Βρισκόμαστε περίπου στα μέσα της Μεγάλης Σαρακοστής που ξεκίνησε την Καθαρά Δευτέρα και ολοκληρώνεται το Μεγάλο Σάββατο. Η περίοδος αυτή ταυτίζεται με την αρχαιότερη και αυστηρότερη περίοδο νηστείας για την Ορθοδοξία.
Τι σημαίνει, όμως, η νηστεία του Πάσχα για την Εκκλησία μας; Πόσοι από εμάς την ακολουθούμε και με ποιο τρόπο; Υπάρχουν «καλά» και «κακά» φαγητά; Μπορεί η νηστεία να αποτελέσει παράλληλα και μια ευκαιρία αποτοξίνωσης του οργανισμού μας;
«ΝΗΣΤΕΥΕΙΣ ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΘΕΟΥ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΡΩΣ ΕΙΣ ΔΟΞΑΝ ΘΕΟΥ»
Δεν υπάρχουν «καλά» και «κακά» φαγητά ξεκαθαρίζει ο πατήρ Γεώργιος Αθανασιάδης, ιερέας του Αγίου Σπυρίδωνα Clayton, ο οποίος εξηγεί το πραγματικό νόημα της νηστείας.
«Η νηστεία του Πάσχα και γενικώς η νηστεία στην Ορθόδοξη Eκκλησία είναι πνευματική διαπαιδαγώγηση, όπου ο άνθρωπος θυσιάζει τις γευστικές και τροφικές απολαύσεις τις οποίες αναπληρώνει με προσευχή, φιλανθρωπία, εκκλησιασμό και κορυφώνεται με τη συμμετοχή στη Θεία Κοινωνία.
Αυτός είναι ένας γενικός κανόνας. Δεν μπορούν όλοι οι άνθρωποι να νηστέψουν κατά τον ίδιο τρόπο, για πολλούς και διαφόρους λόγους. Αλλά ο καθένας πρέπει να κάνει την προσπάθειά του με μέτρο και χωρίς υπερβολές».
Για τον πατέρα Γεώργιο, η νηστεία δεν έχει καμία σχέση με το τι «κάνει» ή τι «δεν κάνει» κανείς να φάει, διότι, όπως λέει, «για μας όλα ξεκινούν από τον Θεό και στο Βιβλίο της Γενέσεως διαβάζουμε ότι ο Θεός τα εποίησε όλα εν σοφία. Ο Θεός δεν έκανε «καλά» και «κακά» φαγητά. Ο Απόστολος Παύλος λέει: ‘Νηστεύεις προς δόξαν Θεού αλλά και τρως εις δόξαν Θεού».
Η ΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΠΡΟΣ ΤΗ ΝΗΣΤΕΙΑ
Ρώτησα τον πατέρα Γεώργιο, εάν στις μέρες μας ο κόσμος νηστεύει. Η απάντησή του με εξέπληξε.
«Παλαιότερα, εμείς που ήρθαμε από την Ελλάδα κρατούσαμε αρχικά τη νηστεία, αργότερα εξομοιωθήκαμε με τον κόσμο εδώ και τις συνήθειες τις δυτικές, πάψαμε να νηστεύουμε και τώρα επιστρέφουμε πάλι στη νηστεία.
Και το ωραιότερο είναι ότι περισσότερο από όλους, νηστεύουν τα παιδιά μας. Γενικότερα υπάρχει μια στροφή των νέων στην εκκλησία και όταν νηστεύουν το κάνουν σωστά και όχι μόνο Χριστούγεννα ή Πάσχα, αλλά και μέσα στην εβδομάδα χωρίς φανφάρες».
Ο πατέρας Γεώργιος θεωρεί ότι τα νέα παιδιά στρέφονται προς την εκκλησία αναζητώντας προστασία από όλα όσα συμβαίνουν «εκεί έξω».
«Τα πνευματικά ζητήματα δεν μπορεί να αποτελούν θέμα συζητήσεων στους οικογενειακούς και κοινωνικούς μας κύκλους του τύπου εάν θα φτιάξουμε τα γεμιστά με κιμά ή χωρίς.
