Πολλοί από εμάς, σύμφωνα με την ηλικία μας, θυμόμαστε, άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότερο, το ξημέρωμα της 16ης Αυγούστου 1960, ημέρα που μετά την υπογραφή των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, τον Φεβρουάριο 1959, άνοιξε τον δρόμο για την ανεξαρτησία της Κύπρου.
Διαβάζοντας δε την μελέτη της κ. Αναστασίας Γιάγκου, ειδικής επιστήμονα στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του πανεπιστημίου Κύπρου που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» και δημοσιευμένα έγγραφα της Βουλής των Αντιπροσώπων Κύπρου, εικόνες από τα πρωτοσέλιδα του «Φιλελεύθερου», αυτή την εφημερίδα διάβαζε ο συγχωρεμένος ο πατέρας μου και παρά το νεαρό της ηλικίας μου, ξύπνησαν μνήμες.
Θυμάμαι τον τελευταίο Άγγλο κυβερνήτη, τον Σερ Χιου Φουτ, ο οποίος πετούσε με ελικόπτερο συχνά πυκνά για να βλέπει από ψηλά, τολμώ να πω με το παιδικό μου τότε μυαλό, τις ομορφιές της μεγαλονήσου. Ήταν όμως έτσι τα πράγματα;
Σημειώνουμε ότι στις 13 Δεκεμβρίου 1959, είχαν γίνει οι πρώτες προεδρικές εκλογές για τη νεοσύστατη Κυπριακή Δημοκρατία, με πρώτο εκλεγμένο πρόεδρο τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ΄ και αντιπρόεδρο τον Δρ. Φαζίλ Κουτσιούκ.
Σε αυτούς τους δυο ηγέτες, είχε γίνει η παράδοση, σε μια τελετή πολύ χαμηλών τόνων, τα μεσάνυχτα της 15ης προς 16η Αυγούστου 1960 που σηματοδοτεί την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Έτσι έκλεισε ο κύκλος της Αποικιοκρατίας, που είχε ξεκινήσει στο νησί με την άφιξη των Βρετανών το 1878.
Ωστόσο, μέχρι την επίσημη εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, στις 16 Αυγούστου 1960, μεσολάβησε μια κρίσιμη μεταβατική περίοδος, κατά την οποία συγκροτήθηκε ο μηχανισμός της νεοσύστατης Δημοκρατίας.
Όπως η Επιτροπή του Λονδίνου που αποτελείτο από αντιπροσώπους των τριών Εγγυητριών Δυνάμεων, Αγγλίας, Ελλάδας και Τουρκίας και επόπτευσε στην εφαρμογή των Συμφωνιών, και, των δύο Κοινοτήτων, η οποία είχε να διευθετήσει θέματα που αφορούσαν τον Βρετανικό στρατό. Εκ των υστέρων φαίνεται ότι τόσο ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος όσο και ο Δρ. Φαζίλ Κουτσιούκ, ήταν από κοινού αποφασισμένοι να μειώσουν και το μέγεθος των Βάσεων, χωρίς να υποκύπτουν στα πιεστικά χρονοδιαγράμματα της Αγγλίας. Με την τελευταία να υποχωρεί σε όλα τα βασικά σημεία εκτός από την κυριαρχία των βάσεων.
ΕΠΙΣΗΜΑ Η 1η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
Η 6η Ιουλίου 1960, ημέρα που υπογράφτηκε η συμφωνία για τις Βρετανικές Βάσεις, άνοιξε τον δρόμο προς την επίσημη ανακήρυξη της ανεξαρτησίας.
Ας μη ξεχνάμε, ότι το θέμα των ΒΑΣΕΩΝ, διαχρονικό έως τις μέρες μας, καλά κρατεί στην καταπράσινη και παραθαλάσσια περιοχή της Δεκέλειας, στο νότιο μέρος της μεγαλονήσου.
Σε όλα τα δημόσια κτίρια, το πρωί της 16ης Αυγούστου, κυμάτιζε η νέα σημαία, όπως την είχε σχεδιάσει μετά από διαγωνισμό ο Τουρκοκύπριος Ισμέτ Γκιουνέι.
Πολλοί, ενδεχομένως αναρωτιέστε, γιατί η επέτειος γιορτάζεται την πρώτη Κυριακή του Οκτώβρη.
Οι Αυγουστιάτικες διακοπές, (ο μήνας Αύγουστος θεωρείται μήνας διακοπών), η απουσία των ξένων πρέσβεων στις χώρες τους κλπ, άλλαξαν τα δεδομένα. Έτσι τρία χρόνια αργότερα, στις 11 Ιουλίου 1963, το Υπουργικό Συμβούλιο της Κυπριακής Δημοκρατίας, αποτελούμενο από εφτά Ελληνοκυπρίους και τρείς Τουρκοκυπρίους υπουργούς, αποφάσισε ομόφωνα τον ορισμό της 1ης Οκτωβρίου, ως Ημέρας της Ανεξαρτησίας της Κύπρου.
Η νεοσύστατη Βουλή αντιμετώπισε εξαρχής προβλήματα ομαλής λειτουργίας που πήγαζαν από τις αδυναμίες του Συντάγματος. Εξ ου και η ανταρσία των Τουρκοκυπρίων αστυνομικών, με υποκίνηση της Αγγλίας, τον Δεκέμβρη του 1963 προς τον Γενάρη του 1964, όπου αποχώρησαν επίσης από τον κρατικό μηχανισμό, όλοι οι Τουρκοκύπριοι που κατείχαν πολιτειακά αξιώματα ή θέση στον Δημόσιο Τομέα.
Ωστόσο η Βουλή συνέχισε να λειτουργεί, με βάση τις ισχύουσες συνταγματικές ρυθμίσεις, όπως αυτές ερμηνεύθηκαν κατά καιρούς από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Το πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών στις 15 Ιουλίου του 1974 και η Τουρκική εισβολή, η πρώτη στις 20 Ιουλίου και η δεύτερη στις 15 Αυγούστου του 1974, έχει ως αποτέλεσμα, την κατάληψη από τα τουρκικά στρατεύματα του 37% του κυπριακού εδάφους, τη βίαιη εκδίωξη από τα σπίτια και τις περιουσίες του 1/3 περίπου του πληθυσμού, ενώ υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός αγνοουμένων στους καταλόγους της Ειδικής Επιτροπής, που ψάχνει για ταυτοποίηση οστών και αποτελείται από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους επιστήμονες.
Τί έχει πετύχει η Κύπρος; Είναι μέλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ισότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υιοθέτησε το Ευρώ και βαδίζει αγέρωχη σύμφωνα με τους κανονισμούς των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Διεθνές Δίκαιο.