Πρόσφατες εξελίξεις στο προσφυγικό θέμα δείχνουν πως η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) άρχισε να δείχνει κατανόηση για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης. Ιδιαίτερα μετά από τη συμφωνία να δεχθεί 66.400 πρόσφυγες από την Ελλάδα για εγκατάσταση σε άλλες χώρες της Ε.Ε. Μέχρι πρόσφατα δέχθηκε μόνο 218 πρόσφυγες!
Ιδιαίτερης σημασίας είναι η αναγνώριση εκ μέρους της Ε.Ε. πως ο αποκλεισμός της Ελλάδας από τη ζώνη ανοιχτών συνόρων του συμφώνου Σένγκεν δεν θα συμβάλει καθόλου στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, δήλωσε απερίφραστα ο Ντόναλντ Τουσκ, Πρόεδρος του Συμβουλίου της Ε.Ε.
Ο κ. Τουσκ παραδέχθηκε πως η Ευρώπη πρέπει να βελτιώσει τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της, γεγονός που προϋποθέτει μεγαλύτερη στήριξη της Ελλάδας, καθότι αποτελεί μεγάλο μέρος των ανατολικών συνόρων της Ε.Ε.
Σύμφωνα με την εφημερίδα Πρώτο Θέμα (17/2/16) ο Ντόναλντ Τουσκ έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Η μεταναστευτική κρίση δοκιμάζει τα άκρα της ενότητάς μας. Για όσους συζητούν τον αποκλεισμό της Ελλάδας από το Σένγκεν, θεωρώντας πως αυτή είναι η λύση στη μεταναστευτική κρίση, απαντώ πως δεν είναι».
Σημειωτέον ότι από το ενάμισι εκατομμύριο πρόσφυγες που από τη Μέση Ανατολή κατέφυγαν στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του 2015, το ένα εκατομμύριο πέρασε από την Ελλάδα, μια χώρα δέκα εκατομμυρίων κατοίκων! Και αυτό κατά τη διάρκεια μιας μακρόχρονης και μεγάλης οικονομικής κρίσης…
Θετικές για την Ελλάδα ήταν οι αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. για το προσφυγικό την περασμένη Πέμπτη, 18 Φεβρουαρίου, όπως διαπιστώνουμε από τις ακόλουθες παραγράφους του κειμένου συμπερασμάτων που δημοσιοποιήθηκε:
{…} «Η πλήρης και ταχεία εφαρμογή του σχεδίου δράσης ΕΕ-Τουρκίας εξακολουθεί να αποτελεί προτεραιότητα, προκειμένου να αναχαιτισθούν οι μεταναστευτικές ροές και να καταπολεμηθούν τα δίκτυα διακινητών και λαθρεμπόρων».
{…} «Είναι σημαντικό να αποκατασταθεί με συντονισμένο τρόπο η ομαλή λειτουργία του χώρου Σένγκεν, με πλήρη στήριξη των κρατών μελών που αντιμετωπίζουν δύσκολες συνθήκες. Θα πρέπει να επανέλθουμε σε μια κατάσταση όπου όλα τα μέλη του χώρου Σένγκεν εφαρμόζουν πλήρως τον κώδικα συνόρων του Σένγκεν και αρνούνται στα εξωτερικά σύνορα την είσοδο σε υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις εισόδου ή δεν έχουν υποβάλει αίτηση ασύλου μολονότι είχαν τη δυνατότητα να το πράξουν, λαμβανομένης ταυτοχρόνως υπόψη της ιδιομορφίας των θαλάσσιων συνόρων, μεταξύ άλλων με την εφαρμογή του θεματολογίου ΕΕ-Τουρκία».
Σύμφωνα με τις δηλώσεις Ελλήνων διπλωματών, παρά το γεγονός ότι η απόφαση της Ε.Ε., όπως διατυπώνεται στο κείμενο συμπερασμάτων, κρίνονται ικανοποιητικές για την Ελλάδα, η Ελληνική Κυβέρνηση επιφυλάχθηκε να δώσει την έγκρισή της στο εν λόγω κείμενο, αν δεν υπάρχει ρητή δέσμευση από τα 28 κράτη-μέλη της Ε.Ε. για το μη κλείσιμο των βορείων συνόρων της Ελλάδας για τη διέλευση προσφύγων. Σημειώνω πως για να έχει νομική ισχύ το κείμενο συμπερασμάτων της συνάντησης Κορυφής θα πρέπει να έχει την έγκριση και των 28 κρατών-μελών της Ε.Ε.