Τα πνευματικά ζητήματα ο άνθρωπος πρέπει να τα ζει εσωτερικά και μόνος του γνωρίζοντας τι ζητάει η εκκλησία και ο Θεός από εκείνον και, εάν δεν ξέρει, υπάρχουν οι πηγές να απευθυνθεί και να μάθει», συμβουλεύει ο ιερέας.
«ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΥ»
Η 20χρονη Νίκη Αλεξιάδου, ζει τα τελευταία 9 χρόνια στην Αυστραλία και ξεκίνησε να νηστεύει από πέρσι το Πάσχα. «Νηστεύω επειδή αισθάνομαι εγώ καλά που το κάνω, με τη σκέψη ότι ο Ιησούς έκανε τόσα για μας και το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε αυτές τις μέρες για να του δείξουμε την αγάπη μας είναι να νηστέψουμε».
Η νεαρή Θεσσαλονικιά έχει βάλει στόχο, εκτός από τη νηστεία, να παρακολουθήσει όσες μπορεί περισσότερες από τις Ακολουθίες του Πάσχα και γενικά να ακολουθήσει όλες τις οδηγίες της εκκλησίας για τις ημέρες αυτές.
«Το έχω πάρει πολύ ζεστά αν και πολλές φορές αναρωτήθηκα αν θα αντέξω τόσες μέρες, ωστόσο έχουν ήδη περάσει αρκετές και πάω μια χαρά, οπότε πιστεύω πως θα τα καταφέρω τελικά», λέει η Νίκη.
Στην ερώτηση των συνομιλήκων της, γιατί νηστεύει, αλλά και σε κάποια ειρωνικά σχόλια, η Νίκη απαντά πως «είναι δικαίωμα του καθενός να το κάνει ή να μην το κάνει» ενώ η ίδια δεν ντρέπεται ούτε αισθάνεται άσχημα επειδή θέλει να ακολουθήσει τη θρησκεία της.
«ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΚΑΘΑΡΣΗ»
Η 45χρονη Νάταλι Λ., Ελληνίδα δεύτερης γενιάς, τα τελευταία 20 χρόνια περίπου ακολουθεί τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας και κυρίως του Πάσχα. Για την ίδια είναι μια επιλογή που συνδυάζει την κάθαρση του σώματος, την ενδυνάμωση του πνεύματος αλλά και το σεβασμό στο περιβάλλον.
«Μου αρέσει ότι η θρησκεία μας για 40 μέρες μας δίνει μια ευκαιρία να καθαρίσουμε το σώμα μας και την ψυχή μας, ενώ παράλληλα βλέπω και την οικολογική όψη του θέματος.
Επιπλέον, το να μπορείς να πεις «όχι» σε κάποιες διατροφικές απολαύσεις, σε ενδυναμώνει εσωτερικά.
Είναι πολύ καλό να μπορείς να επιβληθείς στον εαυτό σου, γιατί έτσι η αίσθηση της απόλαυσης γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όταν τελειώσει η νηστεία και μπορείς να φας τα φαγητά που στερήθηκες.
Αισθάνεσαι ότι έχεις καταφέρει κάτι. Την πρώτη φορά που το έκανα ένιωσα πραγματικά τη διαφορά στον εαυτό μου», λέει η Νάταλι.
ΑΠΟΤΟΞΙΝΩΣΗ ΜΕ ΜΕΤΡΟ
Οι περίοδοι των νηστειών, ειδικά της Μεγάλης Σαρακοστής είναι μια καλή ευκαιρία για αποτοξίνωση και ξεκούραση του οργανισμού από την επιβάρυνση που δέχεται από τις «βαριές» τροφές που καταναλώνουμε συνήθως.
Όλα αυτά, υπό την προϋπόθεση ότι είμαστε υγιείς και έχουμε μια ισορροπία στη δίαιτά μας, υποκαθιστώντας τα συστατικά που λείπουν με άλλα κατάλληλα, διευκρινίζει ο γνωστός διαιτολόγος – διατροφολόγος κ. Ιορδάνης Ψωμόπουλος
«Κατά τη νηστεία, αυτό που βασικά λείπει είναι τα ζωικά προϊόντα. Μία καλή λύση για να πάρουμε όλα τα απαραίτητα αμινοξέα, όλες τις πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, δηλαδή, είναι να συνδυάσουμε τα όσπρια με το ρύζι ή η κατανάλωση θαλασσινών.
