Η 19η Μαΐου 1919 είναι μια μαύρη επέτειος για ολόκληρο τον ελληνισμό, είναι η Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου όπως αυτή καθιερώθηκε το 1994 με ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων.
Τι ειρωνεία! Η ίδια ημερομηνία αποτελεί εθνική γιορτή για την Δημοκρατία της Τουρκίας, την Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου και τις τουρκικές διπλωματικές αντιπροσωπείες στο εξωτερικό.
Είναι η ημερομηνία κατά την οποία ο ηγέτης του Τουρκικού Εθνικού Κινήματος, Κεμάλ Ατατούρκ, αποβιβάστηκε στη Σαμψούντα του Πόντου με το πλοίο «Μπαντιρμά», φωνάζοντας: «Σφάξτε τους Γκιαούρηδες, αρπάξτε τις περιουσίες τους, σκοτώστε κάθε μη μουσουλμάνο», σηματοδοτώντας την έναρξη μιας διαρκούς πορείας πολλών ημερών με εκτελέσεις, κτηνωδίες και βιασμούς γυναικών και κοριτσιών.
Αυτή ήταν η δεύτερη και σκληρότερη φάση της γενοκτονίας του ποντιακού ελληνισμού, στο όνομα του απελευθερωτικού αγώνα των Τούρκων κατά των Δυνάμεων της Αντάντ, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα και η Αρμενία, που κατείχαν εδάφη της Μικράς Ασίας αφότου η Τουρκία καταλήφθηκε και διαμοιράστηκε μετά την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με τη συνθήκη των Σεβρών.
Ο νικηφόρος «Πόλεμος της Ανεξαρτησίας» των Νεότουρκων, είχε ως αποτέλεσμα τον διωγμό – με κάθε τρόπο – των Ελλήνων της Δυτικής Μικράς Ασίας, των Αρμένιων της Δυτικής Αρμενίας, των Ποντίων και των Ασσυρίων. Ήταν τότε που συντελέστηκε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας, το οποίο, έναν αιώνα και πλέον μετά παραμένει ατιμώρητο.
ΗΤΑΝ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
Η Γενοκτονία (εκ των ελληνικών λέξεων γένος + κτείνω (=φονεύω)) αποτελεί όρο του διεθνούς δικαίου που καθιερώθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αναφέρεται στη συστηματική δίωξη ενός έθνους ή φυλής με απώτερο σκοπό την εξαφάνισή τους.
Παρόλο που οι πράξεις των Τούρκων κατά την περίοδο 1914-1923 συγκεντρώνουν όλα τα χαρακτηριστικά της γενοκτονίας, οι Τούρκοι εξακολουθούν να ισχυρίζονται πως οι θάνατοι και οι διώξεις των εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων του Πόντου συγκαταλέγονται στις συνήθεις απώλειες του πολέμου, στον λιμό που προέκυψε από την εισβολή των Ρώσων στη βόρεια Τουρκία και σε εμφύλιες αναταραχές.
Κι ενώ ο ακριβής αριθμός των θυμάτων δεν έχει προσδιοριστεί, ιστορικοί κι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αγγίζει τις 350.000, από ένα σύνολο 750.000 περίπου Ελληνοποντίων, που ζούσαν και άκμαζαν, οικονομικά, δημογραφικά και πνευματικά στην περιοχή εκείνη την περίοδο, μολονότι αποτελούσαν μειονότητα.
ΕΝΑΣ ΠΡΟΚΟΜΕΝΟΣ ΛΑΟΣ
Οι Έλληνες του Πόντου είχαν καταφέρει να κυριαρχήσουν στην οικονομική ζωή της περιοχής, ζώντας κυρίως στα αστικά κέντρα. Στις αρχές του 20ού αιώνα άγγιζαν πλέον τις 700.000.
Το 1860 υπήρχαν 100 σχολεία στον Πόντο, ενώ το 1919 υπολογίζονται σε 1.400, ανάμεσά τους και το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας.
