Στο βυθό της Θάλασσας Γουέντελ, ανατολικά της Ανταρκτικής, εντοπίστηκε 107 χρόνια μετά τη συντριβή του σε πάγο και τη βύθισή του, το θρυλικό πλοίο «Endurance» του εξερευνητή σερ Ernest Shackleton.

«Χωρίς καμία υπερβολή, αυτό είναι το καλύτερο ξύλινο ναυάγιο που έχω δει ποτέ – μακράν», δήλωσε ο θαλάσσιος αρχαιολόγος Mensun Bound, διευθυντής της αποστολής έρευνας Endurance22 Expedition του Falklands Maritime Heritage Trust (FMHT).

«Είναι όρθιο, περήφανο για τον βυθό, άθικτο και σε εξαιρετική κατάσταση», πρόσθεσε και έκανε λόγο για ένα ορόσημο στην ιστορία της Ανταρκτικής.

Το πλοίο βρέθηκε σε βάθος 3.008 μέτρων σχεδόν 4 μίλια νότια από τη θέση που είχε καταγράψει ο καπετάνιος του «Endurance», Frank Arthur Worsley.

Ο Donald Lamont, επικεφαλής του Falklands Maritime Heritage Trust, ανέφερε ότι στόχος της αποστολής έρευνας ήταν να εντοπίσει και να ερευνήσει το ναυάγιο το οποίο προστατεύεται ως Ιστορικό Μνημείο από τη Διεθνή Συνθήκη της Ανταρκτικής και ως εκ τούτου μπορεί μόνο να φωτογραφηθεί και να κινηματογραφηθεί, αλλά με κανένα τρόπο να διαταραχθεί, δηλαδή κανένα αντικείμενο να ανασυρθεί στην επιφάνεια.

Το πλοίο φαίνεται σχεδόν το ίδιο όπως όταν φωτογραφήθηκε για τελευταία φορά από τον κινηματογραφιστή του Shackleton, Frank Hurley, το 1915.

Τα κατάρτια είναι πεσμένα, τα ξάρτια είναι μπερδεμένα, αλλά το κύτος είναι γενικά συνεκτικό. Ορισμένες ζημιές είναι εμφανείς στην πλώρη, πιθανώς εκεί όπου το πλοίο που κατέβαινε χτύπησε τον βυθό της θάλασσας. Οι άγκυρες είναι εκεί. Οι υποβρύχιοι κατασκόπευαν ακόμη και μερικές μπότες και πιατικά.

«Μπορείς να δεις ένα φινιστρίνι που είναι η καμπίνα του Shackleton. Εκείνη τη στιγμή, νιώθεις πραγματικά την ανάσα του σπουδαίου ανθρώπου στο πίσω μέρος του λαιμού σου», ανέφερε ο Mensun Bound στο BBC.

Το «Endurance» αποτελεί κομμάτι της ιστορίας της Imperial Trans-Antarctic Expedition (Αυτοκρατορικής Διανταρκτικής Αποστολής) του Βρετανού θαλασσοπόρου ιρλανδικής καταγωγής, σερ Ernest Shackleton, ο οποίος οραματίστηκε να διασχίσει πρώτος την παγωμένη Ανταρκτική.

Αναχώρησε από το Μπουένος Άιρες το πρωί της 26ης Οκτωβρίου 1914 προς την Νήσο South Georgia και την παγωμένη Θάλασσα Γουέντελ. Εκεί το σκάφος που μετέφερε εκείνον και το 28μελές πλήρωμα, αντιμετώπισε αναπάντεχη πυκνότητα κομματιών πάγου.

Έπειτα από δύο μήνες κοπιώδους ταξιδιού το «Endurance» παγιδεύθηκε. «Φτάσαμε στην κορυφή της Θάλασσας Γουέντελ, αλλά αδιαπέραστα φράγματα παλαιού πάγου δεν επέτρεπαν να προχωρήσουμε», ανέφερε ο Shackleton.

Ο νέος στόχος ήταν να περάσουν τον χειμώνα στους πάγους. Εντωμεταξύ το πλοίο μετατοπιζόταν ακολουθώντας την κίνηση των πάγων γύρω του. Στις 27 Οκτωβρίου 1915, συνεθλίβη και ο Shackleton έδωσε την εντολή να το εγκαταλείψουν.

«Έπειτα από ατέρμονους μήνες συνεχούς αγωνίας και πίεσης, έπειτα από στιγμές ελπίδας και απελπισίας, αναγκαστήκαμε να εγκαταλείψουμε το πλοίο, το οποίο έχει συνθλιβεί σε βαθμό που δεν υπάρχει ελπίδα να επιδιορθωθει ποτέ».

«Είμαστε ζωντανοί και καλά στη υγεία μας, κι έχουμε προμήθειες κι εξοπλισμό για να φέρουμε εις πέρας την αποστολή μας. Η αποστολή μας είναι να φτάσουμε στην στεριά με όλα τα μέλη σώα. Είναι δύσκολο να γράψω όσα νιώθω».

Ο Shackleton κατάφερε με κάποιο τρόπο να οδηγήσει τους άντρες του σε «απόδραση» μετά από σχεδόν ένα χρόνο.

Ο εντοπισμός του ναυαγίου ήταν μία μεγάλη πρόκληση. Η Θάλασσα του Γουέντελ είναι σχεδόν μόνιμα καλυμμένη από παχύ πάγο, ο οποίος ήταν η αιτία συντριβής του «Endurance» 107 χρόνια πριν.

Αλλά τον περασμένο μήνα σημειώθηκε η χαμηλότερη έκταση θαλάσσιου πάγου της Ανταρκτικής που έχει καταγραφεί ποτέ κατά τη διάρκεια της δορυφορικής εποχής, η οποία εκτείνεται πίσω στη δεκαετία του 1970.