Το ίδιο συμβαίνει και με τη σόγια ή τα προϊόντα σόγιας και πάλι σε συνδυασμό με ρύζι γιατί μην ξεχνάμε ότι η σόγια είναι όσπριο.
Το ασβέστιο που υπάρχει στα γαλακτοκομικά θα μπορούσαμε να το πάρουμε, όχι βέβαια από συμπληρώματα, αλλά από γάλα αμυγδάλου ή σόγιας εμπλουτισμένου σε ασβέστιο ή να προσθέσουμε στη διατροφή μας τα αμύγδαλα τα οποία αποτελούν επίσης πηγή ασβεστίου και από εκεί και πέρα να φροντίσουμε να έχουμε φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης D η οποία παίζει μεγάλο ρόλο στην απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό», λέει ο κ. Ψωμόπουλος.
Ο έμπειρος διαιτολόγος, ωστόσο, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου καθώς πολλοί είναι εκείνοι που παίρνουν βάρος στο διάστημα της νηστείας, αντίθετα με αυτό που θα περίμενε κανείς, ακόμη και οι ίδιοι.
«Πρέπει να προσπαθήσουμε να μην ξεπεράσουμε τα όρια πρόσληψης των νηστίσιμων εδεσμάτων, καθώς, όταν νηστεύουμε, έχουμε την ψευδή αίσθηση ότι δεν έχουμε φάει επαρκώς και συνεπώς έχουμε περιθώριο να καταναλώσουμε περισσότερα νηστίσιμα γλυκίσματα. Οι σωστές ώρες των γευμάτων και η συμμετοχή όλων των ομάδων τροφίμων είναι σημαντική επίσης και στο διάστημα της νηστείας», συμβουλεύει.
Η ΚΡΙΣΙΜΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΣΤΕΡΗΣΗ ΣΤΗ… ΜΑΓΕΙΡΙΤΣΑ
Ένα άλλο σημείο που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή είναι η φάση της επανένταξης των «απαγορευμένων» τροφών στο διαιτολόγιό μας.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου ή το μεσημέρι της Κυριακής του Πάσχα πέφτουν στην κυριολεξία με τα μούτρα στο φαγητό και μετά κάνουν μέρες να συνεφέρουν το στομάχι τους.
«Όταν ολοκληρωθεί με το καλό η νηστεία και πάμε ξανά στη φυσιολογική διατροφή και στα παραδοσιακά πασχαλινά φαγητά, ας προσέξουμε, γιατί η απότομη αύξηση στην κατανάλωση ζωικών προϊόντων μπορεί να προκαλέσει προβλήματα δυσπεψίας.
Η μεγάλη ποσότητα που συνήθως καταναλώνουμε σε συνδυασμό με το αλκοόλ επιβαρύνουν τη λειτουργία του πεπτικού σωλήνα όσο και του συκωτιού μας το οποίο δεν μπορεί να διαχειριστεί εύκολα ένα φορτίο πρωτεϊνών, λιπαρών αλλά και αιθυλικής αλκοόλης, οπότε μετά τη νηστεία ας εντάξουμε σταδιακά και σε λογικές ποσότητες τις τροφές», λέει ο κ. Ψωμόπουλος.
«Και πάλι οι σταθερές ώρες γευμάτων θα μας βοηθήσουν να αποφύγουμε την υπερφαγία όπως και η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φρούτων και λαχανικών που όχι μόνο είναι απαραίτητα αλλά μας προστατεύουν επίσης από το να προσλάβουμε μεγάλη ή τουλάχιστον μεγαλύτερη από ό,τι χρειαζόμαστε ποσότητα ενέργειας», καταλήγει.
ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΤΟΞΙΝΩΣΗ
Συνεπώς, ανεξάρτητα από τα κίνητρα που μας ωθούν να νηστέψουμε, το σίγουρο είναι ότι μια διατροφή βασισμένη στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοση και στους κανόνες της νηστείας, είναι μια διατροφή ισορροπημένη και υγιεινή και μπορεί να αποτελέσει μια ιδανική ευκαιρία για να αποτοξινώσουμε το πνεύμα μας αλλά και το σώμα μας.
