Στις καθημερινές συζητήσεις μας –εδώ στη Μελβούρνη– για πολλά ιστορικά θέματα, στις προφορικές μας επαφές, δεν είναι άσχημο να έχουμε υπόψη μας έναν πίνακα των περιόδων της ελληνικής μας ιστορίας ο οποίος μπορεί να μας κρατήσει μέσα στα λογικά πλαίσια και να μην μπερδεύουμε και να συγκρίνουμε γεγονότα που δεν μπορούν να συγκριθούν, όταν ανήκουν σε διαφορετικές περιόδους.
Ειδικά όταν αναφερόμαστε στην Ελλάδα, εννοούμε το νέο μας ελληνικό Κράτος που έχει ιστορία μόνο δύο αιώνων. Είμαστε από τα νεότερα Κράτη της Ευρώπης με τη σημερινή τους σημασία.
Ειδικά να αναφέρουμε εδώ πως το Πρωτόκολλο της ανεξαρτησίας του Ελληνικού Κράτους υπογράφτηκε από την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Ρωσία στις 3 Φεβρουαρίου 1830.
Ήταν η πρώτη επίσημη, διεθνής διπλωματική πράξη που αναγνώριζε την Ελλάδα ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος.
Η ελληνική ιστορία όμως εκτείνεται πέρα από τα γεωγραφικά όρια του σημερινού κράτους και σε μακριά περίοδο αιώνων προς το παρελθόν.
Σε γενικές γραμμές, την ελληνική ιστορία οι ιστορικοί τη χωρίζουν στις εξής περιόδους, συνήθως χωρίς σαφή όρια ανάμεσά τους και μπορεί εύκολα να αποστηθιστεί στο σύνολό του και μπορεί κάποιος από μνήμης να τοποθετεί τα γεγονότα στη σωστή τους βάση:
Α.) Μεσολιθική Ελλάδα (13.000 π.Χ. – 7.000 π.Χ.) Β.) Νεολιθική Ελλάδα (7.000 π.Χ. – 3.200 π.Χ.) Γ.) Κυκλαδικός Πολιτισμός (πριν το 3050 π.Χ.-1100 π.Χ. Δ.) Μινωικός Πολιτισμός (πριν το 3000 π.Χ.-1420 π.Χ.) Ε.) Αιγιακός Πολιτισμός (πριν το 1600 π.Χ.) Ζ.) Μυκηναϊκός Πολιτισμός (περίπου 1600-1100 π.Χ.) Η.) Γεωμετρική Εποχή (1100-800 π.Χ.) Θ.) Αρχαϊκή Εποχή (περίπου 800 π.Χ.-περίπου 479 π.Χ.) Ι.) Κλασική Εποχή (περίπου 479 π.Χ.-323 π.Χ.) Κ.) Ελληνιστική Περίοδος (323-146 π.Χ.) Λ.) Ρωμαϊκή Περίοδος (146 π.Χ.-330 μ.Χ.) Μ.) Βυζαντινή Περίοδος (330-1453) Ν.) Οθωμανική Περίοδος (1453-1821) Ξ.) Νεότερη ή Σύγχρονη Ελλάδα (1821- Σήμερα)
Οι ιστορικοί λένε πως η Ιστορία αρχίζει από τότε που έχουμε γραπτά μνημεία. Οι πρώτες γραπτές μαρτυρίες για τους Έλληνες θεωρούνται τα Ομηρικά έπη, που ανάγονται συνήθως στον 8ο π.Χ. αιώνα, περιέχουν όμως και στοιχεία από την, αρκετά παλαιότερη τη μυκηναϊκή εποχή. Η εποχή αυτή αν και άφησε γραπτά κείμενα σε αρχέγονη ελληνική, δεν έχει βρεθεί κάποιο γραπτό κείμενο με ιστορικό περιεχόμενο.
Παρ’ όλα αυτά, είναι ευρύτατα αποδεκτό, από το σύνολο των σύγχρονων μελετητών, ότι η ελληνική ιστορία ξεκινά με το μυκηναϊκό πολιτισμό 1600 π.Χ. – 1100 π.Χ.. ο οποίος έφτασε στη μέγιστη ακμή του στην Κρήτη, περίπου το 1400 π.Χ. Μετά έχουμε την πολιτική κατάλυση του μινωικού πολιτισμού και αργότερα τη δεκαετή πολιορκία και κατάκτηση της Τροίας περίπου 1200 π.Χ. Ο Τρωικός Πόλεμος είναι ιστορικό γεγονός και δεν είναι Μυθολογία.
