ΝΕΑ εποχή για το νέο βασιλιά Κάρολο Γ’ και για την Αυστραλία. Μετά την αποδημία της μητέρας του, ανακηρύχθηκε νέος αρχηγός του Ηνωμένου Βασιλείου. Ωστόσο, είναι πολύ παλιά η γνωριμία μου με την μοναρχία. Και εξηγούμαι. Ήμουν γύρω στα 7, όταν στο σχολείο στην Κύπρο, ψάλαμε τον ύμνο της βασίλισσας μαζί με ένα φλυτζάνι γάλα, σε κούπα που έφερε τη φωτογραφία της ανάμεσα σε δυο σημαίες.
ΤΟΤΕ, όμως, το 1955, είχε αρχίσει και ο επαναστατικός αγώνας της ΕΟΚΑ. Οπότε όλα αυτά καταργήθηκαν. Θυμάμαι τον κατ’ οίκον περιορισμό, τα κέρφιου, που επέβαλλε η Αποικιοκρατία, τα στρατιωτικά φορτηγά και τα τζιπ που μετακινούσαν συνέχεια στρατιώτες, τις ενέδρες, τις συλλήψεις, τις απανωτές έρευνες σε σπίτια και άλλα πολλά. Θυμάμαι όταν κυνηγούσαν τους νέους, ανάμεσά τους και την αδελφή μου, Ελένη, όταν η Οργάνωση τούς προμήθευε φυλλάδια εθνικού περιεχομένου και έπρεπε να τα διανείμουν ο καθένας στο πόστο του. Θυμάμαι ακόμα όταν ήμουν στην Ε’ τάξη Δημοτικού, τα αγόρια που είχαν ανάψει φωτιά στο προαύλιο του σχολείου και κάψαμε τα βιβλία των Αγγλικών.
ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ επίσης και τις καμπάνες που χτυπούσαν λυπητερά, όταν αμούστακα παλληκάρια οδηγούνταν στην αγχόνη και τις μαυροφορεμένες μανάδες τους, που περίμεναν με αγωνία να φτάσει «Η Χάρη» (το Royal Pardon, το Μercy) από τη βασίλισσα. Διότι ως μονάρχης, είχε τη δύναμη και μπορούσε να αποτρέψει τον απαγχονισμό. Και όμως. Αυτή η χάρη δεν έφτανε ποτέ…
ΠΑΡΟΝΤΕΣ ΟΛΟΙ; Ρωτά ο δάσκαλος τους μαθητές του. Και η απάντηση: Όχι κύριε, ο Ευαγόρας λείπει. Ήταν 24 Μαρτίου του 1957 και ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης μόλις 19 ετών. Συνελήφθη, γιατί είχε στην κατοχή του ένα όπλο χωρίς σφαίρες. Στο τελευταίο του γράμμα, λεπτά πριν τον απαγχονισμό, μεταξύ άλλων έγραψε: «…Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα…»
ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ φοβούμενοι την γενική κατακραυγή, τις κινητοποιήσεις και τα συλλαλητήρια, αρνήθηκαν να δώσουν τις σορούς των απαγχονισμένων τους στους οικείους τους και τους ενταφίαζαν στο κοιμητήριο των φυλακών.
Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ, κατά την επίσκεψή της στην μεγαλόνησο το 1993, στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής, είχε επισκεφτεί και τα φυλακισμένα Μνήματα στην Λευκωσία και κατέθεσε στεφάνι (!). Φυσικά και ακολούθησαν διαμαρτυρίες…
ΤΟ 2011, επισκέφθηκα με συνοδό τα φυλακισμένα Μνήματα. Όταν με οδήγησαν στο τόπο της αγχόνης, λύγισα… Λιτοί οι τάφοι των αθάνατων: Μιχάλης Καραολής, Ανδρέας Δημητρίου, Χαρίλαος Μιχαήλ, Ανδρέας Ζάκος, Ιάκωβος Πατάτσος, Στέλιος Μαυρομάτης, Ανδρέας Παναγίδης, Μιχάλης Κουτσόφτας. Εκεί και οι τάφοι των Μάρκου Δράκου, Γρηγόρη Αυξεντίου, Στυλιανού Λένα και Κυριάκου Μάτση.
ΜΝΗΜΕΣ που δεν θα σβήσουν ποτέ.
ΤΟ «ΠΑΤΡΙΣ» της εταιρείας Χανδρή και πάλι στο προσκήνιο, μέσω αναδημοσίευσης άρθρων του ιστορικού περιοδικού «Ναυτικά Χρονικά». Όσοι ταξιδέψαμε μαζί του, σίγουρα ο καθένας μας έχει τη δική του ιστορία να διηγηθεί. Το πρώτο του δρομολόγιο από Πειραιά για Αυστραλία έγινε το 1959. Η εφημερίδα μας, έχει δημοσιεύσει άπειρες ιστορίες επιβατών που έκαναν το υπερπόντιο ταξίδι στη χώρα του Νότου.
