Την περασμένη Παρασκευή, 25 Μαρτίου, στο Καπιτώλιο της Ρώμης οι ηγέτες των 27 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) υπέγραψαν τη δεύτερη Συνθήκη της Ρώμης, η οποία αναφέρεται στους κύριους στόχους της Ε.Ε. κατά τις επόμενες δεκαετίες, και τονίζει το ακόλουθο σύνθημα: «Η Ευρώπη είναι το κοινό μας μέλλον».

Στον ίδιο χώρο, στις 25 Μαρτίου 1957 είχε υπογραφεί η πρώτη Συνθήκη της Ρώμης, η οποία ήταν γνωστή ως Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) και απαρτιζόταν από τις ακόλουθες έξι χώρες της Ευρώπης: Βέλγιο, Δυτική Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Ολλανδία.

Βασικός στόχος της ΕΟΚ ήταν, παράλληλα με την οικονομική ευημερία των συμβαλλόμενων κρατών, να εδραιωθεί και η ειρήνη στην Ευρώπη, μετά από τα δεινά που επέφεραν οι δύο καταστροφικοί παγκόσμιοι πόλεμοι που είχαν ξεκινήσει από την γηραιά ήπειρο.

Με την πάροδο του χρόνου και άλλες χώρες εντάχθηκαν στην ΕΟΚ, η οποία μετονομάσθηκε σε Ευρωπαϊκή Ένωση γιατί οι στόχοι της διευρύνθηκαν πέραν της οικονομικής συνεργασίας. 

Από το 1972 η ΕΟΚ ανέπτυξε επιπλέον δραστηριότητες στους τομείς της προστασίας του περιβάλλοντος, της περιφερειακής πολιτικής, και της κοινωνικής και βιομηχανικής πολιτικής. Η Ελλάδα έγινε μέλος της τον Ιανουάριο του 1981.

Το 1992 υπογράφτηκε η Συνθήκη του Μάαστριχτ, με την οποία η ΕΟΚ διευρύνθηκε σε αριθμό μελών και μετονομάσθηκε σε Ευρωπαϊκή Ένωση, και τα ενδιαφέροντά της σταδιακά επεκτάθηκαν σε περιοχές όπως η ελευθερία κυκλοφορίας προσώπων, εμπορευμάτων, κεφαλαίου και υπηρεσιών, καθώς και στην υιοθέτηση μιας κοινής αγροτικής πολιτικής.

Το 2007 εορτάσθηκε η επέτειος των 50 χρόνων της Ε.Ε. με λαμπρές εκδηλώσεις στο Βερολίνο της Γερμανίας από όλα τα κράτη-μέλη, και εκδόθηκε διακήρυξη των αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ

Στην πρόσφατη διάσκεψη της Ρώμης ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, κ. Αλέξης Τσίπρας, πρότεινε όπως στη διακήρυξη που θα προέκυπτε να συμπεριλαμβανόταν και μια αναφορά στην ανάγκη σεβασμού του «ευρωπαϊκού κοινωνικού και εργασιακού κεκτημένου». Με άλλα λόγια, στην κατοχύρωση των εργασιακών συλλογικών δικαιωμάτων στις διαπραγματεύσεις εργατικών συνδικάτων με εργοδότες και κρατικούς φορείς.

Ο κ. Α. Τσίπρας έκανε την εισήγηση αυτή ενόψει της αντίρρησης που πρόβαλε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στις πρόσφατες διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με την Τρόικα, αναφορικά με το δικαίωμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Με άλλα λόγια, το ΔΝΤ είναι υπέρ της πλήρους απορρύθμισης στο χώρο των εργασιακών σχέσεων, πρακτική που αποβαίνει εις βάρος των εργαζομένων.

Σε επιστολή του στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κ. Ντόναλντ Τουσκ, και στον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο κ. Τσίπρας εξέθεσε τις απόψεις του για το θέμα αυτό. Ακολουθούν αποσπάσματα από την επιστολή του κ. Α. Τσίπρα.

{…} Η Ευρωπαϊκή Ένωση στα 60 αυτά χρόνια αποτύπωσε θεσμικά τις κατακτήσεις των λαών της. Κατακτήσεις με στόχο την πρόοδο, την ευημερία, την ειρήνη.

