Ο συνολικός… λογαριασμός της μη διεξαγωγής των Κοινοπολιτειακών Αγώνων του 2026 στη Βικτώρια εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 589 εκατ. δολάρια, σύμφωνα με την έκθεση του Γραφείου του Γενικού Ελεγκτή (Victorian Auditor-General’s Office – VAGO) που κατατέθηκε την Τετάρτη στο πολιτειακό Κοινοβούλιο.
«Αυτή η σπατάλη θα είχε αποφευχθεί εάν οι Υπηρεσίες είχαν συνεργαστεί καλύτερα για να δώσουν ειλικρινείς και ολοκληρωμένες συμβουλές στην κυβέρνηση πριν αποφασίσει να φιλοξενήσει τους Αγώνες», αναφέρει η έκθεση, επισημαίνοντας ότι γραφειοκράτες έδωσαν στην πολιτειακή κυβέρνηση το «πράσινο φως» για τη διοργάνωση παρά τις σημαντικές και ανεπίλυτες ανησυχίες και μια επιχειρηματική μελέτη (business case) που υπερεκτιμούσε τα οφέλη και υποτιμούσε το κόστος των Αγώνων:
«Η κυβέρνηση βασίστηκε στην επιχειρηματική μελέτη του Υπουργείου Απασχόλησης, Δεξιοτήτων, Βιομηχανιών και Περιφερειών όταν αποφάσισε να φιλοξενήσει τους Αγώνες και καθόρισε τον προϋπολογισμό».
«Η επιχειρηματική μελέτη ανέδειξε τους κινδύνους που συνδέονται με τη φιλοξενία των Αγώνων. Αλλά υποεκτίμησε το κόστος και υπερεκτίμησε τα οφέλη».
Ο Γενικός Ελεγκτής επισημαίνει ακόμα ότι πολλές Υπηρεσίες γνώριζαν ότι η μη σωστή αξιολόγηση κόστους-οφέλους αποτελούσε πρόβλημα, αλλά δε συμβούλευσαν την κυβέρνηση να καθυστερήσει την απόφαση για τη φιλοξενία μέχρι να υπάρξει καλύτερη επιχειρηματική μελέτη.
Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση συμφώνησε το 2022 να φιλοξενήσει τους Αγώνες στην περιφερειακή Βικτώρια με αναμενόμενο κόστος περίπου 2,6 δισ. δολαρίων, αλλά αποσύρθηκε από τη συμφωνία τον Ιούλιο του 2023, λέγοντας ότι το προβλεπόμενο κόστος είχε «εκτοξευθεί» στα 6,9 δισ. δολάρια.
Η έκθεση ανέφερε ότι, ενώ ο αρχικός προϋπολογισμός ήταν πολύ χαμηλό, το επικαιροποιημένο ποσό ήταν «υπερβολικό».
Το Γραφείο του Πρωθυπουργού και του Υπουργικού Συμβουλίου (DPC) και το Υπουργείο Οικονομικών έκαναν σταθερά αναφορά στο κόστος και άλλους κινδύνους κατά τη διάρκεια του 2022 και στις αρχές του 2023, αλλά δεν αμφισβήτησαν το κατά πόσο είναι εφικτή η διοργάνωση των Αγώνων μέχρι τον Ιούνιο του 2023, σύμφωνα με το Γραφείο του Γενικού Ελεγκτή.
Και οι δύο Υπηρεσίες, επισημαίνεται, έδιναν σαφείς συμβουλές σχετικά με αυτά τα προβλήματα, αλλά αυτές δεν ήταν πάντα ολοκληρωμένες, διότι εντέλει υποστήριζαν τη συνέχιση της διαδικασίας διοργάνωσης, παρά τις ανησυχίες.
«Τον Απρίλιο του 2022 το Υπουργείο Οικονομικών … συνέστησε στον υπουργό Οικονομικών να υποστηρίξει την κυβέρνηση να υπογράψει τη σύμβαση φιλοξενίας, παρά τον εντοπισμό ουσιαστικών ζητημάτων και κινδύνων για την Πολιτεία που δεν είχαν επιλυθεί επειδή το (Υπουργείο Εργασίας, Δεξιοτήτων, Βιομηχανιών και Περιφερειών) είχε αρνηθεί να συναντηθεί με το (Υπουργείο Οικονομικών)».
Αναφέρεται πάντως ότι «η εκτίμηση του κόστους των Αγώνων που δημοσιοποίησε η κυβέρνηση τον Αύγουστο του 2023, ύψους 6,9 δισ. δολαρίων, ήταν υπερβολική και μη διαφανής».