ΣΤΗΝ ΜΝΗΜΗ μου έρχεται η διήγηση της καλής αναγνώστριας, όταν έγκυος στον 9ο μήνα, τεκνοποίησε στο πλοίο. Τιμής ένεκεν της δόθηκε το όνομα Πατρίς. Οπότε έμεινε στην Ιστορία ως η Πατρίς του «Πατρίς». Θυμάμαι ότι σε κάποιο λιμάνι, όπως μου διηγήθηκε ο πλοίαρχος, είχε ενημερώσει τα τοπικά Μέσα Ενημέρωσης. Τότε αρκετοί δημοσιογράφοι είχαν ανεβεί στο πλοίο και αποθανάτισαν την μικρή.
Ε! ΔΕΝ συνηθίζεται να γεννιούνται παιδιά και μάλιστα εν πλω. Αμ, και οι γάμοι! Σε κάποιο ταξίδι, (αληθινή ιστορία) τα έφτιαξαν δυο νέοι. Και αφού ανάμεσα στους επιβάτες υπήρχε ιερέας, στόλισαν το κατάστρωμα ανάλογα και τους πάντρεψε με κουμπάρο τον πλοίαρχο και καλεσμένους όλους τους επιβάτες.
ΘΕΛΕΤΕ να μοιραστείτε τη δική σας ιστορία, ιδιαίτερα όσοι είχατε ταξιδέψει μέσω της ΔΕΜΕ; Τηλεφωνήστε στα Γραφεία μας στον αριθμό 9482 4433 και αφήστε τα στοιχεία σας. Συνάδελφος θα επικοινωνήσει μαζί σας για τα περαιτέρω.
ΑΣ ΕΤΟΙΜΑΣΤΟΥΜΕ. Την ερχόμενη εβδομάδα έχουμε ένα ολόκληρο 4ήμερο για να το χαρούμε ο καθένας με τον τρόπο του. Την Πέμπτη 23, θα πενθήσουμε την Αυτής Μεγαλειότητα, την Παρασκευή 24, θα ευχηθούμε στην ομάδα μας νίκη στα τελικά του φούτι και το Σαββατοκύριακο, όπως ο καθένας μπορεί καλύτερα.
ΑΝ ΚΑΙ ο κ. Κοσμάς ο γείτονας, ελπίζει ότι οι γιοι του θα εκμεταλλευτούν την αργία και θα εκπληρώσουν την υπόσχεσή τους να του βάψουν το σπίτι. Δεν είμαι και τόσο σίγουρη. Θολό μου ακούγεται, γιατί κακά τα ψέματα. Τα παιδιά μας έχουν ήδη καταστρώσει σχέδια με τις παρέες τους. ΓΙΑ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ και καλή υγεία.
Κ.Γ.
ΜΕΣΑ σε δυo-τρεις ημέρες «έφυγαν» τρεις εμβληματικές φυσιογνωμίες του κινηματογράφου, του θεάτρου, των Τεχνών γενικότερα. Ο Κώστας Καζάκος, ο Ζαν Λυκ Γκοντάρ και η Ειρήνη Παπά. Ένας ογκόλιθος ο καθένας και η καθεμία από μόνοι τους. Καλλιτέχνες και άνθρωποι που άφησαν ανεξίτηλο το σημάδι τους στις Τέχνες του 20ού αιώνα.
Ο ΚΩΣΤΑΣ Καζάκος, εκτός από κορυφαίος ηθοποιός, και ένας αξεπέραστος αγωνιστής για την κοινωνική δικαιοσύη. Δεν υπέστειλε ποτέ τη σημαία του αγώνα μέχρι και την τελεταία του στιγμή. Όπως δηλώνει και ο πρώην συμπάροικος, σκηνοθέτης Στάθης Γράψας, ο οποίος υπήρξε μαθητής της Σχολής Υποκριτικής του Κώστα Καζάκου, «… Είχα την ευκαιρία να κάνω τα πρώτα μου βήματα -μαθητής ακόμη- στη σκηνή παίζοντας σε παραστάσεις του, ενώ μου πρόσφερε μέχρι και στέγη όταν έφτασα στην Ελλάδα… Θυμάμαι ότι τα μαθήματά του ήταν μια απίστευτη εμπειρία γεμάτη εικόνες, ιστορία και ανθρωπιά. Πάνω απ’ όλα ανθρωπιά. Κάτι που τόνιζε ότι δεν πρέπει ποτέ να χάσουμε, όσο σκληρή και αν γίνει η ζωή».
ΤΙ ΝΑ πρωτοπεί κανείς για την Ειρήνη Παπά; Με την αυστηρή, δωρική μορφή της, όπως διατείνονται πολλοί, σφράγισε, όχι μόνο τον ελληνικό κινηματογράφο με τεράστιες διεθνείς επιτυχίες μέσα από τις συνεργασίες της, αλλά σημαντική υπήρξε και η προσφορά της στο θέατρο, με τη λειτουργία του Σχολείου, ενός χώρου που είχε ονειρευτεί ως κοιτίδα του θεάτρου και όπου στεγάζεται πλέον η Δραματική Σχολή του Εθνικού Θέατρου.