Κατακτήσεις με στόχο την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των λαών της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένων της ελευθερίας της έκφρασης, της μετακίνησης, καθώς και των δικαιωμάτων στην εργασία στην κοινωνική προστασία.

Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια πολλές από αυτές τις κατακτήσεις απειλούνται παρά τη θεσμική τους κατοχύρωση. Εναπόκειται, όμως, στη δημοκρατική επιλογή των λαών της Ευρώπης και στη βούληση των κυβερνήσεων που εκλέγουν, να τις υπερασπιστούν και να τις διευρύνουν.

Σε όλες τις περιπτώσεις; Δυστυχώς όχι σε όλες. Στη χώρα μου το δικαίωμα αυτό περιορίζεται. Η Ελλάδα εδώ και 7 ολόκληρα χρόνια βρίσκεται σε προγράμματα οικονομικής προσαρμογής, στο όνομα των οποίων έχει άρρητα επιβληθεί μια κατάσταση εξαίρεσης από μία σειρά επιτεύγματα του κοινού μας Ευρωπαϊκού κεκτημένου, με σημαντικότερη εξ’ αυτών την εξαίρεση από το Ευρωπαϊκό κεκτημένο των κοινωνικών δικαιωμάτων και ειδικότερα την εξαίρεση από τις «βέλτιστες πρακτικές» σε ότι αφορά τις εργασιακές σχέσεις και από το θεσμό των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

{…} Είναι προφανές ότι η ευθύνη καθορισμού του πλαισίου και των θεσμικών ορίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ανήκει σε τρίτους μη ευρωπαϊκούς υπερεθνικούς οργανισμούς, αλλά αποκλειστικά στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς και στα διακυβερνητικά όργανα της Ε.Ε..

Ενόψει λοιπόν της Συνόδου της Ρώμης, υπογραμμίζω ότι η Ελλάδα επιθυμεί να γιορτάσει μαζί με τους εταίρους της την επέτειο των 60 χρόνων της Ε.Ε. και ειδικότερα τις μεγάλες κοινές κατακτήσεις των λαών μας.

{…} Ζητώ λοιπόν την υποστήριξή σας ώστε να υπερασπιστούμε μαζί το δικαίωμα της Ελλάδας να επιστρέψει στα δεδομένα του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου.

Από τις τρεις τελευταίες παραγράφους της επιστολής του κ. Α. Τσίπρα συνάγεται το συμπέρασμα ότι Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας αναφέρεται στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων της Ελλάδας με την Τρόικα τάχθηκε κατηγορηματικά κατά των συλλογικών διαπραγματεύσεων των εργατικών συνδικάτων με τους εργοδότες και με τους δημόσιους φορείς.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ

Ακολουθούν αποσπάσματα από το κείμενο της Διακήρυξης της Ρώμης, την οποία υπέγραψαν οι 27 ηγέτες των κρατών μελών της Ε.Ε.

«Εμείς, οι ηγέτες των 27 κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. αισθανόμαστε υπερήφανοι για τα επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης: η οικοδόμηση της ευρωπαϊκής ενότητας αποτελεί ένα τολμηρό και μακρόπνοο σχέδιο. Πριν από εξήντα χρόνια, ανακάμπτοντας από την τραγωδία δύο παγκοσμίων πολέμων, αποφασίσαμε να ενωθούμε και να αναγεννήσουμε από τις στάχτες της την ήπειρό μας.

Οικοδομήσαμε μια μοναδική Ένωση με κοινά θεσμικά όργανα και ισχυρές αξίες, μια κοινότητα ειρήνης, ελευθερίας, δημοκρατίας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κράτους δικαίου, μια σημαντική οικονομική δύναμη με ασύγκριτα επίπεδα κοινωνικής προστασίας και πρόνοιας Η ευρωπαϊκή ενότητα ξεκίνησε σαν ένα όραμα λίγων και μετουσιώθηκε σε ελπίδα των πολλών. Και μετά η Ευρώπη έγινε ξανά μία. 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει πρωτοφανείς προκλήσεις, τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στο εσωτερικό της: περιφερειακές συρράξεις, τρομοκρατία, αυξανόμενες μεταναστευτικές πιέσεις, προστατευτισμός, κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες. Ενωμένοι, είμαστε αποφασισμένοι να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο και να προσφέρουμε στους πολίτες μας ασφάλεια, αλλά και νέες ευκαιρίες».

