Η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης, αναπόσπαστο κομμάτι του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, εγκαινιάζει τις φετινές της δράσεις με ένα αφιέρωμα σε έναν δημιουργό που αγαπάμε πολύ. Η ρετροσπεκτίβα στον Παντελή Βούλγαρη εξερευνά τις πολυσύνθετες και γοητευτικές πτυχές του έργου ενός από τους κορυφαίους σκηνοθέτες του ελληνικού σινεμά. Ήρωες με τους οποίους έχουμε ταυτιστεί και ταξιδέψει, από τον Βασίλη Σερέτη στη Φανέλα με το 9 μέχρι την Ελένη από Τα Πέτρινα χρόνια, και ατάκες χαραγμένες στο συλλογικό θυμικό, από το «Ηλία, ρίχ’ το!» του Όλα είναι δρόμος μέχρι το «Σπύρο αγάπη μου» από τη Μικρά Αγγλία, ζωντανεύουν το σύμπαν του Παντελή Βούλγαρη σε μια αξέχαστη κινηματογραφική εβδομάδα. Το μεγάλο αφιέρωμα της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος και με την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Στο πλαίσιο της ρετροσπεκτίβας προβλήθηκαν και θα προβληθούν στο αγαπημένο σινεφίλ στέκι, στην αίθουσα Σταύρος Τορνές, οι 13 μεγάλου μήκους και 4 μικρού μήκους ταινίες που έχει σκηνοθετήσει ο εμβληματικός Έλληνας δημιουργός.

Τη Πέμπτη πριν την προβολή της ταινίας Το τελευταίο σημείωμα, ο Παντελής Βούλγαρης, επρόκειτο να μιλήσει για τη ζωή, το έργο του και τους σημαντικότερους σταθμούς στη σπουδαία του καριέρα. Επιπλέον, την Τετάρτη 30 Νοεμβρίου, μετά την προβολή της ταινίας Μικρά Αγγλία, ο Πάρης Μουρατίδης (μέλος ΕΔΙΠ του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ, μέλος ΕΜΕΚΤ – Εργαστήριο Μελέτης Ελληνικού Κινηματογράφου & Τηλεόρασης) θα παραδώσει masterclass με τίτλο «Μικρά Αγγλία: ένα ξεχωριστό κινηματογραφικό είδος». Μετά την ολοκλήρωση των προβολών στη Θεσσαλονίκη, η ρετροσπεκτίβα στον Παντελή Βούλγαρη θα παρουσιαστεί στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος (Αίθουσα Α), από τις 8 έως τις 14 Δεκεμβρίου 2022.

Οι ταινίες του αφιερώματος:

Το τελευταίο σημείωμα

O Ναπολέων Σουκατζίδης, αγωνιστής του λαϊκού κινήματος, κομμουνιστής συνδικαλιστής και κρατούμενος σε εξορίες και φυλακές από το 1936, εκτελεί χρέη διερμηνέα του γερμανού διοικητή του στρατοπέδου, Καρλ Φίσερ. Μπροστά από τα μάτια του περνά όλη η γερμανική αγριότητα. Είναι ένας από τους 200 ανθρώπους που έχουν επιλεγεί για να εκτελεστούν την 1η Μαΐου στην Καισαριανή, ως αντίποινα για τον θάνατο τεσσάρων Γερμανών από τη δράση της ελληνικής Αντίστασης. Την ημέρα της εκτέλεσης θα βρεθεί μπροστά σε ένα δίλημμα ζωής, όταν ο Φίσερ θα του δώσει τη δυνατότητα να εξαιρεθεί βάζοντας όμως στη θέση του κάποιον άλλον.

Μικρά Αγγλία

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΤΕΤΑΡΤΗ 30.11

Η 20χρονη Όρσα είναι παράφορα ερωτευμένη με τον υποπλοίαρχο Σπύρο Μαλταμπέ. Κλειστός χαρακτήρας, δεν αποκαλύπτει το μυστικό της σε κανέναν. Η μικρότερη αδελφή της, Μόσχα, θέλει να φύγει από την Άνδρο, να αποδράσει από τη μοίρα των γυναικών του νησιού να παντρεύονται ναυτικούς που όλο λείπουν ή θαλασσοπνίγονται. Η μητέρα τους, Μίνα, παρακάμπτει τα αισθήματα των κοριτσιών της και αξιοποιεί γνωριμίες για να τις παντρέψει με μοναδικό γνώμονα το συμφέρον. Την Όρσα με τον πλοιοκτήτη και καπετάνιο Νίκο Βατοκούζη και λίγο αργότερα τη Μόσχα με τον καπετάνιο πλέον Σπύρο, και έτσι, άθελά της, ναρκοθετεί το ίδιο της το σπιτικό.