ΥΠΗΡΞΕ και τέτοια θα μείνει, μια φυσιογνωμία που κατέκτησε τον παγκόσμιο κινηματογράφο, μεγάλη πρωταγωνίστρια διεθνών παραγωγών, που έκανε γνωστό το Αρχαίο Δράμα σε κάθε γωνιά και άκρη του κόσμου με παραστάσεις που έγραψαν ιστορία.
ΕΓΡΑΨΕ ο Μισέλ Δημόπουλος στο βιβλίο «Αφιέρωμα στην Ειρήνη Παπά» (έκδοση του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, 1997): «Εκπροσωπεί, κατά κάποιον τρόπο, το κλασικό: είναι εσωτερική και επική, αυστηρή και λιτή. Δεν έχει μια περιττή κίνηση, δεν καταφεύγει ούτε σε μία ευκολία. Κι αν η Μελίνα προσωποποίησε το ερωτικό πάθος κι η Παξινού το ηθικό εύρος αυτού του τόπου, η Παπά είναι το βάθος του, η περηφάνια και η τραγωδία του»…
ΕΙΧΕ πάρει μέρος σε περισσότερες από 80 ταινίες, με γυρίσματα σε όλο τον κόσμο και ευτύχησε να συνεργαστεί με «ιερά τέρατα» της 7ης Τέχνης, όπως τους Μάρλον Μπράντο, Ιβ Μοντάν, Γκρέγκορι Πεκ, Άντονι Κουίν, Ρίτσαρντ Μπάρτον, Τζαν Μαρία Βολοντέ, Τζέιμς Κάγκνεϊ. Εκτός από τις επιτυχημένες μεταφορές των τραγωδιών, οι πιο γνωστές ταινίες της είναι η αξέχαστη υπερπαραγωγή του Χόλιγουντ «Τα κανόνια του Ναβαρόνε», όπου ενσαρκώνει τον ρόλο της αγωνίστριας Μαρίας Παπαδήμου (1961) και ο «Αλέξης Ζορμπάς», που κρατά το ρόλο της Χήρας (1964). Τρεις από τις ταινίες στις οποίες συμμετείχε, προτάθηκαν για το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας – «Ηλέκτρα», «Ζ» και «Ιφιγένεια» – με το φιλμ του Κώστα Γαβρά να το κερδίζει το 1968.
ΚΑΙ φτάνουμε και στον Ζαν Λυκ Γκοντάρ, ο οποίος είχε πει κάποτε: «Οι πρωταγωνιστές είναι άνθρωποι πραγματικοί, ο κόσμος είναι εκείνος που κάνει το δικό του κόμμα (bande à part). Τα σενάρια τα φτιάχνει ο κόσμος. Αυτός δεν είναι συγχρονισμένος, εκείνοι είναι σωστοί, είναι αληθινοί, αντιπροσωπεύουν τη ζωή. Ζουν μια απλή ιστορία, ενώ ο κόσμος γύρω τους ζει ένα κακό σενάριο».
Ο ΑΠΟΛΥΤΟΣ κινηματογραφιστής και πρωτοπόρος της Nouvelle Vague άφησε πίσω του μια καριέρα γεμάτη σπουδαίες ταινίες. Έντονα επηρεασμένος από σκηνοθέτες όπως οι Ζαν Ρενουάρ, Νίκολας Ρέι, Ρομπέρ Μπρεσόν και Ρομπέρτο Ροσελίνι, ο Γκοντάρ θα προσπαθήσει εξαρχής να εντάξει την προσωπική του ζωή, αλλά και τις πολιτικές του πεποιθήσεις, στις ταινίες του αλλά και να δείξει ότι στον κινηματογράφο «όλα επιτρέπονται».
ΔΕΝ θα απαριθμήσω τις ταινίες και τις δραστηριότητές του. Ωστόσο, να σημειωθεί ότι παρέμεινε ενεργός μέχρι το τέλος. Παρά την τεράστια επιρροή του στον σύγχρονο κινηματογράφο, ο Γκοντάρ δεν έλαβε ποτέ υποψηφιότητα για Όσκαρ για καμία από τις ταινίες του. Το 2010 του απονεμήθηκε το τιμητικό βραβείο της Ακαδημίας, αλλά δεν παρευρέθηκε στην τελετή. Όμως, δεν χωρά αμφιβολία ότι ο Ζαν Λυκ Γκοντάρ ανήκει στους καλλιτέχνες που σφράγισαν τον κινηματογράφο του τελευταίου μισού του 20ού αιώνα. (για την αντιγραφή)
Δ.Τ.