Η πρώτη στο είδος της παναυστραλιανή εκστρατεία άσκησης πίεσης σε πολιτικούς για να εφαρμοστεί ο έλεγχος χρήσης χαπιών σε φεστιβάλ είναι πλέον γεγονός.

Το λανσάρισμα της καμπάνιας πραγματοποιήθηκε τον περασμένο μήνα στο κλαμπ Revolver της Μελβούρνης, από τον οργανισμό νέων Students for Sensible Drug Policy που προωθούν την αναθεώρηση σε νομοθετικά ζητήματα για τη χρήση ναρκωτικών.

Αίτημά τους στην παρούσα καμπάνια με τίτλο #BeHeardNotHarmed, ο υποχρεωτικός έλεγχος σε χάπια ναρκωτικών ουσιών (pill testing) που χρησιμοποιούνται ευρέως σε φεστιβάλ μουσικής και διασκέδασης, για να αποφευχθεί το φαινόμενο υπερβολικής δόσης.

Μόλις τον περασμένο Ιανουάριο, ένας 20χρονος νεαρός έχασε τη ζωή του σε φεστιβάλ στην επαρχιακή Βικτώρια υπό συνθήκες που υποδήλωναν υπερβολική δόση, ενώ είχε προηγηθεί αντίστοιχος θάνατος 22χρονου σε φεστιβάλ της ΝΝΟ.

Σύμφωνα με σχετική στατιστική που δημοσιεύθηκε φέτος, εκτιμάται πως περίπου 8.5 εκ. Αυστραλοί είχαν κάνει χρήση κάποιας παράνομης ναρκωτικής ουσίας στη ζωή τους μέχρι και το 2016. Την αναφορά της κυκλοφόρησε και η Pill Testing Australia (PTA) για ένα δοκιμαστικό πρόγραμμα ελέγχου χαπιών στο πλαίσιο φεστιβάλ στην Καμπέρα, με τα αποτελέσματα να είναι ενθαρρυντικά.

Η επίκουρη καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Δυτικού Σίδνεϊ Vicki Kotsirilos, πιστεύει πως η αναφορά της PTA υποδεικνύει ότι ο έλεγχος χαπιών μπορεί να ελαχιστοποιήσει τις επιβλαβείς επιπτώσεις χρήσης ναρκωτικών ουσιών για τους νέους.

“Εάν λοιπόν αποφασίσουν να πάρουν ναρκωτικά σε φετιβάλ, μια επίσκεψη στον προκαθορισμένο χώρο για έλεγχο χαπιών μπορεί να είναι ευκαιρία για επιμόρφωση σχετικά με τη πιθανή βλάβη που μπορεί να προκαλέσουν, μέσω μη επικριτικού διαλόγου που διακρίνεται από σεβασμό.

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση της Βικτώριας και της ΝΝΟ διατηρούν αρνητική στάση απέναντι στον έλεγχο,προτάσσοντας το επιχείρημα ότι δεν πρόκειται για αποτελεσματικό μέτρο, καθώς το μόνο που θα κάνει είναι να δώσει το “πράσινο φως” στους χρήστες να πάρουν ουσίες, χωρίς να υπάρχει καμία διαβεβαίωση ότι είναι ασφαλείς.

Ο Δρ. David Caldicott σχεδίασε το πρώτο δοκιμαστικό πρόγραμμα ελέγχου χαπιών στην Αυστραλία. Φωτο: AAP/Regi Varghese

ΣΤΟΧΟΣ Η ΜΕΙΩΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ
Όπως ωστόσο αναφέρει η Stephanie Tzanetis, συντονίστρια στη ΜΚΟ Harm Victoria ενός προγράμματος επιμόρφωσης φεστιβαλιστών σε θέματα υγείας, έχει γίνει φανερό πως η τιμωρητική προσέγγιση που ακολουθεί η Αυστραλία στη χρήση ναρκωτικών δεν είναι αποτελεσματική.

“Αυτό που θέλουμε να κάνουμε είναι να πάρουμε μια ρεαλιστική προσέγγιση στο ζήτημα, προσπαθώντας να δώσουμε στον κόσμο εξισορροπημένη πληροφόρηση για τους κινδύνους (που απαντώνται στη χρήση ναρκωτικών) και να προσπαθήσουμε να κάνουμε τον κόσμο να αλλάξει έστω και λίγο τη συμπεριφορά του ώστε να μειωθούν οι πιθανότητες να πάθουν κακό”, αναφέρει χαρακτηριστικά.

Μια άλλη – λιγότερη προβεβλημένη πλευρά του ζητήματος – αναδεικνύεται από τον Γιώργο Χατζημανώλη, επικεφαλής του τμήματος Υπηρεσιών για Νέους και Οικογένειες στο κέντρο για την καταπολέμηση εθισμών Odyssey House.

Έχοντας 17 χρόνια εμπειρίας δουλεύοντας με άτομα εθισμένα στα ναρκωτικά, τονίζει πως το προφίλ του φεστιβαλιστή χρήστη ουσιών έχει σημασία για τη συζήτηση.