Ψυχή βαθιά

2009

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΠΕΜΠΤΗ 1.12

Το 1949, κατά τους τελευταίους μήνες του Εμφυλίου Πολέμου, στον Γράμμο και στο Βίτσι, δύο αδέρφια επιστρατεύονται παρά τη θέλησή τους σε διαφορετικά στρατόπεδα. Ο Ανέστης, 17 χρονών, πηγαίνει στον Εθνικό Στρατό και ο Βλάσης, 14 χρονών, στον Δημοκρατικό Στρατό. Έχοντας μεγαλώσει στην περιοχή και γνωρίζοντας τα κρυφά μονοπάτια και περάσματα, χρησιμοποιούνται ως οδηγοί του στρατού. Ο καπετάν-Βουνήσιος, η πολυβολήτρια Γιαννούλα, ο ανθυπολοχαγός Τριαντάφυλλος, ο Καλαματιανός δεκανέας, ο ταξίαρχος Τσαγκλής και η 14χρονη αντάρτισσα Φούλα είναι μερικά από τα πρόσωπα που τους πλαισιώνουν, ο καθένας κουβαλώντας τη δική του τραγική ιστορία.

Νύφες

2005

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΠΕΜΠΤΗ

Καλοκαίρι 1922. Ο φωτογράφος Νόρμαν Χάρις και η Νίκη ταξιδεύουν στο ίδιο καράβι για την Αμερική. Ο Νόρμαν στην πρώτη θέση, η Νίκη στην τρίτη μαζί με άλλες 700 νύφες. Όλες κουβαλούν τη φωτογραφία ενός άγνωστου γαμπρού και το νυφικό τους στο βαλιτσάκι τους. Ο Νόρμαν συγκινείται βλέποντας τις νύφες της τρίτης θέσης. Η Νίκη είναι αυτή που τον εντυπωσιάζει περισσότερο. Σιγά σιγά γνωρίζονται και ερωτεύονται. Το υπερωκεάνιο «King Alexander» φτάνει στο λιμάνι της Νέας Υόρκης. Στο κατάστρωμα γράφεται ο επίλογος της σχέσης Νίκης-Νόρμαν.

Όλα είναι δρόμος

1998

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ 27.11

Σπονδυλωτή ταινία για τρεις ανθρώπους που πορεύονται προς μια οριακή στιγμή στη ζωή τους. Xαρώνειο νόμισμα: ένας αρχαιολόγος, που ο γιος του αυτοκτόνησε στο στρατό, ανακαλύπτει σε μια ανασκαφή έναν τάφο με το λείψανο ενός αξιωματικού των ελληνιστικών χρόνων. H τελευταία νανόχηνα: μια ομάδα ορνιθολόγων πηγαίνει στο Δέλτα του Έβρου για να βρει, με τη βοήθεια ενός ηλικιωμένου θηροφύλακα, την τελευταία νανόχηνα που έχει καταφύγει εκεί. Bιετνάμ: ένας μεσήλικας εργοστασιάρχης, σκασμένος γιατί η γυναίκα του πήρε τα παιδιά τους και τον άφησε, ισοπεδώνει κυριολεκτικά ένα αγροτικό σκυλάδικο.

Ακροπόλ

1995

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΔΕΥΤΕΡΑ 28.11

Aθήνα, δεκαετία του ’50. O Πρίγκηψ, ο αυτοδημιούργητος θεατρικός επιχειρηματίας του επιθεωρησιακού θεάτρου «Aκροπόλ», απολύει μια απ’ τις πρωταγωνίστριες του θιάσου, γιατί είναι μεθυσμένη τη βραδιά της πρεμιέρας. Για να την αντικαταστήσει, απευθύνεται στον σπεσιαλίστα σε γυναικείους κωμικούς ρόλους Λάκη Λοΐζο, ένα πρώην παιδί-θαύμα του κινηματογράφου, που διευθύνει ένα γραφείο κομπάρσων. O Λάκης στην αρχή ξαφνιάζεται από την απροσδόκητη πρόταση, αλλά τελικά αποφασίζει να δοκιμάσει την τύχη του στο σανίδι του περίφημου θεάτρου.

