Σε δύο εβδομάδες, συγκεκριμένα στις 23 Ιουνίου, στο Ηνωμένο Βασίλειο θα γίνει δημοψήφισμα, στο οποίο οι πολίτες θα απαντήσουν με ΝΑΙ ή ΟΧΙ, στην ερώτηση αν θέλουν η χώρα τους να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή να αποχωρήσει.
Αυτή είναι η πρώτη φορά που κράτος-μέλος της Ε.Ε. προβαίνει σε τέτοιο δημοψήφισμα, και ως εκ τούτου όλα τα μέλη της περιμένουν με μεγάλη αγωνία το αποτέλεσμά του. Γιατί μπορεί να αποτελέσει επικίνδυνο προηγούμενο για τη μελλοντική βιωσιμότητα της Ε.Ε.
Πριν όμως προχωρήσω στην περαιτέρω εξέταση αυτού του θέματος, κρίνω αναγκαία κάποιες διευκρινιστικές πληροφορίες για τη σύσταση του Ηνωμένου Βασιλείου, γιατί είμαι της γνώμης πως επικρατεί σύγχυση ως προς τη σύστασή του.
Το Ηνωμένο Βασίλειο (United Kingdom) απαρτίζεται από τις ακόλουθες διοικητικές οντότητες: Αγγλία, Ουαλία, Σκοτία και Βόρεια Ιρλανδία. Ο όρος Μεγάλη Βρετανία απαρτίζεται από τις παραπάνω τρεις πρώτες διοικητικές οντότητες, χωρίς την Βόρεια Ιρλανδία. Στο παρελθόν ο όρος Μεγάλη Βρετανία περιλάμβανε και τις αποικίες της σε άλλες Ηπείρους.
Από τα παραπάνω προκύπτει, ότι οι όροι Ηνωμένο Βασίλειο, Μεγάλη Βρετανία και Αγγλία δεν είναι συνώνυμοι. Συνήθως, εσφαλμένα, ταυτίζουμε την Αγγλία με τον όρο Ηνωμένο Βασίλειο ή Μεγάλη Βρετανία.
Από τον Πίνακα που ακολουθεί διαπιστώνουμε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είναι το τρίτο σε πληθυσμό κράτος–μέλος της Ε.Ε., γεγονός που δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 23ης Ιουνίου. Επιπρόσθετα, η οικονομική συμβολή του στο ταμείο της Ε.Ε. είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από τα ευεργετήματα που είχε πάρει κατά τη διάρκεια του 2014, όπως προκύπτει από τα σχετικά στατιστικά στοιχεία.
Το Brexit, στο οποίο συχνά γίνεται αναφορά στα μέσα ενημέρωσης, είναι ένας συνδυασμός των λέξεων Britain (Βρετανία) και exit (έξοδος), και είναι όρος που χρησιμοποιείται για την πιθανότητα εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε.
ΠΙΝΑΚΑΣ
Πληθυσμός των 28 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2015, η συμβολή τους στο κοινό ταμείο, και τα ευεργετήματα που δέχθηκαν κατά τη διάρκεια του 2014.
Κράτη-μέλη Πληθυσμός Συμβολή Ευεργετήματα
2015 σε Ευρώ σε Ευρώ
Γερμανία 81.198.000 29,2 δις 11,5 δις
Γαλλία 66.420.000 21 δις 13,5 δις
Ηνωμένο Βασίλειο 64.875.000 14 δις 7 δις
Ιταλία 60.796.000 16 δις 10,7 δις
Ισπανία 46.440.000 11 δις 11,5 δις
Πολωνία 38.006.000 4 δις 17,4 δις
Ρουμανία 18.861.000 1,5 δις 6 δις
Ολλανδία 16.901.000 8,4 δις 2 δις
Βέλγιο 11.258.000 5,2 δις. 7 δις
Ελλάδα 10.812.000 2 δις 7 δις
Τσεχοσλοβακία 10.538.000 1,5 δις 4,4 δις
Πορτογαλία 10.375.000 1,8 δις 5 δις
Ουγγαρία 9.849.000 1 δις 6,6 δις
Σουηδία 9.747.000 4,3 δις 1,7 δις
Αυστρία 8.585.000 2,9 δις 1,6 δις
Βουλγαρία 7.202.000 469 εκατ. 2,3 δις
Δανία ..5.660.000 2,5 δις 1,5 δις
Φινλανδία .5.472.000 1,9 δις 1,1 δις
Σλοβακία .5.421.000 729 εκατ. 1,7 δις
Ιρλανδία ..4.626.000 1,7 δις 1,6 δις
Κροατία .4.225.000 430 εκατ. 584 εκατ.
Λιθουανία .2.921.000 385 εκατ. 1.9 δις
Σλοβενία .2.063.000 385 εκατ. 1,2 δις
Λατβία ..1.986.000 270 εκατ. 1.1 δις
Εσθονία 1.313.000 200 εκατ. 668 εκατ.
Κύπρος 847.000 160 εκατ. 273 εκατ.
Λουξεμβούργο ….563.000 246 εκατ. 1,7 δις
Μάλτα 429.000 76 εκατ. 255 εκατ.
Σημειώσεις
*Η κατάταξη των κρατών-μελών της Ε.Ε. έχει γίνει με βάση των πληθυσμό τους το 2015.
*δις = δισεκατομμύρια ευρώ, εκατ.= εκατομμύρια ευρώ.