“Οι περισσότεροι νέοι που παίρνουν ναρκωτικά στα φεστιβάλ είναι αυτό που λέμε περιστασιακοί χρήστες που το κάνουν για διασκέδαση. Δεν ανταποκρίνονται στο στερεότυπο του χρήστη ναρκωτικών που δείχνουν τα ΜΜΕ. Αυτοί οι νέοι, η πλειοψηφία των οποίων ζει ακόμη στο σπίτι με γονείς, είναι συνήθως φοιτητές πανεπιστημίου ή εργαζόμενοι πλήρης απασχόλησης και κάνουν χρήση ουσιών ίσως μια φορά τον μήνα, κάθε δεκαπενθήμερο ή ακόμη μόνο όταν πάνε σε φεστιβάλ”, εξηγεί ο κ. Χατζημανώλης.

Σύνηθες είναι όπως περιγράφει, το να καταπίνουν μονομιάς χάπια πριν την είσοδό τους στο φεστιβάλ για να μην τους πιάσουν οι αστυνομικοί με ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους.

Πέρα από τον έλεγχο, αναγκαίες βέβαια λέει ο κ. Χατζημανώλης είναι και άλλες παράλληλες υπηρεσίες, όπως η παρουσία ψυχολόγων και η πρόσβαση σε ενημερωτικά φυλλάδια μεταξύ άλλων.

Μηχανή ελέγχου χαπιών που παρουσιάστηκε σε γιατρούς με αφορμή το δοκιμαστικό πρόγραμμα για έλεγχο που πραγματοποιήθηκε στην Καμπέρα. Φωτο: AAP/Jeremy Piper

ΟΧΙ ΑΠΟΛΥΤΗ ΕΓΓΥΗΣΗ
Οι μηχανισμοί ελέγχου χαπιών που οι υποστηρικτές του μέτρου προωθούν να εφαρμοστούν στην Αυστραλία χρησιμοποιούν τεχνολογία τύπου GC-MS που προσφέρει αποτελέσματα σχετικά με τη σύσταση χαπιών, με την προϋπόθεση ότι η περιεκτικότητα της ανιχνεύσιμης επιμέρους ουσίας είναι ίση ή μεγαλύτερη του 5 τοις εκατό.

Παρά το μεγάλο ποσοστό ακρίβειας, η κ. Tzanetis διευκρινίζει ότι δεν υπάρχει απόλυτη εγγύηση πως ο χρήστης δεν θα υποστεί βλάβη καθότι παίζουν ρόλο διάφοροι παράγοντες, όπως ο οργανισμός του κάθε ατόμου, η κατάσταση της υγείας του τη δεδομένη στιγμή ή και η εξωτερική θερμοκρασία, με το ρίσκο να αυξάνεται σε θερμοκρασίες άνω των 30 βαθμών Κελσίου.

“Ο πιο σίγουρος τρόπος για να μην πάθει κάποιος ζημιά από χρήση ουσιών είναι να μην τις χρησιμοποιήσει. Στην πραγματικότητα όμως πολύς είναι ο κόσμος που παίρνει ναρκωτικά οπότε θέλουμε να ανταποκριθούμε στην πραγματικότητα της κατάστασης αντί να συνεχίσουμε απλά να λέμε ‘Μην παίρνετε ναρκωτικά'”.

Άλλωστε, λέει, το πιο σημαντικό όφελος στον έλεγχο χαπιών είναι ότι οι χρήστες έρχονται σε προσωπική επαφή και συνομιλούν με κάποιον ειδικό σε ένα μη επικριτικό περιβάλλον όπου είναι πιο πιθανό να ακούσουν για τους κινδύνους που ενέχει η χρήση και να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους για να ελαχιστοποιήσουν τους κινδύνους.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 
Ο έλεγχος χαπιών έχει εφαρμοστεί επιτυχημένα σε άλλες χώρες του εξωτερικού.

Πρώτη η Ολλανδική κυβέρνηση εισήγασε το μέτρο, που εφαρμόζεται τα τελευταία 30 χρόνια, ενώ αντίστοιχα στο Βέλγιο υλοποιείται εδώ και δύο δεκαετίες. Επί του παρόντος υπάρχουν 11 χώρες εντός της ΕΕ και συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, του Καναδά, της Νέας Ζηλανδίας και πολιτείες των ΗΠΑ που το έχουν υιοθετήσει.

Στην Αυστραλία, οι δύο μέχρι στιγμής δοκιμές που έχουν γίνει έχουν αποφέρει θετικά προς την υποστήριξη του μέτρου αποτελέσματα.

“Μπορεί κάποιοι να διαφωνούν κάθετα με τη χρήση ναρκωτικών, όμως όλοι συμφωνούμε ότι θέλουμε να αποφύγουμε τις επιζήμιες συνέπειες που συνδέονται με τη χρήση ναρκωτικών και τους θανάτους. Αυτό που επιθυμούμε να εφαρμόσουμε είναι κάτι που δουλεύει στην πραγματικότητα και μπορεί να μοιάζει παράδοξο για κάποιους αν δεν είναι εξοικειωμένοι με στρατηγικές μείωσης ρίσκου, αλλά όταν δίνεις στους ανθρώπους αξιόπιστη πληροφόρηση εξισορροπημένη σχετικά με τους κινδύνους, είναι πιο πιθανό να μεταβάλλουν τη συμπεριφορά τους με τρόπο που θα ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητας να υποστούν βλάβη. Και αυτό είναι στην ουσία αυτό που πετυχαίνει ο έλεγχος χαπιών”, καταλήγει η κ. Tzanetis.