Ήσυχες μέρες του Αυγούστου

1991

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ 27.11

Όσοι μένουν στην Αθήνα τον Αύγουστο είναι οι μοναχικοί ή αυτοί που την προτιμούν έρημη. Οι ήρωες της ταινίας αντιπροσωπεύουν αυτές τις κατηγορίες. Ψάχνουν για παρέα, για έρωτα, για επικοινωνία. Μια γυναικεία φιγούρα σ’ ένα φωτισμένο παράθυρο, δυο ματιές στο άδειο βαγόνι του ηλεκτρικού, μια άγνωστη αντρική φωνή απ’ το τηλέφωνο, μπορεί να ξεκινήσουν μια σχέση ανθρώπινη. Κανείς δεν ξέρει πού μπορεί να καταλήξει μια γνωριμία. Κυριαρχεί η ανάγκη για επαφή αδιαφορώντας για το τίμημα. Τρεις ιστορίες ζωής στην αυγουστιάτικη Αθήνα που τις συνδέει η μοναξιά, η ανάγκη για επαφή και η πανσέληνος.

Η φανέλα με το 9

1988

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΔΕΥΤΕΡΑ 28.11

Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μένη Κουμανταρέα, η ταινία αφηγείται τη ζωή και τα έργα του Βασίλη Σερέτη, νέου, άγνωστου, φτωχού, αλλά ταλαντούχου και φιλόδοξου ποδοσφαιριστή, που ονειρεύεται να κατακτήσει τα γήπεδα. Ο ήρωας είναι διατεθειμένος να τα δώσει όλα και να υποστεί ό,τι χρειαστεί, προκειμένου να κατακτήσει το ποδοσφαιρικό στερέωμα. Έχοντας ως μόνο όπλο το ταλέντο του, προσπαθεί να ορίσει τη μοίρα του, σε μια διαδρομή από τη Θεσσαλονίκη στον Βόλο και από εκεί στην Αθήνα. Μαζί του, γευόμαστε τη λάσπη των γηπέδων, τη μοναξιά της επαρχίας, τους «πουλημένους» αγώνες, αλλά και την εφήμερη λάμψη της επιτυχίας.

Τα Πέτρινα χρόνια

1985

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΣΑΒΒΑΤΟ 26.11

H 18χρονη Eλένη κι ο 22χρονος Mπάμπης γνωρίζονται και ερωτεύονται στη Θεσσαλία, το 1954. Πολύ σύντομα, ο Μπάμπης συλλαμβάνεται για παράνομη πολιτική δράση και καταδικάζεται σε πολύχρονη φυλάκιση. Η Ελένη, που επίσης καταζητείται, καταφεύγει στην Αθήνα όπου θα ζήσει, σε κατάσταση παρανομίας, μέχρι το 1966. Όταν, το 1966, ο Μπάμπης μεταφέρεται από την Κρήτη στις φυλακές της Αίγινας, η Ελένη καταφέρνει να μπει στο πλοίο για να τον δει για λίγο, έστω από μακριά. Διώξεις στα μετεμφυλιακά χρόνια, διώξεις στην επταετία της Χούντας και άνθρωποι με σθένος και καρδιά.

Ελευθέριος Βενιζέλος 1910-1927

1980

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΤΡΙΤΗ 29.11

Μία βιογραφική ταινία για τον μεγάλο έλληνα πολιτικό Ελευθέριο Βενιζέλο για την περίοδο μεταξύ 1910-1927. Η ταινία αναφέρεται σε σημαντικά γεγονότα της ελληνικής ιστορίας όπως τον σχηματισμό κυβέρνησης από τον Βενιζέλο μετά το Κίνημα στο Γουδί, τη διαμάχη του με τον Βασιλιά σχετικά με τη στάση της Ελλάδας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, την προσωρινή απόσυρσή του από την πολιτική έπειτα από την ήττα του στις εκλογές του 1920 και τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Happy Day

1977

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΣΑΒΒΑΤΟ 26.11

Σε ένα νησί, που το καίει ο ήλιος και το δέρνουν οι άνεμοι, ένα στρατόπεδο πολιτικών κρατούμενων περιμένει την επίσκεψη της «μεγάλης μητέρας», ετοιμάζοντας προς τιμή της μια γιορτή. Ένας κρατούμενος, που αρνιέται επίμονα να δηλώσει μεταμέλεια, εξαφανίζεται και οι αρχές του στρατοπέδου τον δηλώνουν νεκρό, ως αυτόχειρα. Όμως, τη μέρα την επίσημης επίσκεψης και κατά τη διάρκεια της γιορτής, ο «νεκρός» εμφανίζεται.