Εκτός από σχολεία, οι Ελληνοπόντιοι διέθεταν τυπογραφεία, περιοδικά, εφημερίδες, λέσχες και θέατρα, που τόνιζαν το υψηλό πνευματικό τους επίπεδο.
Και ύστερα, σιωπή…
Ελληνικές πόλεις με συνεχή, αδιάκοπη ζωή και πολιτισμό 27 και πλέον αιώνων καταστρέφονται. Ιδρύματα, σχολεία και εκκλησιές κλείνουν και ερημώνονται.
Σφαγές, δολοφονίες, εξάντληση από τις κακουχίες, βασανιστήρια, πείνα και δίψα, οι πορείες θανάτου στην έρημο, εν ψυχρώ δολοφονίες και εκτελέσεις, αποτελούν μόνο ένα κομμάτι της βαρβαρότητας που συνέθεσαν τη μεθοδολογία για την εξαφάνιση του ελληνικού στοιχείου και των ελληνικών κοινοτήτων από τα νοτιοανατολικά παράλια του Εύξεινου Πόντου, μιας επί τρεις χιλιετίες ελληνικής εθνολογικά, γλωσσολογικά και πολιτισμικά περιοχής.
ΤΑ «ΤΑΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ»
Η άνοδος του τουρκικού εθνικισμού και οικονομικών συμφερόντων σχετιζόμενων με την διείσδυση της Γερμανίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία οδήγησε σε συστηματικές διώξεις κατά των Ελλήνων και άλλων μειονοτήτων από το 1913 μέχρι τη Μικρασιατική εκστρατεία.
Μεταξύ των άλλων μεθόδων χρησιμοποιήθηκε η καταναγκαστική εργασία. Κυρίως Έλληνες, Αρμένιοι και Εβραίοι υποχρεώνονταν να εκτελούν βαριές εργασίες στην οδοποιία, τα ορυχεία, τους αγρούς κλπ. στην αφιλόξενη Μικρασιατική ενδοχώρα.
Έτσι με πρόσχημα την «ασφάλεια του κράτους», οι Τούρκοι προέβησαν στον εκτοπισμό ενός μεγάλου μέρους του ελληνικού πληθυσμού μέσω των λεγομένων «Ταγμάτων Εργασίας» («Αμελέ Ταμπουρού») στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας.
Στα «Τάγματα Εργασίας» αναγκάζονταν να υπηρετούν οι άνδρες που δεν κατατάσσονταν στο στρατό.
Δούλευαν σε λατομεία, ορυχεία και στη διάνοιξη δρόμων, κάτω από εξοντωτικές συνθήκες.
Ήταν μία από τις μεθόδους εθνοκάθαρσης που χρησιμοποιήθηκαν από τους Τούρκους, αφού οι περισσότεροι εργάτες δεν άντεχαν στις κακουχίες και την πείνα.
ΕΛΛΗΝΟΠΟΝΤΙΟΙ ΚΑΙ ΑΡΜΕΝΙΟΙ ΑΝΤΑΡΤΕΣ
Αντιδρώντας στην καταπίεση των Τούρκων, τις δολοφονίες, τις εξορίες και τις πυρπολήσεις των χωριών τους, οι Ελληνοπόντιοι, όπως και οι Αρμένιοι, ανέβηκαν αντάρτες στα βουνά για να περισώσουν ό,τι ήταν δυνατόν.
Μετά τη Γενοκτονία των Αρμενίων, το 1915, οι τούρκοι εθνικιστές υπό τον Μουσταφά Κεμάλ είχαν πλέον όλο το πεδίο ανοιχτό μπροστά τους για να εξολοθρεύσουν τους Ελληνοποντίους.
Ό,τι δεν είχε καταφέρει ο σουλτάνος σε 5 αιώνες, το πέτυχε ο Κεμάλ σε 5 χρόνια.
Το 1919 οι Έλληνες μαζί με τους Αρμένιους και την πρόσκαιρη υποστήριξη της κυβέρνησης Βενιζέλου προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα αυτόνομο Ελληνοαρμενικό κράτος. Το σχέδιο αυτό ματαιώθηκε από τους Τούρκους, οι οποίοι εκμεταλλεύθηκαν το γεγονός για να προχωρήσουν στην «τελική λύση».