«Πρόσθεσε σημαντικά ποσά για τις εργασιακές σχέσεις (industrial relations) και τους κινδύνους κλιμάκωσης του κόστους. Αλλά δεν αποκάλυψε ότι ο προϋπολογισμός περιλάμβανε ήδη 1 δισ. δολάρια … για απρόβλεπτες ανάγκες».
Το Γραφείο του Γενικού Ελεγκτή εκτίμησε ότι το πραγματικό κόστος θα ήταν 5,9 δισ. δολάρια.
Σε απάντησή τους στην έκθεση, οι επικεφαλής των Υπηρεσιών ανέφεραν ότι υποστηρίζουν τις δικές τους εκτιμήσεις.
Από την πλευρά της, η πρωθυπουργός της Βικτώριας, Jacinta Allan, δήλωσε ότι το Γραφείο του Γενικού Ελεγκτή «επικύρωσε» την απόφαση για τη μη διεξαγωγή των Αγώνων και ότι θα συναντηθεί με τον γραμματέα του DPC, Jeremi Moule για να συζητήσει τις ανησυχίες του Γραφείου του Γενικού Ελεγκτή σχετικά με τη μη συνεργασία των Υπηρεσιών.
«Κοιτάζοντας πίσω, αναγνωρίζουμε ότι η διαδικασία δεν ήταν καθόλου ιδανική. Οι εκτιμήσεις ήταν σαφώς λανθασμένες», είπε η κα Allan.
«Ιδιαίτερα σε ένα περιβάλλον που έχει αλλάξει σημαντικά από τις αρχές του 2022. Ο υπερπληθωρισμός, οι πιέσεις στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού και οι πιέσεις στο εργατικό δυναμικό, έχουν θέσει υπό πίεση σε κυβερνήσεις σε όλο τον Κόσμο».
Ερωτηθείσα αν κάποιος θα υποστεί συνέπειες λόγω όλων αυτών των «λαθών» μεταξύ των Υπηρεσιών, απάντησε ότι πλέον πολλοί από τους εμπλεκόμενους έχουν αποχωρήσει.
«Είμαστε τώρα 2,5 σχεδόν 3 χρόνια, πέρα από εκείνο το χρονικό σημείο».
«Αλλά επίσης εφιστώ την προσοχή σας στην απάντηση του Γραφείου Πρωθυπουργίας και Υπουργικού Συμβουλίου και του Υπουργείου Οικονομικών».
«Επιμένουν στη συμβουλή τους εκείνη τη χρονική στιγμή, στις αρχές του 2022, να πουν στην κυβέρνηση να προχωρήσει στην υπογραφή της σύμβασης για τους Αγώνες».
Ο εκπρόσωπος της αντιπολίτευσης για θέματα Τουρισμού, Αθλητισμού και Μεγάλων Εκδηλώσεων, Sam Groth, υπογράμμισε πάντως ότι η έκθεση του Γραφείου του Γενικού Ελεγκτή δείχνει ότι το σχέδιο της κυβέρνησης για τους Αγώνες ήταν «απλώς μια σκληρή φάρσα για να κερδίσει ψήφους στην περιφερειακή Βικτώρια».
«Οι Εργατικοί κυβερνούν μόνο για να παίζουν πολιτικά παιχνίδια, και το να παίζουν … με τους Κοινοπολιτειακούς Αγώνες έχει καταστρέψει τη φήμη της Πολιτείας μας».
«Ο Γενικός Ελεγκτής διαπίστωσε ότι η κυβέρνηση των Εργατικών … γνώριζε ότι οι Αγώνες είχαν πρόβλημα πριν από τις τελευταίες εκλογές, αλλά συνέχισε να λέει ψέματα στον λαό της Βικτώριας και υπερεκτίμησε δραστικά το κόστος διεξαγωγής της διοργάνωσης, μόλις κατάλαβε ότι έπρεπε να κάνουν πίσω».
Ο επικεφαλής της Commonwealth Games Australia, Craig Phillips, ανέφερε ότι η έκθεση επιβεβαιώνει την «κατάφωρη υπερβολή του κόστους» ως δικαιολογία για την απόρριψη της διοργάνωσης από την κυβέρνηση της Βικτώριας.
«Έχουμε σταθερά επισημάνει την επίγνωσή μας για πιθανή υπέρβαση του κόστους λόγω της λήψης αποφάσεων από την κυβέρνηση, αλλά οι τακτικά παρεχόμενες συμβουλές μας για αλλαγές στο μοντέλο διεξαγωγής της εκδήλωσης αγνοήθηκαν».
«Οι Αγώνες που ήταν μία γιορτή για την περιφερειακή Βικτώρια, τους Αυστραλούς των Πρώτων Εθνών και την … ομάδα (της Αυστραλίας) δεν ήταν ανέφικτοι αν υπήρχε μεγαλύτερη συνεργασία για τον προσδιορισμό στρατηγικών μείωσης του κόστους».