η μείωση της οικονομικής ανάπτυξης, η αναθεωρημένη πορεία του πρωτογενούς ισοζυγίου, τα χαμηλότερα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις και πιθανές επιπρόσθετες οικονομικές ανάγκες του τραπεζικού συστήματος… Σύμφωνα μάλιστα με την τελευταία έκθεση του ΔΝΤ, το δημόσιο χρέος θα διαμορφωθεί στο 200% του ΑΕΠ τα επόμενα 2 έτη».
Σημειώνω πως το 2014 το δημόσιο χρέος ήταν 170% του ΑΕΠ.
Όπως βλέπουμε, οι υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ πριν και μετά από τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, απέχουν πολύ από την καθοδική πορεία που ακολούθησε η οικονομία της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του 2015.
ΔΙΑΨΕΥΣΗ ΠΡΟΣΔΟΚΙΩΝ
Οι προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί από τον ΣΥΡΙΖΑ στο τέλος του 2014 και στις αρχές του 2015, για υψηλή ανάπτυξη και έξοδο της χώρας από τα μνημόνια το 2015, διαψεύστηκαν. Αντί για ανάπτυξη 2,9% για το 2015 (και 3,7% το 2016), όπως εκτιμούσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις φθινοπωρινές προβλέψεις του 2014, η Ελλάδα βυθίστηκε σε νέα ύφεση.
Σύμφωνα με τις προεκλογικές εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ, το 2015 θα σηματοδοτούσε την απαλλαγή από τα μνημόνια και τις καταπιεστικές δημοσιονομικές δεσμεύσεις. Λίγους μήνες αργότερα οι υποσχέσεις εκείνες αποσύρθηκαν και η κυβέρνηση βρέθηκε στην ανάγκη να συνάψει με τους Ευρωπαίους εταίρους νέο τριετές μνημόνιο, ύψους 86 εκατομμυρίων ευρώ.
Παράλληλα με την επιδείνωση της ελληνικής οικονομίας, στις τάξεις του ΣΥΡΙΖΑ έλαβαν χώρα εξελίξεις που οδήγησαν στη διάσπαση του κόμματος και, ως εκ τούτου, στην αποδυνάμωση της κυβέρνησης. Οι δύο εθνικές εκλογές και ένα δημοψήφισμα κατά τη διάρκεια του έτους, αποσταθεροποίησαν περαιτέρω την οικονομία, και διεύρυναν την πόλωση στις τάξεις του εκλογικού σώματος. Από την πλευρά της, η αντιπολίτευση αποσυντονίστηκε, με αποτέλεσμα να μην εκτελεί αποτελεσματικά τον θεσμικό της ρόλο.
Έτσι, κατά τη διάρκεια του 2015 καμιά από τις προγραμματικές δηλώσεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν πραγματοποιήθηκε, με αποτέλεσμα ο ελληνικός λαός να ζήσει μια περίοδο μεγάλης ανασφάλειας, εξαιτίας της οποίας ένα μεγάλο ποσοστό Ελλήνων επιστημόνων πήρε το δρόμο της ξενιτιάς, αναζητώντας μια νέα ζωή σε άλλες χώρες.
Η ειρωνεία είναι, ότι ενώ κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960 η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων μεταναστών ήταν αγρότες ή ανειδίκευτοι εργάτες, τώρα αυτοί που ξενιτεύονται είναι επιστήμονες ή επαγγελματίες.
ΖΟΦΕΡΟ ΤΟ ΑΜΕΣΟ ΜΕΛΛΟΝ
Η κατάσταση δεν φαίνεται να βαίνει προς το καλύτερο για το 2016. Οι συνταξιούχοι, οι μισθωτοί και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, θα βρεθούν με νέες φορολογικές επιβαρύνσεις για έβδομη συνεχόμενη χρονιά, καθότι οι επιπλέον φόροι που καλούνται να πληρώσουν το 2016 ξεπερνούν τα 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ η φοροδοτική τους ικανότητα έχει μειωθεί σημαντικά. Επιπλέον, οι φόροι που δεν κατάφεραν να πληρώσουν οι φορολογούμενοι υπολογίζονται στα 53 δισεκατομμύρια ευρώ.
