Ενήλικες που δε γυμνάζονται τακτικά, μπορούν να αποκομίσουν σημαντικά οφέλη για την υγεία τους -«με πολύ ελπιδοφόρα ευρήματα» ακόμη και για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ορισμένων τύπων καρκίνου- αν βάλουν στη ζωή τους την περιστασιακή, έντονη, άσκηση, σύμφωνα με έρευνα του ομογενή καθηγητή Σωματικής Δραστηριότητας και Υγείας του Πληθυσμού στο Κέντρο Charles Perkins του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ, Εμμανουήλ Σταματάκη (Emmanuel Stamatakis).
Ο κ. Σταματάκης, ο οποίος μίλησε πρόσφατα στον δημοσιογράφο του «Νέου Κόσμου», Δημήτρη Καλλό, έχει μελετήσει διεξοδικά την περιστασιακή άσκηση (incidental exercise) και τα οφέλη της.
Πριν λίγα χρόνια, έρευνα της οποίας ήταν επικεφαλής -και η οποία δημοσιεύτηκε στο «British Journal of Sports Medicine»- συσχέτισε στοιχεία θνησιμότητας, με τις απαντήσεις 50.225 ανθρώπων σχετικά με τις συνήθειές τους στο βάδισμα.
Διαπιστώθηκε ότι η προστατευτική δράση του γρήγορου βαδίσματος είναι ακόμη μεγαλύτερη μετά την ηλικία των 60 ετών.
Όσοι περπατούσαν με μέσο ρυθμό, είχαν 46% μικρότερο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά αίτια, έναντι μεγαλύτερης μείωσης 53% για όσους βάδιζαν με γρήγορο ρυθμό.
Η «υψηλή ένταση» θα μπορούσε να είναι το κλειδί για τη βελτίωση της υγείας ηλικιωμένων, υπέρβαρων και ανθρώπων που δεν έχουν χρόνο.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε πέρυσι στον δημοσιογράφο μας, Φώτη Καπετόπουλο, επεσήμανε ότι «σχεδόν το 80% του πληθυσμού στις ανεπτυγμένες χώρες δεν ασκούνται τακτικά … Η καθημερινή μας ρουτίνα, το αστικό μας περιβάλλον, ο αυτοματισμός και η οικονομία των υπηρεσιών μας έχουν οδηγήσει αναγκαστικά στην αδράνεια».
Τόνισε ωστόσο ότι «τρία έως τέσσερα λεπτά απαιτητικής άσκησης την ημέρα είναι αρκετά για να παρατείνουν τη ζωή, να διατηρήσουν την καλή ψυχική υγεία και να αποτρέψουν καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνο, οστεοπόρωση και γνωστική εξασθένιση…».
«Το συμπέρασμα της μελέτης μας είναι ότι η συνεπής επανάληψη μερικών σύντομων ριπών δραστηριότητας υψηλής έντασης κατά τη διάρκεια της καθημερινής μας ρουτίνας θα είναι μακροπρόθεσμα πολύ ευεργετική».
«Ο χορός -υπογράμμισε- είναι μια έντονη διακεκομμένη σωματική δραστηριότητα επειδή είναι ενσωματωμένη στην καθημερινή ζωή … γίνεται για αναψυχή και ως υβριδική δραστηριότητα δε γίνεται είναι μόνο για να ασκηθούμε. Οι άνθρωποι χορεύουν επίσης για τη μουσική, για να κοινωνικοποιηθούν, και συχνά υπάρχει μια κοινωνική περίσταση γύρω από το χορό, και είναι ιδιαίτερα καλός για τους ηλικιωμένους».
Μία από αυτές τις δραστηριότητες, σύμφωνα με άλλες μελέτης, φαίνεται πως είναι και το παιχνίδι με τα εγγόνια, στο μέτρο πάντα του εφικτού, όπως έγραψε πρόσφατα και ο «Νέος Κόσμος».
