(Προλογική σημείωση: «Ιδού ο άνθρωπος» είναι ίσως το πιο γνωστό έργο/βιβλίο του Ανδρέα Λασκαράτου στο οποίο παρουσιάζει 128 χαρακτήρες χωρίς να περιγράψει όμως τον εαυτό του. Το σύντομο βιογραφικό του σημείωμα είναι παρμένο από τις σημειώσεις των εκδοτών των βιβλίων του.)
Ο Ανδρέας Λασκαράτος γεννήθηκε το 1811 στο Ληξούρι της Κεφαλονιάς και κατά την περίοδο που τα Επτάνησα περνούσαν από τη γαλλική στην αγγλική Προστασία.
Σε ηλικία 21 ετών ο θείος του τον διόρισε γραφέα στη Γερουσία στην Κέρκυρα. Στη συνέχεια παραιτήθηκε και πήγε στην Πίζα και στο Παρίσι για νομικές σπουδές. Ταξιδεύει στην Κρήτη για να μελετήσει το κρητικό γλωσσικό ιδίωμα και τα λαϊκά τραγούδια της. Ταξιδεύει επίσης στην Αθήνα, στη Σύρο, στην Κόρινθο, στην Πάτρα, στο Μεσολόγγι.
Υπήρξε μαθητής του Ανδρέα Κάλβου, ενώ γνώρισε και τον Διονύσιο Σολωμό, κάτι που ασφαλώς επηρέασε τη μετέπειτα πορεία του. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, την ποίηση, ενώ είναι πιο γνωστός ως λιβελογράφος. Παντρεύτηκε με την Πηνελόπη, από εύπορη οικογένεια του νησιού, με την οποία απέκτησε 2 γιους και 7 κόρες.
Στις 28 Φεβρουαρίου 1856 ο Μητροπολίτης Κεφαλληνίας, αφόρισε το βιβλίο «Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς» με την παραίνεση προς τον συγγραφέα να το αποσύρει και να το καταστρέψει.
Στο έργο του αυτό, ο Λασκαράτος επικρίνει και σατιρίζει τα κακώς κείμενα τής κεφαλλονίτικης κοινωνίας σύμφωνα με τη δική του προσωπική κριτική. Επειδή αυτό δεν έγινε, μερικές μέρες αργότερα αφόρισε και το συγγραφέα του. Καταφεύγει κυνηγημένος στη Ζάκυνθο. Όμως, τον ίδιο χρόνο, αφορίζεται και εκεί από το Μητροπολίτη Ζακύνθου.
Πέθανε στις 24 Ιουλίου 1901 στο Αργοστόλι, όπου διέμενε μετά από τους διωγμούς που υπέστη.
Το έργο του Λασκαράτου παραμένει διαχρονικό έως σήμερα. Όσοι το έχουν μελετήσει αντιλαμβάνονται ότι ήταν ένας άνθρωπος που έβλεπε ιδιαίτερα μπροστά από την εποχή του και όσα είχε προβλέψει και επιθυμούσε είτε να τα αλλάξει είτε να τα εμποδίσει, τα περισσότερα έχουν μάλλον επαληθευτεί.
Από την άλλη μεριά εάν δεν μελετήσει κανείς εξ ολοκλήρου το έργο του, μπορεί να φτάσει σε σημείο να τον επαινέσει για πολλά, αλλά μπορεί να δει πως ο Λασκαράτος ήταν κοινωνικά και πολιτικά αντιδραστικός χαρακτήρας, γιατί αποδεικνύεται πως ήταν κατά της Ένωσης των Επτανήσων με την Ελλάδα, κατά του δικαιώματος ψήφου, κατά της ελευθεροτυπίας και κατά της απελευθέρωσης της πατρίδας του από τους Άγγλους.
Γενικά στα κοινωνικά προβλήματα ο Λασκαράτος παρέμεινε συντηρητικός και υποστήριξε την ιδεολογία της κοινωνικής τάξης που ανήκε.
Τα κυριότερα έργα του είναι: Στιχουργήματα (1872), Τα μυστήρια της Κεφαλονιάς (1872), Ιδού ο άνθρωπος (ή ανθρώπινοι χαρακτήρες, 1874), Ποιήματα και ανέκδοτα (1884), Οι καταδρομές μου εξαιτίας του «Λύχνου» (1888).
ΜΙΑ ΣΥΝΟΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΥΣΗ ΤΩΝ ΓΡΑΠΤΩΝ ΤΟΥ
( Η γλώσσα του –στρωτή δημοτική της εποχής του στα Επτάνησα– είναι του συγγραφέα καθώς και η ορθογραφία. Στον τονισμό χρησιμοποιήθηκε το σημερινό Μονοτονικό μας Σύστημα.)
Ιδού ο άνθρωπος, ένας χαρακτήρας του: Ο διεφθαρμένος
Ο διεφθαρμένος αισθάνεται μέσα του την ηθικήν υπεροχήν του ακεραίου, υποχρεούται ναν τον σέβεται, και τον αποφεύγει όμως. Η συντροφιά άλλου διεφθαρμένου όμοιού του με τον οποίον συμπαθεί, τού είναι αρμοδιώτερη.
Ευρισκόμενος με τον ακεραίου χαραχτήρος, κατηγορεί τον εν διαφθορά συνάδελφόν του, 1ον επειδή φυσικώ τω λόγω τού έρχεται η κατηγορία στο στόμα, 2ον επειδή βάνεται σε καλήτερη θέση κατηγορώντας το αξιοκατηγόρητα, και συσταίνεται κοντά στον ακέραιον, ως τάχα ανόμοιος τού κατηγορουμένου του.
Αν ακούση ότι τίμιος άνθρωπος συκοφαντείται, το άκουσμα εκείνο τον χαροποιεί, ότι τάχα τού δίδεται σύντροφος εις την διαφθορά ένα τίμιος· ενδιαφέρεται ναν το πιστέψη, και πασχίζει ναν το πιστέψη. Η δε ψυχή του επιθυμώσα τούτο, του ευκολύνει την πεποίθηση.
Η συνενοχή είναι ελάφρυνση στον διεφθαρμένον, και μάλιστα η συνενοχή τιμίου ανθρώπου είναι δι’ αυτόν παρηγορία και ενθάρρυνση.
Έχοντας γνωστόν διεφθαρμένον συνένοχον, έχει μόνον συνένοχον όμοιόν του. Αλλά με γνωστόν τίμιον συνένοχον, εις κάτι συκοφαντούμενον, έχει τον πρωτοπληρωτήν του, έχει σκέπην.
Μεταχειρίζεται δε κάποτε την αναισχυντίαν και την πρόκληση, δια να εκπλήξη με την αυθάδειάν του και να θριαμβέψη. Αλλά αντιμετωπούμενος με θάρρος, δειλιάζει και κρύβεται.
Χαλινός αρμόδιος δια τον διεφθαρμένον είναι το ξεφαύλισμά του. ΄Εστω και σε διεφθαρμένην κοινωνίαν. Επειδή καθένας από τους διεφθαρμένους την προφασίζει τη διαφθορά στον εαυτόν του, αλλά την κατηγορεί στους άλλους.