Ο παραπάνω πίνακας δείχνει ότι κατά τη διάρκεια του 2014 από τα 28 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), τα 18 συνέβαλαν στο κοινό ταμείο της Ε.Ε. με ποσόν το οποίο ήταν μικρότερο από τα ευεργετήματα που δέχθηκαν από την Ε.Ε., ενώ 10 κράτη–μέλη συνέβαλαν μεγαλύτερα ποσά από τα ευεργετήματα που δέχθηκαν.
ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ BREXIT
Σε περίπτωση που η πλειονότητα των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου ψηφίσει «Ναι» στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου, η έξοδος από την Ε.Ε. δεν θα γίνει αυτομάτως, αλλά θα χρειαστούν 2-3 χρόνια ώστε να καθοριστούν όλες οι λεπτομέρειες και οι επιπτώσεις της αποχώρησης.
Μια από τις επιπτώσεις είναι τι θα γίνουν οι πολίτες των άλλων κρατών-μελών της Ε.Ε. που κατοικούν και εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο, αφού για τους πολίτες αυτούς τα σύνορα των κρατών-μελών της Ε.Ε. είναι ανοικτά.
Η πιθανή αποχώρηση από το Ηνωμένο Βασίλειο των υπηκόων των άλλων κρατών–μελών της Ε.Ε. θα έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στην οικονομία του, γεγονός που θα απασχολήσει το Λονδίνο.
Η γνώμη πολλών εμπειρογνωμόνων είναι ότι αν το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά το ότι είναι μια οικονομικά σταθερή χώρα, θα αντιμετωπίσει δύσκολες στιγμές.
Για παράδειγμα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει σοβαρά οικονομικά προβλήματα για το Ηνωμένο Βασίλειο από την αποχώρησή του από την Ε.Ε., καθ’ ότι είναι της αντίληψης ότι θα ανακόψει την αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος του.
Αυτό θα γίνει από τον περιορισμό στο εμπόριο με τα άλλα κράτη-μέλη της Ε.Ε., καθώς και καθώς και στην κίνηση των χρηματοοικονομικών ροών.
Σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, κ. David Cameron, εξέφρασε πρόσφατα την άποψη, ότι παρά τις όποιες απογοητεύσεις της, το μακροπρόθεσμο συμφέρον και η ασφάλεια της χώρας του εξασφαλίζεται με τη συμμετοχή της στην Ε.Ε., αν και είναι της γνώμης ότι κάποιες τροποποιήσεις θα πρέπει να γίνουν στον τρόπο λειτουργίας της Ε.Ε.
Ένα από τα διλήμματα με το οποίο θε βρεθεί αντιμέτωπη η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου στην περίπτωση που υπερισχύσει το «Ναι» στο δημοψήφισμα είναι πόσο γρήγορα θα πρέπει να γίνει η αποχώρηση από την Ε.Ε.
Αν η αποχώρηση γίνει σε μικρό διάστημα από το δημοψήφισμα, η κυβέρνηση δεν θα έχει τον απαραίτητο χρόνο για τη διαπραγμάτευση μιας ευνοϊκής εξόδου.
Αν όμως η περίοδος παραταθεί, ελλοχεύει ο κίνδυνος της αβεβαιότητας για τους καταναλωτές, τους επενδυτές και τις τράπεζες, με αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας.
Η ειρωνεία είναι ότι από καιρό είχε αποφασισθεί το Ηνωμένο Βασίλειο να αναλάβει την προεδρία της Ε.Ε. από τον Ιούλιο του 2016 μέχρι το τέλος της χρονιάς, κατά τη διάρκεια της οποίας θα πρέπει να καθορίζει την ατζέντα της Ε.Ε. Βέβαια, κάτι τέτοιο είναι αδιανόητο σε περίπτωση που υπερισχύσει το «Ναι» για την αποχώρηση στις 23 Ιουνίου.
Μια άλλη περιπλοκή είναι ότι τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε. θα πρέπει, σύμφωνα με τους κανονισμούς, να συναινέσουν στη συμφωνία εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και η πλειοψηφία των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Και αυτό γιατί, σίγουρα, θα θέλουν να στείλουν μήνυμα, ότι η αποχώρηση δεν θα είναι ελκυστική και σε άλλα μέλη της Ένωσης που ίσως στο μέλλον σκεφτούν την έξοδό τους από την Ε.Ε.
Σύμφωνα με το Άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισσαβόνας, η διαδικασία εξόδου από την Ε.Ε. προβλέπει δύο χρόνια διαπραγματεύσεων, τα οποία μπορούν να παραταθούν μόνο με τη συναίνεση των άλλων κρατών–μελών.
Ως εκ τούτου, οι σχέσεις του Ηνωμένου Βασιλείου με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, ισχυρός κρίκος της οποίας υπήρξε μέχρι τώρα υπήρξε, θα μείνουν μετέωρες για ένα απροσδιόριστο χρονικό διάστημα.
Μια άλλη, άκρως αρνητική για το Ηνωμένο Βασίλειο επίπτωση της πιθανής εξόδου του από την Ε.Ε., είναι η πιθανότητα το Λονδίνο να παύσει να είναι το χρηματοπιστωτικό κέντρο της Ευρώπης και μεγάλες επιχειρήσεις να επιλέξουν άλλες πρωτεύουσες χωρών-μελών της Ε.Ε. για να μην χάσουν τους Ευρωπαίους πελάτες τους.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η Βρετανοί -οι οποίοι φημίζονται για το πρακτικό τους πνεύμα και τη διαπραγματευτική τους δεινότητα-, στην περίπτωση του Δημοψηφίσματος της 23ης Ιουνίου έχουν αυτόβουλα οδηγηθεί σε έναν φαύλο κύκλο…