Μετά από αυτήν τη στάση της Ελληνικής Κυβέρνησης η Γερμανία πρότεινε να γίνει μια έκτακτη συνάντηση Κορυφής στις 6 Μαρτίου, δηλαδή την ερχόμενη Κυριακή. Επιπρόσθετα, η Γερμανία πρότεινε στη συνάντηση της 6ης Μαρτίου να συμμετάσχει και η Τουρκία, ενώ στο ενδιάμεσο διάστημα να μην γίνει καμιά αλλαγή στον τρόπο ελέγχου των συνόρων.
Με την στάση της αυτή η Ελληνική Κυβέρνηση κατάφερε να επιτύχει τους ακόλουθους τέσσερις βασικούς στόχους που είχε θέσει πριν την έναρξη της συνάντησης Κορυφής:
* Την αναφορά που υπάρχει στα τελικά συμπεράσματα σε σχέση με τη διασφάλιση της ακεραιότητας της Συνθήκης του Σένγκεν, καθότι έτσι κλείνει η συζήτηση για αποβολή της Ελλάδας από την εν λόγω Συνθήκη.
* Την αναφορά στην ανάγκη αποφυγής λήψης μονομερών ενεργειών από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε.
* Την αναφορά στην ανάγκη επιτάχυνσης της μετεγκατάστασης των προσφύγων σε χώρες της Ευρώπης.
*Την αναφορά του μηχανισμού ούτως ώστε η μετεγκατάσταση των προσφύγων να γίνεται απευθείας από την Τουρκία, στην οποία είχαν αρχικά καταφύγει, και όχι μετά από την παράνομη προώθησή τους από την Τουρκία στα γειτονικά ελληνικά νησιά.
ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΕΥΝΟΪΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Πιο πάνω αναφέρθηκα στα ευνοϊκά, για την Ελλάδα, σχόλια του Ντόναλντ Τουσκ, Προέδρου του Συμβουλίου της Ε.Ε.
Πιο πρόσφατα, ο Μάρτιν Σουλτς, Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, μιλώντας στη σύνοδο αρχηγών κρατών της Ε.Ε. αναφέρθηκε στις αρνητικές επιπτώσεις που θα έχει για το μέλλον της Ε.Ε. η μη έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα για το ζήτημα αυτό ο κ. Σουλτς αναγνώρισε ότι έχει επιτευχθεί μεγάλη πρόοδος στην καταγραφή και ταυτοποίηση των προσφύγων, έστω και αν χρειάζεται λήψη και άλλων μέτρων.
Εξίσου σημαντική είναι η δήλωση του Μάρτιν Σουλτς ότι στην Ελλάδα πρέπει να δοθεί βοήθεια για να είναι σε θέση να ελέγχει πιο αποτελεσματικά τα σύνορά της με την ΠΓΔΜ. Αυτή η δήλωση έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, καθότι μέχρι τώρα η βοήθεια δινόταν στην ΠΓΔΜ.
Δεν δίστασε ο Μάρτιν Σουλτς να κατακρίνει και την τάση μελών της Ε.Ε. που αντιμετωπίζουν την κρίση με αποκλειστικό κριτήριο τα δικά τους συμφέροντα, πολιτική που δεν συμβάλλει στον αρραγή δεσμό μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε.
Αναφερόμενος στην Τουρκία, ο κ. Σουλτς τόνισε πως η χώρα αυτή εξακολουθεί να αποτελεί το κύριο σημείο αναχώρησης προσφύγων με προορισμό την Ευρώπη, ενώ η συμφωνία μεταξύ της Ε.Ε. και της Τουρκίας δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα.