Από την πλευρά της, η κυβέρνηση, μετά από ένα χρόνο στην αρχή, δεν έχει τη δικαιολογία της απειρίας, και ότι δεν γνωρίζει τον τρόπο λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, μέσα σε έναν χρόνο πήρε δύο φορές την εντολή από τον ελληνικό λαό να βγάλει τη χώρα από την κρίση που την ταλανίζει, και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του, στο μέτρο του δυνατού.
Σύμφωνα με την αθηναϊκή εφημερίδα Έθνος (29/12/2015), το Αμερικανικό Ινστιτούτο Strattfor προβλέπει ότι η Ελλάδα θα παραμείνει σε κατάσταση αστάθειας και το 2016, όπως διαπιστώνουμε από το ακόλουθο απόσπασμα από το δημοσίευμα της εφημερίδας:
{…}«Η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα θα αντιμετωπίσει δύο βασικά προβλήματα: πολιτική αβεβαιότητα και κοινωνική αναταραχή. Η ελληνική οικονομία έχει μία ακόμα χρονιά αρνητικής πορείας και υψηλής ανεργίας. Αυτό θα οδηγήσει σε διαμαρτυρίες και αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης καθώς θα επιχειρεί να βάλει σε εφαρμογή τις μεταρρυθμίσεις».
{…}«Δεν περιμένουμε να βρεθεί εκτός ευρωζώνης η Ελλάδα το επόμενο έτος, ωστόσο η επίλυση των ελληνικών προβλημάτων είναι ακόμα μακριά».
Ενδεικτική των προβλημάτων που αντιμετώπισε η Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 2015, είναι η ακόλουθη παράγραφος από το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Προκόπη Παυλόπουλου:
«Πρώτον, και πριν απ’ όλα, έχουμε χρέος ν’ αφήσουμε πίσω μας, το συντομότερο δυνατό, την εφιαλτική περίοδο της κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, η οποία έχει πλήξει καιρίως τον κοινωνικό ιστό. Και να βρούμε ξανά τον δρόμο της ελπίδας, της αισιοδοξίας, της ανάπτυξης και της προόδου, αποκαθιστώντας ταυτοχρόνως τους επικινδύνως διαβρωμένους πυλώνες του Κοινωνικού Κράτους Δικαίου».
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αλέξης Τσίπρας, στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του εξέφρασε αισιοδοξία για το 2016, όπως προκύπτει από τις ακόλουθες πρώτες παραγράφους:
«Θέλω να ευχηθώ σε όλους και όλες υγεία, δύναμη και ευτυχία για μια όμορφη και δημιουργική νέα χρονιά.
Το 2015 που φεύγει θα μείνει στην ιστορία ως το έτος του αγώνα και της αλληλεγγύης.
Η χρονιά που ο ελληνικός λαός σήκωσε το κεφάλι ψηλά και διεκδίκησε με παρρησία το δίκιο του.
Και το μήνυμα δημοκρατίας και αξιοπρέπειας που έστειλε στα πέρατα του κόσμου, θα μείνει ανεξίτηλα χαραγμένο στη συλλογική μνήμη.
Θα αποτελεί πάντα σημείο αναφοράς για όσους αγωνίζονται για έναν καλύτερο κόσμο.
Το 2016 που έρχεται θα είναι το έτος της ανάκαμψης και της ανασυγκρότησης. Η χρονιά που θα σηματοδοτήσει την οριστική έξοδο από την οικονομική κρίση και, μαζί, το τέλος της επιτροπείας και την ανάκτηση της εθνικής μας κυριαρχίας».
Σε αντίθεση, η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών, Βιοτεχνών και Εμπόρων Ελλάδας προβλέπει ότι έως τα μέσα του 2016 γύρω στις 60.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα βάλουν λουκέτο. Με άλλα λόγια, οι επιχειρηματίες δεν συμμερίζονται την αισιοδοξία της Κυβέρνησης για την πορεία που θα ακολουθήσει η οικονομία το 2016.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι ο κ. Τσίπρας δεν έχει διδαχθεί από τις οδυνηρές εμπειρίες του 2015, αφού ανακυκλώνει τις ελπίδες που είχε δώσει στον ελληνικό λαό στις αρχές της περυσινής χρονιάς, οι οποίες αποδείχθηκαν φρούδες, αν όχι απατηλές…