Μία αυτοκτονία σημειώνεται κάθε 40 δευτερόλεπτα σε όλο τον Κόσμο, ενώ περισσότεροι άνθρωποι αυτοκτονούν παρά σκοτώνονται σε πολέμους κάθε χρόνο, σύμφωνα με τη νέα έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Πρόληψης Αυτοκτονίας αυτήν την Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου.

Ειδικότερα, ετησίως καταγράφονται περισσότερες από 800.000 απώλειες ατόμων από αυτοτραυματισμούς με σκοπό την αυτοκτονία, παγκοσμίως.

Ο απαγχονισμός, η δηλητηρίαση και ο αυτοπυροβολισμός είναι οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι αυτοχειρίας.

Το πιο σημαντικό; Σύμφωνα με τα στοιχεία το 95% των αυτοκτονιών θα μπορούσε είχε προληφθεί με έγκαιρες και ουσιαστικά παρεμβάσεις και αν οι αυτόχειρες είχαν την κατάλληλη διάγνωση, θεραπεία και υποστήριξη.

Τα παραπάνω ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια – ψυχοπαιδαγωγός, επιστημονική συνεργάτιδα Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, Αιμιλία Αξιωτίδου, με αφορμή ημερίδα με θέμα «Πρόληψη αυτοκτονιών: Η πραγματικότητα στην Ελλάδα σήμερα. Διάγνωση, Παρέμβαση, Πρόληψη», στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης.

ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

Την ίδια ώρα, η ομοσπονδιακή βουλευτής, Emma McBride (υφυπουργός για την Ψυχική Υγεία και την Πρόληψη Αυτοκτονίας), σε δηλώσεις της στο Κοινοβούλιο επεσήμανε ότι αυτήν την Κυριακή, είναι η Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης Αυτοκτονίας.

«Για πολλούς ανθρώπους μπορεί να είναι μια συνηθισμένη μέρα, αλλά για τις οικογένειες και τους φίλους των 3.000 Αυστραλών που αυτοκτονούν κάθε χρόνο θα είναι μια μέρα περισυλλογής και μνήμης».

«Εννέα άνθρωποι, εκ των οποίων οι έξι είναι άνδρες, αυτοκτονούν κάθε μέρα. Οι νέοι κινδυνεύουν περισσότερο, καθώς η αυτοκτονία παραμένει η κύρια αιτία θανάτου για τους Αυστραλούς ηλικίας 15 έως 44 ετών».

«Οι Αυστραλοί των Πρώτων Εθνών έχουν διπλάσιες πιθανότητες αυτοκτονήσουν σε σχέση με τους μη αυτόχθονες Αυστραλούς. Αυτή η πραγματικότητα είναι στο μυαλό μου όταν σκέφτομαι γιατί χρειαζόμαστε μια ‘Φωνή’».

«Επειδή η καλύτερη ευκαιρία μας να ξεπεράσουμε την αγωνία από το διαγενεακό τραύμα που αντιμετωπίζουν οι Αυστραλοί των Πρώτων Εθνών είναι μέσω της ακρόασης και της πραγματικής δράσης».

«Η Κυριακή είναι μια υπενθύμιση ότι πρέπει να λάβουμε κάθε δυνατή δράση για την καλύτερη κατανόηση και αντιμετώπιση των παραγόντων που οδηγούν στην αυτοκτονία.»

«Οι επιπτώσεις της είναι καταστροφικές και εκτεταμένες σε οικογένειες, φίλους, πρώτες βοήθειες, σχολεία και κοινότητες».

«Σε αυτή την αίθουσα, και στον άλλο τόπο, η αυτοκτονία και η πρόληψη των αυτοκτονιών είναι ένα μη κομματικό ζήτημα. Επειδή οι πράξεις και τα λόγια μας έχουν σημασία».