Η Ελληνική Κυβέρνηση βλέπει ως θετική την παρουσία στο Αιγαίο δυνάμεων του ΝΑΤΟ, γιατί μπορεί να αποτρέψει μια επιδείνωση στις ελληνο-τουρκικές σχέσεις εξ αφορμής του προσφυγικού προβλήματος.
Ανησυχίες προξενεί στην Ευρώπη η πρόσφατη δήλωση της Αυστρίας πως μονομερώς θα καθορίσει τον αριθμό των προσφύγων που θα διέρχονται από τα εθνικά της εδάφη, καθ’ οδόν προς άλλες χώρες στις οποίες επιθυμούν να υποβάλουν αιτήσεις ασύλου.
Σύμφωνα με αρμόδιους παράγοντες της Ε.Ε., η απόφαση αυτή της Αυστρίας παραβιάζει τη Συνθήκη της Γενεύης για τους πρόσφυγες, και δημιουργεί δυσκολίες στις προσπάθειες που καταβάλλονται για τη διαχείριση του όλου προβλήματος.
Στο θέμα αυτό έκρινε αναγκαίο να παρέμβει ο κ. Δημήτριος Αβραμόπουλος, με την ιδιότητα του Επίτροπου με αρμοδιότητα τη Μετανάστευση, τις Εσωτερικές Υποθέσεις και την Ιθαγένεια στην Ε.Ε.
Σε επιστολή του προς την Αυστριακή Υπουργό Εσωτερικών, κ. Γιοχάνα Μικλ – Λάιτνερ, ο κ. Αβραμόπουλος επισημαίνει πως η απόφαση της Αυστρίας δεν συνάδει με τις διατάξεις της σχετικής Ευρωπαϊκής απόφασης για τη μετανάστευση, στην οποία επισημαίνεται η αναγκαιότητα για την εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου αναφορικά με την πολιτική του ασύλου και τη διαχείριση των εθνικών συνόρων.
Επιπλέον, ο κ. Αβραμόπουλος τονίζει ότι επείγουσα αναγκαιότητα στο θέμα αυτό είναι η εφαρμογή μετεγκατάστασης των προσφύγων, και καταλήγει εκφράζοντας την ελπίδα ότι η Αυστρία θα συνεχίσει να διαβουλεύεται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο θέμα αυτό.
Σε αντίθεση με την στάση της Αυστρίας, ο Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, κ. Αντόνιο Κόστα, έστειλε επιστολή αλληλεγγύης στον Πρωθυπουργό της Ελλάδας, κ. Αλέξη Τσίπρα.
Στην επιστολή του ο κ. Κόστα κάνει την ακόλουθο συγκινητική πρόταση:
«Είμαστε διατεθειμένοι να φιλοξενήσουμε αιτούντες άσυλο οι οποίοι επωφελούνται από τη διεθνή προστασία που παρέχεται από τη χώρα σου, και οι οποίοι μπορούν, χωρίς να χάσουν κανένα από τα δικαιώματά τους, να μεταφερθούν διμερώς στην Πορτογαλία».
Συγκεκριμένα, ο Πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, μιας χώρας με πληθυσμό λίγο πάνω από δέκα εκατομμύρια, δηλαδή σχεδόν τον ίδιο με την Ελλάδα, δήλωσε πως η χώρα του μπορεί να φιλοξενήσει 2.000 άτομα μέσα σε πανεπιστήμια και 800 σε τεχνικές σχολές, με προοπτική άλλων 2.500 με 3.000 που θα απορροφηθούν από τον αγροτικό τομέα της Πορτογαλίας.
Μακάρι το παράδειγμα της Πορτογαλίας να το ακολουθήσουν και άλλες, μεγαλύτερες και πλουσιότερες χώρες της Ευρώπης, για να αποδειχθεί και στην πράξη ο όρος Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεδομένου ότι τα ελληνικά σύνορα είναι και σύνορα της Ε.Ε., για την προστασία τους στο θέμα των προσφύγων απαιτείται μια συντονισμένη πανευρωπαϊκή συμβολή. Διαφορετικά ο όρος Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κενός νοήματος, αν όχι ευφημισμός…