Στη συνέχεια δίνω συνοπτικά κάποια από τα υπόλοιπα κύρια σημεία της διακήρυξης.

*Θα καταστήσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση ισχυρότερη και πιο ανθεκτική, μέσα από ακόμα μεγαλύτερη ενότητα και αλληλεγγύη μεταξύ μας.

*Μια ασφαλή και προστατευμένη Ευρώπη: μια Ένωση όπου όλοι οι πολίτες θα αισθάνονται ασφαλείς και θα μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα, όπου τα εξωτερικά μας σύνορα θα είναι ασφαλή, εφαρμόζοντας μια αποτελεσματική, υπεύθυνη και βιώσιμη μεταναστευτική πολιτική που θα σέβεται τα διεθνή πρότυπα& μια Ευρώπη αποφασισμένη να καταπολεμήσει την τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα.

*Μια ευημερούσα και βιώσιμη Ευρώπη: μια Ένωση που θα δημιουργεί ανάπτυξη και θέσεις απασχόλησης& μια Ένωση στην οποία μια ισχυρή, διασυνδεδεμένη και εξελισσόμενη ενιαία αγορά που θα ενσωματώνει τις τεχνολογικές μετεξελίξεις, και με ένα σταθερό και ισχυρότερο ενιαίο νόμισμα θα διανοίγει οδούς ανάπτυξης, συνοχής, ανταγωνιστικότητας, καινοτομίας και συναλλαγών.

*Μια κοινωνική Ευρώπη: μια Ένωση που θα εδράζεται στη βιώσιμη μεγέθυνση, θα προωθεί την οικονομική και κοινωνική πρόοδο αλλά και τη συνοχή και τη σύγκλιση, ενώ θα προστατεύει παράλληλα την ακεραιότητα της εσωτερικής αγοράς.

*Μια ισχυρότερη Ευρώπη στην παγκόσμια σκηνή: μια Ένωση που θα διευρύνει τις υφιστάμενες εταιρικές σχέσεις, θα οικοδομά νέες και θα προάγει τη σταθερότητα και την ευημερία στην άμεση γειτονία της ανατολικά και νότια, αλλά και στη Μέση Ανατολή, στην Αφρική και παγκοσμίως& μια Ένωση έτοιμη να αναλάβει περισσότερες ευθύνες και να συνδράμει για τη δημιουργία μιας περισσότερο ανταγωνιστικής και ολοκληρωμένης αμυντικής βιομηχανίας& μια Ένωση που θα δεσμεύεται να ενισχύει την κοινή της ασφάλεια και άμυνα, και σε συνεργασία και συμπληρωματικά με τον Οργανισμό Βορειοατλαντικού Συμφώνου, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές συνθήκες και τις νομικές δεσμεύσεις& μια Ένωση που θα συμμετέχει ενεργά στα Ηνωμένα Έθνη και θα προστατεύει ένα πολυμερές σύστημα που θα βασίζεται σε κανόνες, θα είναι υπερήφανη για τις αξίες της και θα προστατεύει τους πολίτες της, θα προωθεί το ελεύθερο και δίκαιο εμπόριο, καθώς και μια θετική παγκόσμια πολιτική για το κλίμα.

*Επιθυμούμε η Ένωση να είναι μεγάλη στα μεγάλα ζητήματα και μικρή στα μικρά. Θα προάγουμε μια δημοκρατική, αποτελεσματική και διαφανή διαδικασία λήψης αποφάσεων και καλύτερα αποτελέσματα. Εμείς, οι ηγέτες, συνεργαζόμενοι στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και μεταξύ των θεσμικών μας οργάνων, θα διασφαλίσουμε ότι θα εφαρμοστεί το σημερινό θεματολόγιο ώστε να αποτελέσει την αυριανή πραγματικότητα. Έχουμε ενωθεί για το καλύτερο. Η Ευρώπη είναι το κοινό μας μέλλον».

Κατά την άποψή μου ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας καλώς έπραξε που υπέγραψε τη Συνθήκη της Ρώμης, παρά το γεγονός ότι δεν ενσωμάτωσε στην διακήρυξή της κάποιες συγκεκριμένες υποδείξεις του. Παράλληλα με όλα τα άλλα συλλογικά ευεργετήματα, η Ε.Ε. αποτελεί εχέγγυο και για την εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας στους δύσκολους αυτούς καιρούς…