Όσοι γλίτωσαν από το τουρκικό σπαθί κατέφυγαν ως πρόσφυγες στη Νότια Ρωσία, ενώ γύρω στις 400.000 ήλθαν στην Ελλάδα.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΒΟΥΡΝΗΣ ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΔΙΕΚΔΙΚΟΥΝ ΤΗ ΔΙΚΑΙΩΣΗ
Σε ανάμνηση αυτής της εθνικής τραγωδίας, που παραμένει προκλητικά ατιμώρητη, οι Πόντιοι της Αυστραλίας διοργανώνουν τιμητικές εκδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα, περνώντας το μήνυμα ότι αυτός ο λαός που κυνηγήθηκε, εκπατρίστηκε, σφαγιάστηκε, εκτελέστηκε εκεί, στα παράλια της Μικράς Ασίας, έγινε σύμβολο που κανείς και ποτέ δεν θα μπορέσει να το φυλακίσει και να το εκμηδενίσει.
Είναι το σύμβολο της περηφάνειας, της αγωνιστικότητας, του πείσματος ενός λαού που, παρόλες τις προσπάθειες εξόντωσής του, όχι απλά επιβίωσε, αλλά θριάμβευσε.
ΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΕΛΒΟΥΡΝΗ
Την Κυριακή, 15 Μαΐου στις 10πμ, η Συντονιστική Επιτροπή Μνήμης της Ποντιακής Γενοκτονίας στη Μελβούρνη, υπό την αιγίδα της Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων Αυστραλίας, διοργανώνει δοξολογία στον ιερό ναό Αγίου Ευσταθίου, ακολουθούμενη από τελετή κατάθεσης στεφάνων στο Ελληνοαυστραλιανό Μνημείο Πεσόντων στις 12.15μμ. Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον κ. Αποστόλη Αλεξιάδη, στο τηλέφωνο 0412 145 100.
Την ίδια ημέρα στις 3.00μμ., ο Ποντιακός Σύλλογος Whittlesea “Παναγία Σουμελά” μαζί με τη νεολαία των Ποντιακών Σωματείων της Μελβούρνης υπό την αιγίδα της Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων Αυστραλίας διοργανώνει εκδήλωση μνήμης για να τιμήσει και να θυμηθεί τα θύματα της Γενοκτονίας στον Πόντο. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις εγκαταστάσεις του Συλλόγου, 18 Spring Street, στο Thomastown. Για περισσότερες λεπτομέρειες επικοινωνήστε με τον κ. Michael Iroeche στο τηλέφωνο 0402 838 649.
Την Πέμπτη 19 Μαΐου στις 7μμ, η Ποντιακή Εστία, η Μέριμνα Ποντίων Κυριών Ωκεανίας και η Ελληνορθόδοξη Κοινότητα Μελβούρνης σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Ποντιακών Σωματείων Αυστραλίας διοργανώνουν διάλεξη του Κώστα Καλυμνιού με θέμα «Η πρώτη γενοκτονία των Ποντίων: Μιθριδάτης και Ρώμη». Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στον ημιώροφο του Ελληνικού Κέντρου (168 Lonsdale St). Για περισσότερες λεπτομέρειες επικοινωνήστε με την κ. Λίτσα Αθανασιάδη στο 0421 804 968.
Την ίδια μέρα, το κτίριο του Ελληνικού Κέντρου επί της οδού Lonsdale, στη Μελβούρνη, θα φωτιστεί με κόκκινο χρώμα για να τιμήσει τη μνήμη των θυμάτων της Γενοκτονίας των Ελλήνων. Η πρωτοβουλία χρηματοδοτείται από ανώνυμους δωρητές.
Την Πέμπτη 19 Μαΐου, ανήμερα της επετείου της Γενοκτονίας, ο «Νέος Κόσμος» θα κυκλοφορήσει ένθετο αφιέρωμα στο μελανό αυτό κεφάλαιο της Ελληνικής και Παγκόσμιας Ιστορίας.