«Ενώ οι λόγοι για την αυτοκτονία ενός ατόμου είναι προσωπικοί και συχνά πολύπλοκοι, οι συνολικές κορυφώσεις και οι υφέσεις των ποσοστών και του αριθμού των θανάτων από αυτοκτονία ιστορικά συμπίπτουν περισσότερο ή λιγότερο με κοινωνικά και οικονομικά γεγονότα».

«Όλοι γνωρίζουμε ιστορίες δυστυχίας, μοναξιάς και απομόνωσης. Είναι οι ιστορίες της οικογένειας, των φίλων, των συναδέλφων, των γειτόνων και των αγνώστων».

«…παρά την αύξηση των δαπανών για τις υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και την πρόληψη των αυτοκτονιών, η Αυστραλία δεν έχει δει σημαντική μείωση του αριθμού των ζωών που χάνονται από αυτοκτονία εδώ και περισσότερες από δύο δεκαετίες».

«Γνωρίζουμε επίσης ότι περίπου το 40% των ανθρώπων που πεθαίνουν από αυτοκτονία δεν έχουν διαγνωσμένες ψυχικές ή συμπεριφορικές διαταραχές».

«Ο κίνδυνος αυτοκτονίας συνδέεται άμεσα με την κοινωνικοοικονομική κατάσταση, με όσους ζουν στις χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικές περιοχές να έχουν υπερδιπλάσιο ποσοστό αυτοκτονιών σε σύγκριση με όσους ζουν στις υψηλότερες».

»Όσοι αναζητούν εργασία έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να αυτοκτονήσουν από ό,τι όσοι εργάζονται«.

«Πρέπει να βελτιώσουμε όχι μόνο τα συστήματα περίθαλψης, αλλά και τους νόμους, τις δομές και τις πολιτικές μας που συχνά εγκλωβίζουν τους ανθρώπους σε κύκλους μειονεξίας…».

«Μαζί, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι κανείς δε θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει μόνος του τις πιο σκοτεινές στιγμές του».

ΕΛΛΑΔΑ

Σύμφωνα με στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών και Φορέα Ανάπτυξης Ανθρώπινου και Κοινωνικού Αποκλεισμού «Κλίμακα», από το 2020 έως το 2022 καταγράφηκε αύξηση των αυτοκτονιών στην Ελλάδα κατά 25%, που αντιστοιχεί σε τουλάχιστον δύο αυτοκτονίες κάθε ημέρα.

Οι περισσότεροι αυτόχειρες ανήκαν στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό και βρίσκονταν εντός γάμου ενώ το 55% των θανάτων έλαβε χώρα στην οικία του αυτόχειρα.

Η πλειονότητα των αυτοκτονιών σημειώθηκε στους θερινούς μήνες ενώ οι ημέρες στις οποίες καταγράφηκε ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών ήταν τη Δευτέρα και η Τρίτη και οι περισσότεροι θάνατοι έλαβαν χώρα τα ξημερώματα.

Η πλειονότητα των αυτοχείρων στη χώρα  ήταν άντρες σε ποσοστό 78% ενώ το 28% ήταν γυναίκες.

Στην ηλικιακή ομάδα άνω 60 σημειώθηκαν οι περισσότερες αυτοκτονίες σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ηλικιακές μονάδες.

Σε επίπεδο φύλου, οι περισσότεροι θάνατοι των αντρών ήταν στις ηλικίες 60-64 ετών ενώ οι περισσότεροι θάνατοι γυναικών ήταν στις ηλικίες 35-39.

Αυξητικές τάσεις παρουσίασε το 2022 σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2021 ο αριθμός των αυτοκτονιών στις νεαρές ηλικίες εν γένει (ηλικίες άνω των 20).

Σε επίπεδο διοικητικών Περιφερειών ο μεγαλύτερος αριθμός αυτοκτονιών το 2022 καταγράφηκε στην Κρήτη (17% του συνολικού αριθμού θανάτων) ενώ ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία.