Με την αύξηση της έντασης της περιστασιακής, έντονης, άσκησης ωστόσο, όπως ανέφερε ο Δρ Σταματάκης στον Δημήτρη Καλλό προ ημερών, μπορεί να μειώνεται μέχρι και ο κίνδυνος εμφάνισης ορισμένων μορφών καρκίνου.
Πιο συγκεκριμένα, όπως επεσήμανε ο ομογενής καθηγητής, οποίος είναι επίσης διευθυντής του Mackenzie Wearables Research Hub- στόχος της έρευνάς του είναι να κατανοήσει καλύτερα τα οφέλη για τη σωματική υγεία που προκύπτουν γι’ αυτούς που δεν ασκούνται τακτικά αν κάνουν μία έντονη, διακοπτόμενη, σωματική δραστηριότητα (vigorous intermittent lifestyle physical activity – VILPA).
«Η μεγάλη πλειονότητα των ενηλίκων μέσης και τρίτης ηλικίας, πάνω από το 70-80% στις περισσότερες χώρες, δεν ασκούνται τακτικά στον ελεύθερο χρόνο τους ή απλώς δεν ασκούνται ποτέ», δήλωσε.
«Για το λόγο αυτό, πρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα πώς αυτοί οι άνθρωποι (που δεν ασκούνται τακτικά) μπορούν να επωφεληθούν από την περιστασιακή … (σε σχέση) με τον τρόπο ζωής, σωματική δραστηριότητα που συμβαίνει κατά τη διάρκεια της καθημερινής ρουτίνας. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια μετακινήσεων, κατά τη διεκπεραίωση θελημάτων με τα πόδια, την εργασία και (σε σχέση με) το οικιακό περιβάλλον».
Δήλωσε ότι είναι σημαντικό να διερευνηθεί αυτός ο τομέας, δεδομένων των πρακτικών πλεονεκτημάτων της ενσωμάτωσης της «VILPA» στη ρουτίνα, έναντι των ψυχαγωγικών μορφών δομημένης άσκησης, όπως το κολύμπι, το τρέξιμο, η επίσκεψη στο γυμναστήριο κ.λπ.
«Η μεγάλη ένταση», είπε, «έχει πολλά πρακτικά πλεονεκτήματα και είναι αποδοτική ως προς το χρόνο, και το πρόγραμμά μας».
«Έχει δημιουργήσει μερικά πολύ ελπιδοφόρα ευρήματα που δείχνουν ότι πολύ μικρές ‘δόσεις’ μπορεί να σχετίζονται με σημαντική μείωση του κινδύνου καρκίνου».
Η μελέτη έγινε στο Ηνωμένο Βασίλειο και περιελάμβανε 22.398 συμμετέχοντες της UK Biobank -εκ των οποίων περίπου το 55% ήταν γυναίκες με μέσο όρο ηλικίας τα 62 έτη- οι οποίοι δεν είχαν διαγνωστεί ποτέ στο παρελθόν με καρκίνο και δεν έκαναν καμία δομημένη άσκηση στον ελεύθερο χρόνο τους.
Η δραστηριότητα τους και άλλες πληροφορίες «συνδέθηκαν» στη συνέχεια στοιχεία για τον καρκίνο για τα επόμενα 6,7 χρόνια.
«Αυτό σήμαινε ότι μπορούσαμε να εκτιμήσουμε τον συνολικό κίνδυνο καρκίνου σε σχέση με τα διάφορα επίπεδα ‘VILPA’, τις περιστασιακές ‘εκρήξεις δραστηριότητας’ στην καθημερινή ζωή. Αναλύσαμε επίσης ξεχωριστά μια ομάδα 13 σημείων καρκίνου στο σώμα με πιο καθιερωμένη σύνδεση με την άσκηση, όπως ο καρκίνος του μαστού, του πνεύμονα, του ήπατος και του εντέρου».