Η έναρξη της ελληνικής ιστορίας ανάγεται, παραδοσιακά, – λένε οι ιστορικοί – στην κατά κύματα ”κάθοδο από βορά” και εγκατάσταση στον γεωγραφικό χώρο της Ελλάδας, τεσσάρων συγγενικών αλλά διακεκριμένων ήδη πριν την εγκατάστασή τους, εθνολογικά και γλωσσολογικά ελληνικών ομάδων ή φύλων. Τα φύλα αυτά ήταν οι Αιολείς, οι Αχαιοί, οι Ίωνες και οι Δωριείς. Η άποψη αυτή έχει τις ρίζες της στα αρχαϊκά χρόνια και ήταν και κοινής αποδοχής στην Ελλάδα, από τον 5ο αιώνα π.Χ. μέχρι και σήμερα. Να σημειώσουμε όμως εδώ πως πολλοί σύγχρονοι ιστορικοί λένε πως η “κάθοδος των Δωριέων” είναι μύθος.
Κατά την Αρχαϊκή εποχή (περίπου 800 π.Χ.) έχουμε ένα πολύ σημαντικό γεγονός που δεν πρέπει να μας διαφεύγει από τη μνήμη μας, είναι η εφεύρεση της γραφής η οποία άλλαξε τη ζωή των ανθρώπων και από δω και πέρα ό,τι γνωρίζουμε για τους Έλληνες προέρχεται από γραπτά μνημεία και γι’ αυτό λέμε πως ο ελληνικός πολιτισμός που αναπτύχθηκε από εδώ και πέρα είναι ο ”πολιτισμός του γραπτού λόγου”. Αυτό είναι ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που οι Έλληνες το έχουν για πολλά χρόνια και είναι η ελληνική Γραφή που διαιώνισε τον ελληνικό πολιτισμό και η γραπτή Ιστορία τον κρατάει σε περίοπτη θέση στην παγκόσμια Ιστορία. Οι τέσσερις άλλες περίοδοι ήτοι: η Κλασική Εποχή (περίπου 479 π.Χ.-323 π.Χ.), η Ελληνιστική Περίοδος (323-146 π.Χ.), η Ρωμαϊκή Περίοδος (146 π.Χ.-330 μ.Χ.) και η Βυζαντινή Περίοδος (330-1453) είναι περίοδοι που το ελληνικό στοιχείο κυριαρχεί στη Μεσόγειο με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό την ελληνική γλώσσα που απλώνεται παντού και γίνεται διεθνής, όπως λέμε σήμερα.
Κατά την Οθωμανική περίοδο ή την “Τουρκοκρατία”, ο χώρος της σημερινής Ελλάδας και γενικά πολλές περιοχές κατοικούνται σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, από Έλληνες, αλλά βρίσκονταν υπό την κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η οποία αρχίζει με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, αν και η διείσδυση των Οθωμανών στον ευρύτερο ελληνικό χώρο, Μικρά Ασία και Νότια Βαλκανική, ξεκινάει από το 1071 μ.Χ. Η εξάπλωση των Οθωμανών στο χώρο αυτό ήταν σταδιακή και προοδευτικά κατέκτησαν όλη την έκταση της σημερινής Ελλάδας, εκτός των Ιονίων νήσων.
Τα βουνά της Ελλάδας ήταν κατά ένα μεγάλο μέρος άθικτα, και ήταν ένα καταφύγιο για τους Έλληνες που ήθελαν να ξεφύγουν από την ξένη κυριαρχία. Η Κύπρος έπεσε στα χέρια των Οθωμανών το 1571, και οι Βενετοί διατήρησαν την Κρήτη μέχρι το 1669. Μόνο τα Επτάνησα, που κυβερνήθηκαν από τη Βενετία, δεν κατακτήθηκαν από τους Οθωμανούς.
Η Ελλάδα ξεκίνησε τον αγώνα για την ανεξαρτησία από τους Τούρκους με την Επανάσταση του 1821 και έγινε ανεξάρτητο κράτος με τη βοήθεια των Ευρωπαίων – όπως ήδη ειπώθηκε, το 1830.
Όλα τα ανωτέρω γράφονται με αφορμή διάφορες διαλογικές συζητήσεις στη Μελβούρνη και το άρθρο τούτο είναι η δική μου συμβολή σε αυτές. Και τέλος να υπενθυμίσουμε τα λόγια του Ναπολέοντα ο οποίος είπε πως: «Οι άντρες διαβάζουν Ιστορία και οι γυναίκες μυθιστορήματα».
Αλλά σήμερα όλοι μας διαπιστώνουμε πως δυστυχώς: «δεν διαβάζουμε τίποτε!». Τι κρίμα!