Να σημειωθεί ότι τον Μάιο του 2022 η Κεντρική Μακεδονία είχε τη θλιβερή πρωτιά στις αυτοκτονίες καθώς σε αυτή την Περιφέρεια καταγράφηκε το 22% των θανάτων από αυτοκτονία.

Σύμφωνα με στοιχεία του φορέα «Κλίμακα», η αυτοκτονία των παιδιών και των εφήβων έχει εξελιχθεί σε μείζον πρόβλημα τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό.

Η αυτοκτονία αποτελεί την τρίτη αιτία θανάτου νεαρών ατόμων 15-18 ετών, ενώ εκατοντάδες είναι οι αυτοκτονίες που δεν καταγράφονται.

Υπολογίζεται ότι περίπου το 12% των θανάτων στην ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών αποδίδεται σε αυτοκτονία, με τις αυτοκτονίες να είναι έως και 5 φορές πιο συχνές στα αγόρια, ενώ οι απόπειρες αυτοκτονίας είναι 2 με 4 φορές συχνότερες στα κορίτσια.

Το 15-20% των εφήβων αυτοτραυματίζεται, με την ηλικία έναρξης να υπολογίζεται μεταξύ 13-15 ετών.

Η πλειοψηφία αυτών των εφήβων δεν αναζητά βοήθεια, γεγονός που καθιστά αυτό το ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από αυτό που καταγράφεται στην πραγματικότητα.

Οι αυτοτραυματισμοί κατά την εφηβεία αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης ψυχικών διαταραχών και αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών στην ενήλικη ζωή.

Όπως επισημαίνει η κ. Αξιωτίδου θα πρέπει να μπορούμε να αναγνωρίζουμε σε ανθρώπους τους περιβάλλοντος κάποια σημάδια ώστε να καταλάβουμε, αν υπάρχει κίνδυνος να αυτοκτονήσουν.

«Τέτοια σημάδια είναι οι έντονες εναλλαγές στη διάθεση ενός ανθρώπου, όταν βλέπουμε ότι τη μια δεν είναι καθόλου καλά και την άλλη είναι πάρα πολύ καλά. Αυτά μπορεί να είναι σημάδια της διπολικής διαταραχής που συνδέονται με αυτοκτονικό ιδεασμό…».

«Να μην ντρεπόμαστε να ρωτήσουμε έναν δικό μας άνθρωπο, φίλο μας κ.λπ. αν σκέφτηκε να βάλει τέλος στη ζωή του κι αν έχει σκεφτεί και τον τρόπο…».

«Επίσης, αν έχει κάνει απόπειρες. Μπορούμε να ρωτήσουμε: ‘δηλαδή εσύ το δοκίμασες; Το προσπάθησες;’. Αν μας πει ‘ναι, μερικές φορές έκανα αυτό’, σημαίνει ότι τα πράγματα είναι δύσκολα, οπότε μπορούμε εμείς να τον παροτρύνουμε να πάρει βοήθεια, είτε να στραφεί στη γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία 1018 είτε να πάει στο εφημερεύον ψυχιατρικό νοσοκομείο».

«Εάν δεν το κάνει αυτό, μπορούμε εμείς, όχι με πίεση αλλά με ενσυναίσθηση, με κατανόηση ότι υποφέρει αυτός ο άνθρωπος και ότι για να θέλει να βάλει τέλος στη ζωή του υποφέρει. Και φυσικά το έσχατο είναι η εισαγγελική παρέμβαση…».

Για την Αυστραλία, οι γραμμές βοήθειας είναι:

Lifeline  13 11 14

Kids Helpline  1800 551 800

MensLine Australia  1300 789 978

Suicide Call Back Service  1300 659 467

Beyond Blue 1300 224 636

Headspace  1800 650 890

ReachOut au.reachout.com

Care Leavers Australasia Network (CLAN) 1800 008 774

Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