«Οι αναλύσεις μας έλαβαν υπόψη άλλους παράγοντες που επηρεάζουν τον κίνδυνο καρκίνου, όπως η ηλικία, το κάπνισμα, η διατροφή και οι συνήθειες κατανάλωσης αλκοόλ».
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 94% των ατόμων που κατέγραψαν σύντομες ‘εκρήξεις’ έντονης δραστηριότητας, με περίπου το 92% να διαρκεί μόνο μέχρι ένα λεπτό- είχαν πολύ θετικά αποτελέσματα.
«Ένα ελάχιστο διάστημα περίπου 3,5 λεπτών κάθε μέρα συσχετίστηκε με 17-18% μείωση του συνολικού κινδύνου εμφάνισης καρκίνου σε σύγκριση με μη αντίστοιχη δραστηριότητα. Οι μισοί από τους συμμετέχοντες έκαναν (τέτοια δραστηριότητα) τουλάχιστον 4,5 λεπτά την ημέρα, γεγονός που σχετίζεται με μείωση του συνολικού κινδύνου καρκίνου κατά 20-21%».
Ο Δρ Σταματάκης δήλωσε στον Δημήτρη Καλλό ότι τα αποτελέσματα ήταν «ισχυρότερα» και η μείωση του κινδύνου πιο έντονη για καρκίνους που είναι γνωστό ότι επηρεάζονται από την «ποσότητα» της άσκησης που κάνουν οι άνθρωποι, όπως ο καρκίνος του μαστού, του πνεύμονα και του εντέρου.
«Για παράδειγμα, τουλάχιστον 3,5 λεπτά ανά ημέρα έντονης περιστασιακής δραστηριότητας μείωσαν τον κίνδυνο αυτών των καρκίνων κατά 28-29%. Στα 4,5 λεπτά την ημέρα, οι κίνδυνοι αυτοί μειώθηκαν κατά 31-32%».
«Τόσο για τον καρκίνο συνολικά, όσο και για εκείνους (τους τύπους) που είναι γνωστό ότι συνδέονται με την άσκηση, τα αποτελέσματα δείχνουν σαφώς τα οφέλη του να κάνεις καθημερινές δραστηριότητες με ενθουσιασμό που σε κάνουν να … ξεφυσάς».
Σημείωσε ότι η μελέτη αυτή δεν μπορεί να εξηγήσει τους βιολογικούς μηχανισμούς του πώς η έντονη ένταση της δραστηριότητας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου.
Δήλωσε ότι προηγούμενες δοκιμές σε πρώιμο στάδιο έδειξαν ότι αυτός ο τύπος δραστηριότητας οδηγεί σε ταχεία βελτίωση της φυσικής κατάστασης της καρδιάς και των πνευμόνων.
«Η καλύτερη φυσική κατάσταση συνδέεται με χαμηλότερη αντίσταση στην ινσουλίνη λιγότερες χρόνιες φλεγμονές, κάτι που είναι καλό, καθώς τα υψηλά επίπεδα αυτών των δύο είναι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο».
Ο Δρ Σταματάκης επανέλαβε ότι η μελέτη αυτή έγινε για να δει πώς οι μη ασκούμενοι μπορούν ακόμα να βρουν μεθόδους ευεργετικής δραστηριότητας, αλλά εξακολουθούν να συμβουλεύουν τους ανθρώπους να βρίσκουν χρόνο για δομημένη, ψυχαγωγική άσκηση, αν είναι δυνατόν.
«Η μελέτη μας -είπε- δεν πρέπει να ερμηνευτεί ως το ότι το ‘VILPA’ αποτελεί υποκατάστατο ενός καλού προγράμματος άσκησης … Η Αρχή εδώ είναι ότι το καλύτερο πρόγραμμα σωματικής δραστηριότητας είναι αυτό που κάθε άτομο μπορεί να εντάξει στην εβδομαδιαία ή καθημερινή ρουτίνα του και -κρίσιμο είναι- μπορεί να τηρήσει αυτό το πρόγραμμα μακροπρόθεσμα».