Το προξενιό της Άννας

1972, 82΄

Σε ένα χωριό, η Άννα εργάζεται εδώ και δέκα χρόνια ως εσωτερική υπηρέτρια σε μια μεσοαστική αθηναϊκή οικογένεια. Τα αφεντικά, όταν η Άννα φτάνει σε ηλικία γάμου, διαλέγουν για λογαριασμό της ένα νέο και τον καλούν στο σπίτι μια Κυριακή. Το ίδιο βράδυ επιτρέπουν στην Άννα να βγει έξω μόνη με τον υποψήφιο γαμπρό. Στη σύντομη αυτή έξοδο, η Άννα θα νιώσει για πρώτη φορά στη ζωή της συναισθήματα που έως τότε τα έπνιγε βαθιά μέσα της. Όταν, όμως, επιστρέψει στο σπίτι, θα ανακαλύψει ότι οι διαθέσεις της οικογένειας έχουν αλλάξει.

Ο Μεγάλος Ερωτικός

1973

Ένα οπτικό ταξίδι στην Αθήνα, μέσα από μια σειρά δέκα ερωτικών τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι σε στίχους Ελύτη, Σαπφούς, Καβάφη κ.ά. με τις φωνές της Φλέρυς Νταντωνάκη και του Δημήτρη Ψαριανού. Ένα αριστουργηματικό κινηματογραφικό πείραμα, σε συνεργασία δύο αγαπημένων δημιουργών –του Βούλγαρη και του Χατζιδάκι–, εξαιρετικά φωτογραφημένο από τους Γιώργο Αρβανίτη και Γιώργο Πανουσόπουλο.

Μικρού μήκους ταινίες:

Ο χορός των τράγων (ντοκιμαντέρ)

1971

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΤΡΙΤΗ 29.11

Το καρναβάλι είναι τρελό σε όλη την Ελλάδα, αλλά πουθενά δεν είναι πιο αχαλίνωτο και αυθεντικό όπως στη Σκύρο. Όλα τα στοιχεία -οι μορφές που είναι μισές άνθρωπος μισές ζώο, οι αλλόκοτες μάσκες, οι παντομίμες, οι παρωδίες και τα αισχρόλογα- ταυτίζουν το καρναβάλι της Σκύρου με τα αρχαία Διονύσια. Το ντοκιμαντέρ αυτό παρουσιάζει τον χορό των τράγων ή «γέρων», καθώς και μια παράλληλη γιορτή που οργανώνουν οι ψαράδες του νησιού.

Ce n’est pas que le début (ντοκιμαντέρ)

1969, 12′

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΤΡΙΤΗ 29.11

Πρόκειται για ένα ντοκουμέντο που γύρισε παράνομα ο Παντελής Βούλγαρης τα χρόνια της Δικτατορίας. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει εικόνες από την κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου που εξελίχθηκε στην πρώτη μεγάλη λαϊκή αντιδικτατορική εκδήλωση. Η ταινία ολοκληρώθηκε στο Παρίσι με τη βοήθεια του Κώστα Γαβρά. Οι Έλληνες του εξωτερικού την πρόβαλαν σε πολιτικές συγκεντρώσεις κατά της Χούντας.

Τζίμης ο Τίγρης

1966

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΤΡΙΤΗ 29.11

Ο «Τζίμης ο Τίγρης» είναι ένας οικογενειάρχης αθλητής, που ζει επιδεικνύοντας τις ικανότητές του σε αυτοσχέδιες «παραστάσεις» στους δρόμους της Αθήνας. Μια μέρα τον πλησιάζει μια νεαρή Γερμανίδα και του ζητάει την άδεια να τον βγάλει μια σειρά φωτογραφίες για ένα ρεπορτάζ. Ανάμεσά τους θα αναπτυχθεί μια τρυφερότητα και θα περάσουν ένα βράδυ μαζί στο δωμάτιο ενός ξενοδοχείου. Το άλλο πρωί, ο Τζίμης θα βρεθεί κατηγορούμενος ότι παρέσυρε τη νεαρή ξένη για να τη ληστέψει…

Ο κλέφτης

1965

Αίθουσα ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΡΝΕΣ

ΤΡΙΤΗ 29.11

Ένας αστυνομικός πιάνει έναν πορτοφολά ύστερα από παράνομη δράση σε ένα λεωφορείο, αλλά δείχνει προθυμία να ακούσει τι τον οδήγησε στην παρανομία.